راهکارهایی برای افزایش امید در سالمندان

افزایش امید در سالمندان چگونه اتفاق می‌افتد؟ امید چیست؟ آیا امید برای زندگی سالمندان نیاز است؟ امید حرکت فعالانه انسان برای رسیدن به اهداف خود است. اما بهتر است بدانیم بین امید و خوش‌بینی تفاوت وجود دارد. خوش‌بینی صرفا اعتقاد به این مطلب است که اتفاقات بد کمتر می‌افتند و اگر اتفاق بدی وجود دارد به خاطر یک عامل بیرونی است. در حالی که امید در اعتقاد متوقف نمی‌شود و شخص امیدوار تلاش می‌کند تا به هدف خود برسد.

افزایش امید در سالمندان موجب به وجود آمدن حس شادکامی و خوشبختی آن‌ها می‌شود. کسی که فعالانه برای رسیدن به اهداف خود تلاش می‌کند در این مسیر حس خوشبختی و شادکامی نیز به سراغ او خواهد آمد.

امید ترس را از بین برده یا خنثی می کند. یکی از مشکلاتی که سالمندان با آن مواجه هستند، وجود ترس نسبت به آینده است. آن‌ها از این ترس دارند که در آینده چه بر سرشان خواهد آمد و اینکه با چه بیماری‌ها و ناکامی‌هایی مواجه خواهند شد. حس امید این ترس را کنار می‌زند. اینکه شما برای بهبود سلامتی و کیفیت زندگی خود تلاش کنید حس ترس را در شما کم می‌کند و امید را افزایش می‌دهد.

سالمندان برای این که زندگی بهتری داشته باشند نیاز دارند تا امید و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند. برای افزایش امید راهکارهایی وجود دارد که به کمک آن می‌توانید، امید به زندگی را در افراد پیر موجود در خانواده افزایش دهید.

چه عواملی بر روی روان سالمندان موثر است؟

عوامل مختلفی بر روی روحیه و روان سالمندان تاثیرگذار است. احساس تنهایی زمانی رخ می‌دهد که فرد پیر از اطرافیان خود قطع ارتباط کرده و منزوی می‌شود. میزان ارتباط سالمند با فرزندان خود یکی از عوامل مهم دیگر در این موضوع است. هر چقدر که ارتباط سالمتری بین فرزند و والدین وجود داشته باشد سلامت روان سالمند نیز بیشتر تامین می‌شود.

ترک کردن روابط اجتماعی و بازنشستگی از شغلی که در طول عمر انجام می‌داده نیز باعث تغییراتی در روحیه فرد سالمند می‌شود.

نکته مهم دیگر در این زمینه یادآوری خاطرات است. فرد سالمند باید بتواند موقعیت و مقامی را که در گذشته داشته را برای دیگران تشریح کند. داشتن دوستان صمیمی در بین هم سن و سالان نکته مهم دیگری است که باید به آن توجه شود. افراد هم سن دارای دردهای مشترکی هستند و درد و دل کردن آن‌ها تا حد زیادی می‌تواند به آنها کمک کند. این افراد مسائل هم را بهتر می‌فهمند و حرف‌های بیشتری نیز برای گفتن دارند.

بیماری‌های موثر بر سلامت روانی و افزایش امید در سالخوردگان

بروز بیماری‌ها از عواملی هستند که علاوه بر آسیب‌های جسمی می‌توانند روی روحیه و امید به آینده این طیف سنی نیز موثر باشند. بیماری مانند آلزایمر بسیار ناامید کننده است و بیمار هر بار که موضوع مهمی را فراموش می‌کند احساس بدی به او دست می‌دهد.

پوکی استخوان و پارکینسون از مهم‌ترین بیماری‌های دوره سالمندی هستند که بروز آن‌ها برای سالمندان باعث به وجود آمدن حجم زیادی از ناامیدی می‌شود و باید با کمک اقدامات لازم از به وجود آمدن آن جلوگیری شود.

خاطره‌گویی راهی برای افزایش امید در سالمندان

از سالمندان بخواهید تا خاطرات زندگی خودشان را برای شما بازگو کنند. خاطره‌گویی یکی از علاقمندی‌های اغلب سالمندان است و روحیه آن‌ها را افزایش می‌دهد.

یکی از روش‌هایی که در خانه سالمندان یا فضاهای دیگری که افراد پیر زیادی در آنجا جمع می‌شوند می‌توان انجام داد، خاطره پردازی گروهی است. در این نوع برنامه‌ها افراد سن بالا هر کدام خاطره‌ای را از زندگی خود بیان می‌کند. این فعالیت می‌تواند باعث به وجود آمدن حس مفید بودن و افزایش امید در زندگی این عزیزان شود.

خاطره پردازی اگر به نحوی باشد که انگار فرد سالمند با گفتن این خاطره‌ها در حال آموزش دیگران است، تاثیر بیشتر بر روحیه آنها خواهد گذاشت.

سالمندان را تشویق کنید تا خاطرات خود را به صورت نوشته نیز در بیاورند. نویسندگی به آن‌ها امید می‌دهد و از نظر روانشناسی برای روحیه افراد پیر مفید است. سعی کنید اشیاء و عکس‌هایی را که خاطرات خوب گذشته را برای والدینتان زنده می‌کند، در اتاق آن‌ها قرار دهید.

برنامه فعالیت روزانه، افزایش امید در سالمندان را به دنبال دارد

افزایش امید در سالمندان زمانی اتفاق می‌افتد که آن‌ها برنامه فعالیت روزانه داشته باشند و روزهای خود را به بطالت سپری نکنند. حس بطالت و بیکاری می‌تواند باعث بروز بیماری‌های روانی در زندگی انسان‌ها شود. افراد پیر که بازنشسته می‌شوند با جایگزین کردن برخی فعالیت‌های مفید ولی آسان می‌توانند از به وجود آمدن حس ناامیدی در زندگی خود جلوگیری کنند.

شما وقتی که کاری برای رشد خودتان یا خانواده‌تان انجام نمی‌دهید احساس خلا می‌کنید و این احساس خلا می‌تواند زندگی شما را از هم بپاشد. بنابراین سعی کنید فعالیت‌های مفیدی مانند ورزش، آشپزی، کتاب‌خوانی، بحث‌های گروهی، گردش و خاطره‌گویی را به برنامه روزانه خود اضافه کنید.

با والدین‌تان به سفر بروید. شما نباید والدین خود را در سفرهایی که می‌روید نادیده بگیرید و در صورت امکان باید آن‌ها را هم به همراه خود ببرید. البته این به سفر بردن نباید به گونه‌ای باشد که آن‌ها به این نتیجه برسند که به عنوان یک شخص مزاحم همراه شما هستند بلکه باید تمام سعی خود را بکنید تا به خودتان و ایشان در این سفر خوش بگذرد.

اخبار و اتفاقات روز را از سالمندان بپرسید. افراد در این سن به صورت مستمر اخبار تلویزیون را دنبال می‌کنند و وقتی شما برای آگاهی از حوادث از آن‌ها کمک می‌خواهید خود این موضوع می‌تواند باعث افزایش امید در آن‌ها شود. افزایش امید با حس مفید بودن تقویت می‌شود بنابراین اگر از آن‌ها کارهایی بخواهید که توانایی انجام آن را دارند و از آن لذت می‌برند امیدشان زیاد می‌شود.

ورزش کنید

سالمندان را تشویق کنید تا در طول روز تحرک بیشتری داشته باشند. ورزش یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند باعث بهبود روحیه سالمندان شود. هر چقدر که بدن قوی‌تر و سالم‌تری داشته باشند امیدشان به زندگی نیز بیشتر می‌شود. یکی از سالم‌ترین ورزش‌ها برای سالمندان رفتن به استخر و شنا کردن است. این ورزش استرس زیادی به مفصل‌ها و استخوان‌های آن‌ها وارد نمی‌کند ولی در عوض باعث بهبود عملکرد قلب و عضلات آن‌ها می‌شود.

انجام ورزش‌های تنفسی تاثیر معنی‌داری در سلامت روانی سالمندان و افزایش امید در زندگی آن‌ها دارد. ورزش‌هایی مانند یوگا که تمرکز آن بر آرام‌سازی تنفس افراد است باعث افزایش روحیه این افراد می‌شود. انجام این سری از ورزش‌ها هیچ خطر خاصی را متوجه سالمندان نمی‌کند و کمک می‌کند تا زندگی بهتری داشته باشند.

ورزش ذهنی

ذهن شما برای نیرومندتر شدن و از دست ندادن توان پردازش و نگهداری اطلاعات نیاز دارد تا به صورت منظم در معرض تمرین قرار گیرد. تمرین‌هایی که شما می‌توانید در این سن انجام دهید درست کردن پازل، نویسندگی، خواندن کتاب و بازی شطرنج است.

استفاده از غذای سالم

غذا روی روح و روان سالمندان تاثیر زیادی دارد. هر چقدر که به سمت استفاده از غذاهای سالم بروند امید آنها به زندگی افزایش پیدا می‌کند. یکی از بهترین رژیم‌های غذایی که باعث افزایش طول عمر و زیاد شدن حس خوشبختی در سالمندان می‌شود رژیم غذایی مدیترانه‌ای است. این رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، میوه‌ها و ماهی است.

تعیین هدف برای افزایش امید در سالمندان

یکی از روش‌های افزایش امید سالمندان تعیین اهدافی است که به کمک آن سالمندان تلاش کنند به هدف برسند و احساس اعتماد به نفس آن‌ها افزایش یابد.

اهداف چنین افرادی باید کوچک و راحت باشد. می‌توانید همین اهداف را هم به قسمت‌های کوچکی تقسیم کنید و آن‌ها را برای رسیدن به این هدف‌ها تشویق کنید. این هدف‌ها می‌توانند در زمینه‌های کاری، ورزشی و خانوادگی باشند.

به سالمندان یاد بدهید تا از اینترنت استفاده کنند

به آن‌ها یاد بدهید تا از ویژگی‌هایی که تکنولوژی‌های روز در اختیارشان قرار می‌دهد، استفاده کنند. امکانات اینترنتی به سالمندان کمک می‌کند تا در مواقع لزوم با شما تماس بگیرند و احساس تنهایی نکنند. تماس تصویری یکی از امکانات خوب گوشی‌های هوشمند امروزی است که روحیه سالمندانی که دور از خانواده زندگی می‌کنند را افزایش می‌دهد.

معنا درمانی و افزایش امید سالمندان

سالمندی دوره‌ای است که در آن فرد شغل خود را از دست می‌دهد ممکن است برخی از اعضای خانواده او مانند برادر، همسر و فرزندش فوت کنند و او تنها شود. در این حالت او به دنبال معنای رنج‌هایی که در طول زندگی کشیده است می‌رود و اگر بتواند معنایی برای این اتفاقات پیدا کند می‌تواند رنج دوره سالخوردگی را با امید بیشتری پشت سر بگذارد.

کسی که معنایی برای رنج‌هایی که می‌کشد پیدا کند با این رنج‌ها می‌سازد و آن‌ها را بهتر تحمل می‌کند و این که با شجاعت بیشتری این رنج‌ها را قبول می‌کند. این موضوع یکی از شعارهای معنا درمانی است که بنیان‌گذار آن ویکتور فرانکل است.

معنا ارتباط تنگاتنگی نیز با هدف دارد و افرادی که هدف دارند می‌توانند آن را به نوعی معنایی برای خود به شمار آورند.

از دیگر مسائلی که با معنای زندگی ارتباط دارد داشتن داستان برای زندگی زیستن است. یعنی دوره زندگی افراد در داخل یک داستانی که قهرمان آن خودشان هستند بگنجد این‌گونه زندگیشان معنای خاص خود را می‌یابد.

از دیگر عواملی که در معنایابی زندگی اهمیت دارد وجود عشق و محبت در زندگی است. عشق به همسر، وطن یا امور معنوی می‌تواند به عنوان معنایی برای زندگی فرد به شمار آید که باعث افزایش امید در سالمندان می‌شود.

روان درمانی اگزیستانسیال چقدر بر افزایش امید سالمندان موثر است؟

جمعیت سالمندان به دلیل افزایش امکانات بهداشتی، پیشرفت‌های پزشکی و بهبود تغذیه در حال افزایش است. دوره سالمندی قسمتی از زندگی هر فردی است که اغلب موجب می‌شود تا افرادی که همیشه با ما در ارتباط بوده‌اند ارتباط خود را قطع می‌کنند، زندگی خود را از دست می‌دهند یا اینکه ما ارتباط‌مان را با آن‌ها محدود می‌کنیم، همه این‌ها عواملی هستند که باعث می‌شوند، روحیه سالمندان کاهش یابد و امیدشان به بهبود زندگی پایین آید.

طبق تحقیقاتی که انجام شده، شایع‌ترین اختلال روانی که دامن‌گیر قشر سالمند جامعه می‌شود، افسردگی است. افسردگی در مقابل امید قرار دارد و کسی که افسرده می‌شود در واقع امیدی به بهتر شدن وضعیت زندگی خود ندارد و تلاشی برای این‌کار نیز انجام نمی‌دهد.

اطلاع سالمندان از این‌که مرگ از هر زمان دیگری به آنها نزدیک‌تر شده است نیز از عواملی است که به انکار، خشم و افسردگی در بسیاری از آن‌ها می‌انجامد.

به همین دلیل است که افزایش امید در سالمندان اهمیت بسیار زیادی دارد و از گرفتار شدن آن‌ها به افسردگی جلوگیری می‌کند.

مطلب “افسردگی در سالمندان چه علائمی دارد؟” هم برای مطالعه بیشتر شماست!

مهم‌ترین نکته برای افزایش امید در سالمندان کمک به آن‌ها برای پذیرش حقیقت مرگ و رنج‌های سالمندی است. انکار این واقعیت‌ها نمی‌تواند کمکی به سالمندان کند و با پذیرش این حقایق است که می‌توانند فرصت‌های موجود برای رشد فردی را پیدا کنند.

زندگی پیش خانواده به جای خانه سالمندان

یکی از عوامل تاثیر گذار در افزایش امید سالمندان نگهداری آن‌ها در محیط خانه و در کنار خانواده است. فرستادن والدین پیر به سرای سالمندان ممکن است یک حس طرد شدگی به آن‌ها بدهد و همین امر باعث از هم پاشیدگی روحی آن‌ها شود.

این امر در کشور ما از اهمیت بیشتری نسبت به کشورهای دیگر برخوردار است و سالمندان در شهرهای کوچک که به خانواده اهمیت بیشتری داده می‌شود انتظار چنین رفتاری را ندارند. بنابراین در صورت امکان باید از فرستادن افراد سالخورده به خانه‌های سالمندان جلوگیری کرد. مطالعات هم نشان داده که محیط خانه برای این افراد مناسب بوده و حس بهتری به آن‌ها می‌دهد.

مقایسه افراد مجرد و متاهل سالمند نشان داه است که افرادی که ازدوج می‌کنند امید به زندگی بیشتری پیدا می‌کنند. وجود یک نفر که همیشه همراه فرد سالمند است و به مشکلات او اهمیت می‌دهد تاثیر زیادی بر بهبود سلامت روانی و امید به زندگی او خواهد داشت.

آموزش زندگی بهتر

یاد دادن روش‌های زندگی سالم و روش‌های افزایش شادکامی یکی از راه‌هایی است که با توجه به مطالعات انجام شده باعث افزایش امید در سالمندان می‌شود. مهم نیست چقدر زندگی کرده‌اید و چند سال دارید هیچ وقت برای آموختن دیر نیست، علم روانشناسی با سرعت زیادی در حال پیشرفت است و هر روز نکته‌های جدیدی را برای بهبود زندگی کشف می‌کند.