A
سلامت جسمی سالمندان

بیماری کلیه در سالمندان: انواع، علائم و درمان

افراد مسن بیش­تر در معرض برخی از بیماری­ های کلیوی و مجاری ادراری هستند. این امر می‌­تواند شامل التهاب یا تورم کلیه ­ها باشد. دیابت، یکی از شایع­ترین علت بروز بیماری کلیوی در سالمندان است.

با افزایش سن، رسوبات چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد معدنی در غده داخلی شریان ­ها قرار می‌­گیرند و باعث تنگ شدن یا انسداد شریان کلیوی می­‌شوند. این امر در فیلترهای کلیه تأثیر می­‌گذارد و خون­رسانی به کلیه­‌ها را کاهش می‌­دهد و منجر به فشار خون بالا و کاهش عملکرد کلیه می­‌شود. این شایع­ترین علت نارسایی کلیه در افراد مسن است. فشار خون بالا نیز می‌­تواند خطر حمله قلبی، سکته مغزی و از دست دادن بینایی را افزایش داده و باعث آسیب به کلیه شود.

یکی دیگر از مشکلات کلیوی، عفونت ادراری است که گاهی در کلیه­‌ها هم پخش می‌شود. در صورت مشکوک بودن عفونت در کلیه، به پزشک مراجعه کنید زیرا در صورت عدم درمان، ممکن است آسیبی جدی ایجاد شود. عفونت ادراری به­ خصوص در خانم­ ها ، با افزایش سن بسیار شایع­تر است. همچنین بی اختیاری ادرار، که به­ معنی نشت کنترل نشده ادرار از مثانه است، یکی از مسائلی است که می‌­تواند خطر عفونت ادراری را افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: سنگ کلیه سالمندان

اکثر بیماری‌های کلیوی به نفرون ها حمله می‌کنند. این آسیب گاهی باعث می‌شود که کلیه‌ها دیگر نتوانند مواد زائد را از بدن خارج کنند. از علل بروز بیماری‌های کلیه می‌توان به مشکلات ژنتیکی، صدمه دیدن یا مصرف دارو اشاره کرد.

تخمین زده می­‌شود که تعداد سالمندان تا سال ۲۰۵۰ به ۲ میلیارد نفر برسد. این افزایش تعداد سالمندان با افزایش مشکلات پزشکی مانند بیماری حاد و مزمن کلیه همراه است. این امر نیاز به مراقبت هماهنگ توسط متخصصان متعدد دارد. باتوجه به اهمیت این موضوع، قصد داریم در این مقاله بیماری های کلیوی در سالمندان و راه ­های پیشگیری از آن را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

حداقل ۵۰ درصد از جمعیت سالمندان دارای بیماری نفرولوژی و دارای طیف گسترده ­ای از سایر بیماری­ های کلیوی هستند. در طی این چند سال­ افزایش مداوم جمعیت سالمندان مبتلا به بیماری مزمن کلیه (CKD) و (ESRD) وجود داشته است. براساس داده­‌های آزمایشات بهداشتی و تغذیه‌­ای، در ایالات متحده تقریباً ۴۰ درصد از سالمندان ۶۰ سال و بالاتر دارای درجاتی از بیماری مزمن کلیه هستند. برخی از تغییرات ساختاری و فیزیولوژیکی کلیه، نتیجه پیری است. اما داروهایی مانند ضد التهاب غیر استروئیدی، آسپیرین و برخی از داروهای گیاهی نفروتوکسیک نیز می­‌توانند یکی از عوامل بروز بیماری­ های کلیوی در بین سالمندان باشند. سایر عوامل خطرزا شامل بیماری­ های مزمن پزشکی مانند دیابت قندی و فشار خون بالا است.

بهبود عملکرد کلیه در سالمندان بسیار کندتر از افراد جوان است و در نتیجه زمان بهبودی طولانی­تر خواهدبود.

بیشتر بخوانید: بی اختیاری ادرار سالمندان

انواع بیماری کلیوی در سالمندان

زخم شدن کلیه ­ها به­ طور عمده کودکان خردسال را تحت تأثیر قرار می­‌دهد که به­ دلیل وضعیتی به­ نام “ریفلاکس ادرار” است. در این شرایط، جریان ادرار از مثانه، به کلیه­ ها برمی‌­گردد.

  • اختلال های ارثی

امکان انتقال اختلال‌های ارثی به هر دو جنس مونث و مذکر وجود دارد. این نوع بیماری کلیوی معمولاً با علائم بالینی از دوره نوجوانی تا بزرگسالی همراه است. شایع‌ترین نوع بیماری کلیوی ارثی، بیماری کلیه پلی­کیستیک است. سندرم آلپورت، نفریت (التهاب کلیه) ارثی، هیپراگزالوری اولیه و سیستینوری نیز جزء اختلال‌های ارثی کلیوی به­ شمار می‌آیند.

  • بیماری مادرزادی

بیماری مادرزادی کلیه معمولاً ناهنجاری و بدشکلی مجاری تناسلی-ادراری را شامل می‌شود و به­ نوعی انسداد منجر می‌شود که معمولا با عفونت کلیه یا تخریب بافت آن همراه خواهد بود. از بین رفتن بافت کلیه پیشرفت می‌کند و در نهایت به نارسایی مزمن کلیه منجر می‌شود.

  • بیماری کلیوی اکتسابی

سن زیاد سالمندان و شیوه اشتباه زندگی در دوران جوانی می­‌تواند بیماری کلیه در سالمندان را تقویت کند. از این رو بیماری‌های اکتسابی بسیارند و واژه عام نفریت یا التهاب کلیه برای آن‌ها به کار برده می‌شود. شایع‌ترین نوع نفریت گلومرولونفریت است که علل متعددی دارد.

علائم بیماری کلیه در افراد مسن

علائم بیماری کلیوی در سالمندان

بیماری کلیه “بیماری خاموش” نامیده می­‌شود زیرا اغلب علائم هشدار دهنده برای آن وجود ندارد. افراد ممکن است قبل از بروز هرگونه علائم تا ۹۰ درصد عملکرد کلیه خود را از دست دهند. اولین علائم بیماری کلیه ممکن است عمومی باشد که شامل موارد زیر است:

بیشتر بخوانید: عفونت ادراری در سالمندان

تغییر در ظاهر ادرار

کلیه ­ها مایعات و ضایعات موجود در خون را فیلتر می­‌کنند، که این ضایعات به­ عنوان ادرار دفع می­‌شوند. بنابراین، تغییر در عملکرد کلیه، اغلب باعث ایجاد تغییرات غیرمعمول در ادرار می­‌شود. مانند:

  • بیدار شدن از خواب در شب برای ادرار کردن (به نام شبانه)
  • ادرار بیشتر از حد معمول
  • ادراری که کف­ دار یا حباب­ دار است
  • ادرار کم­تر از همیشه یا در مقادیر کم­تر از حد معمول با رنگ تیره
  • خون در ادرار
  • احساس فشار هنگام ادرار کردن
  • مشکل در ادرار کردن

پف پا و مچ پا

کلیه­ های آسیب دیده، برای از بین بردن مایعات اضافی از بدن تلاش زیادی می‌­کنند. در نتیجه، این مایعات اضافی بدن، باعث ادم (edema) یا تورم می‌‌شود. در حالی ­که تورم در همه جای بدن ممکن است ایجاد شود، ادم معمولاً در پاها، مچ پا، صورت و دست‌­ها مشاهده می­‌شود.

 درد در ناحیه کلیه و کمر

برخی از افراد با مشکلات کلیوی ممکن است درد کمر یا درد در نزدیکی کلیه را تجربه کنند. بیماری کلیه پلی­کیستیک، که باعث ایجاد کیست­ های بزرگ و پر از مایعات در کلیه­ ها و بعضی اوقات کبد می‌­شود، می‌­تواند باعث درد موضعی نیز شود.

احساس سرما

کم­خونی همچنین می­‌تواند باعث شود فرد در تمام مدت حتی در یک اتاق گرم احساس سرما کند. تعداد کم گلبول­های قرمز خون، گردش اکسیژن در بدن به ­ویژه اندام‌­ها را تحت تأثیر قرار می­‌دهد. بنابراین، کم­خونی می‌­تواند باعث احساس سرما یا احساس سرمازدگی مداوم  و در درجه اول در دست و پا شود.

خستگی

کلیه­ های سالم، هورمونی به نام اریتروپویتین را ایجاد می‌­کنند که باعث تولید گلبول­ های قرمز خون که حاوی اکسیژن هستند در بدن می‌شوند. با نارسایی کلیه ­ها، آن­‌ها اریتروپویتین کم­تری ایجاد می­‌کنند، بنابراین بدن دچار کمبود گلبول­‌های قرمز می­‌شود. این بیماری به ­عنوان کم­خونی شناخته شده و با ضعف عضلانی و احساس خستگی کلی مشخص می­‌شود.

سردرد و عدم تمرکز

کم­خونی مربوط به نارسایی کلیه می‌­تواند به این معنی باشد که مغز به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی­‌کند. این می­‌تواند منجر به مشکلات حافظه، مشکل در تمرکز و سرگیجه شود.

تنگی نفس

هنگامی­ که بیماری کلیوی در سالمندان وجود داشته باشد، مایعات اضافی در بدن می­‌تواند در ریه­ ها ایجاد شود. همین امر به­ دست ­آوردن اکسیژن کافی را دچار مشکل می‌کند. کم­خونی می‌­تواند این مسئله را حادتر کند؛ زیرا سلول­ های قرمز خون کافی، برای دریافت و انتقال همان­قدر اکسیژنی که از تنگی نفس به ­دست آورده است، وجود ندارد.

تهوع و استفراغ

موارد شدید اوره می‌­تواند باعث تهوع، استفراغ و از بین رفتن کامل اشتها شود.

راش

هنگامی­که کلیه ­ها از بین می‌­روند، ضایعات در جریان خون ایجاد می­‌شوند (وضعیتی به­ نام اوره) که می­‌توانند باعث خارش شدید و بثورات پوستی شوند.

بوی بد دهان و طعم فلزی در دهان

اورمیا (اوره به همراه مقداری از ضایعات که کلیه آن­ها را دفع می­‌کند) همچنین می‌­تواند طعم غذا را متفاوت کرده و باعث بوی بد دهان شود. فرد مبتلا به مشکلات کلیوی حتی ممکن است متوجه طعم خاص فلز در دهان خود شود. ممکن است فرد بیمار به­ طور ناگهانی میل به خوردن گوشت نداشته باشد، یا ممکن است وزن خود را از دست دهد زیرا این بیماران احساس گرسنگی نمی­‌کنند و غذا نمی­خورند. این موارد متناسب با سن افراد شدت و ضعف پیدا می‌­کند.

بیشتر بخوانید: عوارض دیالیز در افراد مسن

بیماری کلیوی در سالمندان و تهدید آن برای قلب

اگر سالمندی بیش از ۶۰ سال سن دارد، مبتلا به دیابت و چاقی است، فشار خون بالا دارد، مشکلات قلبی (نارسایی قلبی یا حمله قلبی) دارد یا دچار سکته مغزی شده ­است، سیگاری است یا سابقه خانوادگی نارسایی کلیه داشته ­باشد، بیماری کلیوی می‌­تواند بیش ­از دیگران بر قلب او اثر بگذارد. مبتلایان به بیماری مزمن کلیه، دو تا سه برابر بیش­تر از افراد عادی دچار حمله قلبی می‌­شوند و بیماری قلبی و عروقی همچنان عامل اصلی مرگ­ و ­میر در افراد دیالیزی و افرادی که پیوند کلیه انجام داد‌ه­اند، می‌شود. افراد در هر مرحله از بیماری کلیه بیشتر در معرض خطر بیماری­ های قلبی عروقی قرار می­‌گیرند.

بیشتر بخوانید: مثانه عصبی

چگونه از کلیه­ های خود محافظت کنیم؟

  • اگر مبتلا به دیابت هستید، اطمینان حاصل کنید که میزان قند خون شما نرمال باشد.
  • توصیه­ های پزشک خود را در مورد تزریق انسولین، داروها، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و نظارت بر قند خون جدی بگیرید.
  • به­ طور منظم فشار خون خود را کنترل کنید. داروهای مورد استفاده برای کاهش فشار خون (داروهای ضد فشار خون) مانند مهارکننده های ACE یا مسدود کننده­ های آنژیوتانسین می­‌توانند پیشرفت بیماری کلیوی را کند کنند.
  • اگر سابقه وجود بیماری کلیوی را در نزدیکان و خانواده­ خود دارید، حداقل هر دو سال یک­بار و در صورت ابتلا به دیابت یا فشار خون بالا هر ساله آزمایش سلامت کلیه (آزمایش خون ، آزمایش ادرار و فشار خون) را انجام دهید.
  • عفونت ادراری را درمان کنید.
  • در صورت لزوم، میزان کلسترول خون را با رژیم غذایی و داروها کنترل کنید.
  • آب زیادی بنوشید و غذاهایی را انتخاب کنید که دارای قند، چربی و نمک کم باشند، اما فیبر زیادی دارند.
  • دخانیات و الکل را ترک کنید.
  • سعی کنید همیشه تناسب اندام خود را حفظ کنید و در وزن نرمال قرار داشته ­باشید.
  • سعی کنید حداقل ۳۰ دقیقه در روز ورزش کنید.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا