با افزایش سن تغییرات زیادی در بدن انسان ایجاد می‌شود و این تغییرات تنها شامل یک یا چند بخش به خصوص نشده و تمام ارگان‌های بدن را در بر می‌گیرد. پوست نیز از این قاعده مستثنی نیست و با افزایش سن تغییرات چشمگیری در ساختار و بافت آن ایجاد می‌شود. مانند تغییر نفوذپذیری پوست، کاهش آب میانبافتی پوست، کاهش خاصیت ارتجاعی پوست و… . این موضوع می‌تواند باعث بروز برخی مشکلات و بیماری‌ها شود.
مهم‌ترین این مشکلات عبارتنداز: خشکی پوست، چین وچروک، کبودی وخونمردگی، تومورهای پوستی، عوارض پوستی ناشی از بیماریهای زمینه‌ای، بیماری های عفونی پوست و تاخیر در ترمیم زخم.
باتوجه به اهمیت این موضوع و برای کاهش نگرانی مراقبان سالمند قصد داریم در این مقاله به بررسی بیماریهای پوستی در دوره سالمندی و راه درمان آن‌ها بپردازیم. با ما همراه باشید.
یکی از دلایل ایجاد بیماری های پوستی در سالمندان، پیری پوست است که به دو دلیل ایجاد می‌شود:
- به عوامل درونی و ژنتیکی فرد بستگی دارد و باعث می‌شود روند پیری در افراد مختلف متفاوت باشد.
- دلیل دیگر تحت تاثیر عوامل بیرونی مانند تغذیه، نور آفتاب، سیگار کشیدن و برخی حرکات نامناسب عضلانی صورت است.
دلایل بروز بیماری های پوستی در سالمندان
خشکی پوست
یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که اکثر سالمندان با آن دست وپنجه نرم می‌کنند، خشکی پوست است. با افزایش سن، چربی پوست کاهش می‌یابد و این مسئله باعث می‌شود آب بیشتری از طریق پوست دفع شود و در نتیجه پوست خشک می‌شود. خشکی پوست سبب می‌شود فرد خارش و سوزش شدیدی را تجربه کند که این امر در پاییز و زمستان افزایش می‌یابد و می‌تواند باعث بروز اگزما و التهاب پوستی شود. برای رفع این معضل، سالمندان باید آب بیشتری بنوشند و از مصرف کافئین خودداری کنند. شما به عنوان مراقب و همراه سالمند می‌توانید با تهیه آب های طعم دار یا نوشیدنی های مفید، مصرف مایعات را برای سالمندان افزایش دهید. همچنین برای رفع خشکی پوست، سالمندان می‌توانند از انواع کرم مرطوب کننده و لوسیون بدن استفاده کنند تا طروات و شادابی را به پوست خود بازگردانند.
بیشتر بخوانید: درمان خشکی پوست سالمندان
کبودی بدن در سالمندان
بروز کبودی و خونمردگی در سالمندان امری شایع است و اکثر سالمندان آن را تجربه می‌کنند. اگر موضوع سالمندآزاری مطرح نباشد، شایع‌ترین دلیل کبودی پوست، مصرف داروهای ضدانعقاد است که در سالمندان مبتلا به بیمارهای قلبی-عروقی، برای جلوگیری از ایجاد لخته خون تجویز می‌شود. شما به عنوان مراقب یا همراه سالمند باید نسبت به این موضوع حساس باشید و در هنگام رویت کبودی شدید و حاد بهتر است به پزشک پوست سالمندان یا متخصص عمومی مراجعه کنید. زیرا سالمندان به خوبی نمی‌توانند تعادل خود را حفظ کنند و بیشتر به اشیاء داخل خانه و… برخورد می‌کنند. به همین دلیل احتمال خونریزی درون بافتی زیاد است. این موضوع می‌تواند باعث بروز آسیب‌های جدی و جبران ناپذیری شود.
چین و چروک پوست
کلاژن یکی از بخش‌های اصلی ساختار پوست ما است که باعث می‌شود پوست خاصیت الاستیسیته و کشسانی داشته باشد. با افزایش سن کلاژن موجود در پوست از هم گسسته شده و این خاصیت کشسانی از بین می‌رود. این امر باعث بروز چین وچروک می‌شود. این پدیده در بدن قابل پیشگیری نیست و دیر یا زود، با افزایش سن رخ می‌دهد. از اصلی‌ترین علل بروز چین و چروک می‌توانیم به تغذیه و نور آفتاب اشاره کنیم. شما می‌توانید با استفاده از کرم های ضدآفتاب از دوران جوانی و داشتن تغذیه مناسب (دوری از فست فود، غذاهای فرآوری شده و پرچرب و…) و نوشیدن مایعات کافی مانع از دست رفتن کلاژن یا به تاخیر انداختن این موضوع شوید.
تومورهای پوستی
با افزایش سن و تغییر بافت سلولی پوست، امکان بروز تومورهای خوش خیم (مانند خال های عروقی و رنگی) و بدخیم پوستی وجود دارد. این ضایعه های گوشتی معمولا خطری ندارند و لزومی ندارد که آن‌ها را بردارید. مگر اینکه از لحاظ زیبایی برای سالمند مشکل‌ساز باشند و باعث رنجش خاطر وی شوند.
در سنین بالا، تومورهای بدخیم پوستی را هم مشاهده می‌کنیم. ضایعات پیش‌سرطانی ممکن است از همان سنین کودکی و نوجوانی در پوست وجود داشته باشند ولی در دوران سالمندی بروز کنند. سرطان‌های پوستی شایع در دوران سالمندی شامل سرطان سلول‌های پایه‌ای پوست و سلول‌های سنگفرشی پوست است. بدخیم‌ترین نوع سرطان از نوع ملانوم است که این سرطان نیز در سنین بالا دیده می‌شود. وقتی سالمند دچار زخم پوستی می‌شود و زخم هم بهبود نمی‌یابد، باید به فکر ضایعات بدخیم بود و حتما نمونه‌برداری از زخم انجام گیرد.
عوارض پوستی ناشی از بیماری زمینه‌ای
همانطور که پیشتر اشاره کردیم افزایش سن باعث ایجاد تغییرات سلولی و در نتیجه بروز انواع مختلفی از بیماری‌ها می‌شود. افراد مسن بیشتر به بیماری های کلیوی، کبدی، قلبی عروقی، دیابت و… مبتلا هستند بنابراین دیدن عوارض پوستی ناشی از این بیماری‌ها در سالمندان طبیعی است. به بیان دیگر بسیاری از بیماری های پوستی در سالمندان در زمینه بیماری دیگری ایجاد می‌شود. به عنوان مثال بیماری کلیوی و کبدی باعث بروز خارش، سوزش و زردی پوست می‌شود. در صورت بروز این دسته از بیماریهای پوستی، شما می‌توانید با درمان بیماری اصلی از بروز بیماری ثانوی (اثرات پوستی) جلوگیری کنید.
پیشنهاد مطالعه: درمان خارش پوست سالمندان
بیماری عفونی پوستی
یکی دیگر از مواردی که با افزایش سن رخ می‌دهد، ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن است. ضعف سیستم ایمنی باعث بروز بیماری های عفونی در پوست سالمند می‌شود.
تجمع قارچ‌ها بیشتر در کف پا و ناخن‌های سالمندان است. شما به عنوان همراه و مراقب سالمند باید در نظر داشته باشید که ضعف قوای جسمانی باعث می‌شود سالمندان نتوانند بهداشت خود را به خوبی رعایت کنند.
تاخیر در ترمیم زخم
پیشتر اشاره کردیم که با افزایش سن چربی پوست کاهش می‌یابد. این موضوع علاوه بر اینکه موجب ایجاد چین و چروک می‌شود، می‌تواند باعث تاخیر در بهبود زخم ها هم شود. گاهی بهبود زخم آنقدر طول می‌کشد که لازم است برای ترمیم و جلوگیری از عفونت، مداخله پزشکی انجام شود. در چنین مواردی بهتر است برای بیماران آنتی‌بیوتیک تجویز و محل زخم نیز تمیز نگه داشته شود. زخم های پوستی در سالمندان بیشتر در اثر بیماری دیابت و درگیری عروقی به وجود می‌آید. زخم ناشی از دیابت، بسیار خطرناک خواهد بود، بنابراین سالمندان باید به این نکته توجه داشته باشند و مدام پاها را معاینه و در صورت دیدن زخم سریعا به پزشک مراجعه کنند.
تا اینجا تعدادی از بیماری های پوستی رایج در بین سالمندان را بررسی و راههای پیشگری و درمان آن را معرفی کردیم. یکی دیگر از راههای درمان و پیشگیری از بیماری های پوستی، استفاده از طب سنتی است. با استفاده از این علم و مصرف برخی مواد معدنی و ویتامین‌ها می‌توان از بروز بسیاری از مسائل جلوگیری کرد.
چند مواد غذایی سرشار از ویتامین و مواد معدنی برای پوست
- سبزی‌ها
- میوه‌ها
- حبوبات
- خشکبار
- نان‌های سبوسدار
یکی از ویتامین‌هایی که سرعت بازسازی و ترمیم پوست و رشد سلول‌ها را افزایش می‌دهد، ویتامین A است.
مصرف مواد پروتئینی با کیفیت بالا مانند گوشت‌های قرمز بدون چربی و گوشت سفید، تخم پرندگان و انواع ماهی‌ها، پروتئین مورد نیاز در بدن سالمندان را فراهم می‌کند. دریافت آب نیز به اندازه کافی از ضروریات است و باعث انعطاف‌پذیری پوست شده و مانع از خشکی آن می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان پسوریازیس
بهترین محافظ پوست از نور خورشید در سالمندان، مصرف مجموعه‌ای از کاروتنوئیدها، اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامین‌های C و E است. به طور کلی تغذیه نقش مهمی در سلامت پوست ایفا می‌کند. دریافت مواد آنتی‌اکسیدان که از اکسیده شدن چربی‌های غشاء سلول‌ها جلوگیری می‌کنند، در حفظ سلامت پوست نقش حیاتی دارد. مانند:
- ویتامین A
- ویتامین E
- ویتامین C
- ماده معدنی سلنیوم
سخن آخر
با افزایش سن، بیماریهای خود ایمنی و سرطان‌های پوستی شایع‌تر می‌شود. بیماری‌هایی چون خشکی پوست، کبودی، زونا و پسوریازیس. بر این اساس بروز یک ضایعه یا توده مقاوم به درمان‌های موضعی، کبودی‌های وخیم و… نیاز به توجه دارد و باید تحت درمان و مراقبت پزشک قرار بگیرد. رعایت اصول تغذیه‌ای و مصرف مایعات کافی در طول روز و داشتن سبک زندگی سالم می‌تواند در پیشگیری از بروز بیماریهای پوستی کمک کننده باشد.
بیشتر بخوانید: درمان درد زونا در سالمندان
همچنین بسیاری از بیماری های پوستی سابقه زمینه‌ای دارند و با درمان بیماری اصلی می‌توان از بروز مشکلات پوستی جلوگیری کرد. همچنین استفاده از کرم‌های ضدآفتاب در سنین سالمندی خیلی مهم است. زیرا سالمندان نباید در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار بگیرند. اشعه ماورابنفش باعث تغییراتی در سیستم ایمنی سالمندان می‌شود.
