سالمندی یکی از دوره‌های زندگی هر انسان است که علاوه بر زیبایی‌ها با پیچیدگی‌ها و مشکلات زیادی همراه است. در این دوره حتی اتفاقات کوچک می‌توانند زندگی شما را به کلی تغییر دهند. اگر زمین بخورید ممکن است، دست یا پای شما بشکند. برای برخی از افراد سالمند، همین شکستگی می‌تواند شروعی برای مشکلات جدی‌تر مانند بستری شدن در بیمارستان، صدمات دیگر یا حتی آغاز خانه نشینی باشد. یکی از مهم‌ترین دلایلی که ممکن است باعث زمین خوردن سالمندان شود، اختلالات بینایی است. در ادامه درباره انتخاب عینک برای سالمندان بخوانید.
با بالارفتن سن بدن شما دچار تغییراتی خواهد شد. بعضی از این تغییرات موقتی و خفیف بوده و برخی دیگر جدی‌تر هستند. برای بسیاری از این تغییرات و مشکلاتی که به دنبال آن ایجاد می‌شود، روش‌هایی وجود دارد تا اثرات منفی آن را به حداقل برساند. یکی از این تغییرات، کاهش قدرت بینایی است که ممکن است در اثر بیماری‌های مختلف ایجاد شود. در این سالمندی افراد باید به طور منظم برای معاینه چشم‌های خود به پزشک مراجعه کنند تا مشکلات زودتر تشخیص داده شوند.
استفاده از عینک یکی از روش‌هایی است که برای اصلاح اختلالات بینایی از سوی پزشکان توصیه می‌شود.
بر اساس گزارش‌های انجمن بینایی آمریکا، ۶۴ درصد از آمریکایی‌ها از عینک استفاده می‌کنند. در این میان سهم سالمندان نسبت به سایر قشرها بیشتر است. در این مقاله بیماری‌های چشمی مربوط به سال‌خوردگی و ملاحظات انتخاب عینک برای سالمندان را بررسی کنیم.
سالمندان به چه دلایلی نیاز به عینک دارند
عیوب انکساری
هنگامی که نور از قرنیه و عدسی چشم عبور می‌کند، شکسته می‌شود تا روی شبکیه چشم که در انتهای کره چشم قرار دارد متمرکز شود. با این کار تصویر اجسام روی شبکیه تشکیل می‌شود و ما می‌توانیم آن‌ها را ببینیم. عیوب انکساری چشم زمانی رخ می‌دهند که عدسی چشم قادر نیست نور ورودی را روی شبکیه متمرکز کند. این عیوب می‌توانند در اثر بالا رفتن سن یا تغییراتی در شکل کره چشم یا قرنیه ایجاد شوند.
به طور کلی عیوب انکساری به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- نزدیک‌بینی
نزدیک‌بینی زمانی اتفاق می‌افتد که شخص می‌تواند اشیائی را که در نزدیکی او قرار دارند به خوبی ببیند، اما اشیائی که در فاصله دورتر قرار دارند برای او تار به نظر می‌رسند. ممکن است فردی در خواندن متون صفحه تلویزیون و یا دانش‌آموزی هنگام خواندن مطالب روی تخته سیاه دچار مشکل شود. نزدیک‌بینی زمانی رخ می‌دهد که کره چشم طول بسیار زیادی داشته باشد و یا قرنیه انحنایی بیش از حد داشته باشد. بر اساس مطالعات تقریبا ۳۰ درصد از جمعیت آمریکا به این اختلال بینایی مبتلا هستند.
- دوربینی
فردی که به اختلال دوربینی مبتلا است اشیائی را که در فاصله دور قرار دارند به خوبی می‌بیند در حالی که اشیاء نزدیک برای او تار هستند. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که کره چشم طول کوتاهی داشته باشد یا شکل قرنیه غیرعادی باشد.
- آسیتگماتیسم
آستیگماتیسم نوعی اختلال در بینایی است که به دلیل غیر عادی بودن شکل قرنیه ایجاد می‌شود. در فرد مبتلا به آستیگماتیسم، نور به طور یکنواخت در سطح قرنیه پخش نمی‌شود و به این ترتیب ممکن است تصاویر تشکیل شده تار یا کشیده به نظر برسند.
اگرچه سه اختلال بینایی ذکر شده مختص سالمندان نیستند و هر کسی با هر سنی ممکن است به آن‌ها مبتلا شود، اما اگر فرد مبتلا به این عیوب انکساری باشد، این موضوع باید در انتخاب عینک مناسب برای او در نظر گرفته شود.
- پیرچشمی
پیرچشمی یکی دیگر از عیوب انکساری چشم است که در اثر آن به تدریج قدرت دیدن اجسام نزدیک یا متون ریز چاپ شده برای بیمار کاهش می‌یابد. با بالا رفتن سن ابتلا به این بیماری چشمی طبیعی است. افرادی که به پیرچشمی مبتلا هستند معمولا پیگیر درمان سردرد می‌شوند، در چشمان خود احساس خستگی می‌کنند و در تمرکز کردن برای دیدن اجسام نزدیک دچار مشکل هستند.
با گذشت زمان و بالا رفتن سن، عدسی چشم انعطاف خود را از دست داده و به مرور سخت می‌شود. ماهیچه‌های اطراف چشم نیز با بالا رفتن سن تغییر می‌کنند. این تغییرات باعث می‌شود عدسی چشم درست کار نکند.
پزشک متخصص چشم پس از تشخیص پیرچشمی، با تجویز عینک برای سالمندان مبتلا به آن مشکل را حل می‌کند. عینک‌های دوکانونی عینک‌هایی هستند که از قدرت تمرکز بالایی در قسمت بالایی لنز برخوردارند. اگر سالمند برای دیدن اجسام دور نیازی به عینک نداشته باشد معمولا استفاده از عینک مطالعه توصیه می‌شود.
- آب مروارید
آب مروارید ناحیه‌ای متراکم و ابرمانند است که در عدسی چشم ایجاد می‌شود. آب مروارید در اثر انباشتگی پروتئین‌ها در چشم ایجاد می‌شود و مانع از آن می‌شوند که عدسی تصاویر واضح به شبکیه چشم بفرستد. این بیماری معمولا در سالمندان ایجاد می‌شود. نشانه‌های ایجاد آب مروارید، تار شدن دید، ناتوانی در دیدن اجسام در شب، ایجاد هاله‌هایی در اطراف اجسام نوردار، حساسیت به نور و مواردی از این قبیل است.
در مراحل ابتدایی، این مشکلات تنها با عوض کردن عینک یا لنز بیمار برطرف می‌شوند. اما اگر این بیماری فعالیت‌های روزانه شما را مختل کند، انجام جراحی برای خارج کردن آب مروارید می‌تواند مفید باشد. در عمل جراحی، بخش‌هایی از عدسی که تار شده‌اند به روش‌های مختلف از چشم خارج می‌شوند. معمولا پس از خارج کردن این بخش‌ها یک عدسی مصنوعی به جای عدسی چشم قرار می‌گیرد.
در مواردی هم که بیمار تمایلی به انجام عمل جراحی نداشته باشد، استفاده از عینک‌های قوی‌تر می‌تواند به او کمک کند. حتی در صورتی که پزشک متخصص انجام عمل جراحی را توصیه کند و بیمار هم با آن موافقت کند، ممکن است عینک برای سالمندان ضروری شود.
- آفاکی یا نبود عدسی
عدسی چشم یک عضو شفاف و انعطاف پذیر است که به تمرکز نور در چشم شما برای تشکیل تصویر کمک می‌کند. بیماری آفاکی یا نبود عدسی می‌تواند به دلیل مشکلات مادرزادی در نوزادان به وجود آید اما علت اصلی آن در بزرگسالان و سالمندان، ایجاد آب مروارید در چشم است. در مواردی ممکن است پس از جراحی و خروج آب مروارید، از عدسی مصنوعی استفاده نشود یا در صورت کار گذاشتن آن، پس از مدتی عدسی نتواند کارکرد لازم را داشته باشد. در این شرایط ممکن است بیمار نیاز به عمل جراحی داشته باشد و یا استفاده از عینک خاصی برای اصلاح وضعیت آفاکی به او توصیه شود.
- بیماری‌های قرنیه
سرخی چشم، ریزش اشک، درد، مشکلات در بینایی و یا دیدن هاله‌ای از نور در اطراف اشیاء می‌تواند نشانه‌هایی از بیماری‌های قرنیه باشد. عفونت یا صدمه فیزیکی می‌تواند باعث ایجاد این بیماری‌ها شود. درمان بیماری‌های قرنیه می‌تواند بسیار ساده باشد، برای مثال ممکن است با تغییر عینک خود همراه با استفاده از قطره چشم مشکل شما حل شود. در موارد شدیدتر ممکن است برای حل مشکل، نیاز به جراحی باشد.
- دوبینی
دوبینی زمانی اتفاق می‌افتد که چشم شما از یک شیء دو تصویر می‌بیند. اختلال دو بینی معمولا در نتیجه مشکلات چشمی دیگر ایجاد می‌شود. عواملی که ممکن است باعث دو بینی در افراد شوند عبارتند از:
- آستیگماتیسم شدید
- تغییرات در شکل قرنیه
- آب مروارید
- خشکی چشم
- دیابت
- انحراف چشم
درمان دوبینی با توجه به علت آن می‌تواند متفاوت باشد. ساده‌ترین روش درمان، استفاده از عینک یا لنز است. برای مثال ممکن است قطعاتی منشور مانند در عدسی عینک شما تعبیه شوند تا بینایی شما تنظیم شود. در موارد دیگر ممکن است پزشک انجام ورزش‌های چشمی، استفاده از چشم‌بند روی یکی از چشم‌ها و یا انجام عمل جراحی را توصیه کند.
نکات خرید عینک برای سالمندان
فریم‌های سبک و با دوام
سبک بودن عینک، یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب عینک برای سالمندان است. اگر سن شما باعث شده است حرکات شما کمی کندتر شود یا کمی فراموش‌کار شده‌اید، و یا اگر دوست ندارید هنگام استفاده از عینک وزن آن را روی صورت خود احساس کنید استفاده از یک فریم سبک می‌تواند مناسب باشد. فریم‌هایی که از جنس تیتانیوم ساخته شده‌اند یکی از سبک‌ترین انواع فریم‌های موجود در بازار هستند.
فریم‌های تیتانیومی معمولا از فریم‌های پلاستیکی یا استیل گران‌قیمت‌‌تر هستند، اما اگر قرار است فریم عینک خود را هر جایی بگذارید و نیم‌ساعت بعد متوجه شوید که روی آن نشسته اید این فریم‌های با دوام می‌توانند گزینه مناسبی باشند. این فریم‌ها معمولا ۴۸ درصد سبک‌تر از انواع دیگر فریم‌ها هستند و این یعنی در صورت استفاده از آن‌ها احتمال آن‌که جای عینک روی صورت شما بماند بسیار کمتر است. این فریم‌ها معمولا وزنی کمتر از ۱ اونس دارند.
دسته‌های عینک برای سالمندان
یکی دیگر از نکاتی که در تهیه عینک برای سالمندان باید به آن توجه کرد نوع دسته‌های عینک است. دسته‌های عینک به چند دسته تقسیم می‌شوند که از بین آن‌ها دسته‌های اسکلتی (Skull temple) متداول‌ترین نوع هستند. در این نوع دسته‌ها، انتهای دسته که پشت گوش‌ها خم می‌شود معمولا تا ۴۵ درجه خمیدگی دارد. این موضوع باعث می‌شود با خم کردن سر به پایین، احتمال افتادن یا لیز خوردن این عینک‌ها بالا باشد.
در تهیه عینک برای افراد مسن باید دسته‌های عینک طوری باشند که خمیدگی انتهای آن در پشت گوش‌ها زیاد باشد، به طوری که با خم کردن سر به پایین عینک نیافتد. بسیاری از سالمندان در ساعاتی از روز فراموش می‌کنند که عینک به چشم دارند و اگر در این شرایط فعالیت فیزیکی انجام دهند ممکن است عینک خود را از دست بدهند. بنابراین هنگام تهیه عینک برای سالمندان اگر دسته‌های عینک از نوع اسکلتی هستند، باید طول دسته دقیق و به درستی انتخاب شود. اگر طول دسته عینک زیاد باشد، عینک به راحتی از روی صورت سر می‌خورد.
راهکار دیگر می‌تواند استفاده از دسته‌های کابلی (cabled temple) باشد. در این نوع عینک‌ها، انتهای دسته به طور کامل در پشت گوش خم می‌شود و آن را محکم روی صورت نگاه می‌دارد. در این صورت دیگر لازم نیست که فرد سالمند هنگام بازی‌کردن با نوه‌ها یا انجام فعالیت‌های ورزشی دیگر نگران افتادن عینک خود باشد.
سبک بودن شیشه‌ها یا لنز عینک
در بخش مربوط به فریم‌ها اشاره کردیم که در تهیه عینک برای سالمندان باید دقت کنیم فریم عینک سبک باشد. این موضوع درباره شیشه‌ها یا لنزهای عینک هم صدق می‌کند. بنابراین استفاده از شیشه‌های پلاستیکی می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
ضدخش بودن شیشه‌های عینک برای سالمندان
به طور کلی هیچ نوع شیشه یا تلقی وجود ندارد که کاملا ضد خش باشد. اما یک روکش ضد خش می‌تواند تا حد امکان صدمات وارد شده به شیشه‌های عینک را به حداقل برساند. شیشه‌های عینک در صورت افتادن، نگه‌داری نامناسب و یا پاک‌کردن شیشه‌ها با دستمال‌های نامناسب مانند دستمال کاغذی آسیب می‌بینند. بنابراین هنگام تهیه عینک برای سالخوردگان باید ضمن این‌که مقاوم‌ترین و سبک‌ترین لنز ممکن را انتخاب میکنید، از عینک‌ساز بخواهید روی سطوح آن از روکش مقاوم در برابر خش استفاده کند.
شیشه‌های فتوکرومیک
شیشه‌های فتوکرومیک لنزهایی هستند که با تغییر محیط از فضای بسته به فضای باز (قرار گرفتن در معرض نور خورشید) می‌توانند از چشم‌ها محافظت کنند. اگر دوست ندارید هربار که از خانه بیرون می‌روید عینک خود را با عینک آفتابی عوض کنید، استفاده از این لنزها می‌تواند مفید باشد.
استفاده از شیشه‌های فتوکرومیک در ساخت عینک برای سالمندان نیز می‌تواند سودمند باشد چرا که سالمندان بیش از همه فراموش می‌کنند هنگام خروج از خانه، عینک خود را با عینک آفتابی عوض کنند. در این صورت دیگر نگران آن نخواهید بود که هنگام تعویض عینک طبی با آفتابی، آن را جا بگذارید و یا روی زمین بیندازید. استفاده از این شیشه‌ها می‌تواند از چشمان شما در برایر اشعه ماورا بنفش (UV) محافظت کند.
پیشنهاد مطالعه: وسایل ضروری سالمندان
یک دیدگاه