بازی و سرگرمی برای سالمندان

جدی گرفتن سلامت ذهنی یک قدم اساسی در دستیابی و حفظ کیفیتی بهتر برای زندگی است. در تحقیقات بیان می‌شود که وجود بازی و سرگرمی برای سالمندان به بهبود سلامت روان آن‌ها کمک قابل توجهی می‌کند.

اگر دستتان بشکند، آن را نادیده می‌گیرید و وانمود می‌کنید که هیچ اتفاقی نیفتاده؟ قطعا چنین کاری نمی‌کنید چون درد دستتان شدید می‌شود و اهمیت ندادن به آن تنها منجر به مشکلات بیشتری خواهد شد. بنابراین آن را درمان می‌کنید و سعی خواهید داشت تا در آینده از وقوع چنین اتفاقاتی پیشگیری کنید. این مسئله‌ای بسیار بدیهی است.

حال تصور کنید که این جراحت به ذهن شما وارد شده است. آیا به راحتی آن را تشخیص می‌دهید؟ پس از این که این کار را کردید به دنبال حل مشکل خواهید بود یا این که آن را انکار می‌کنید؟ پاسخ به این سوالات چندان آسان نیست زیرا وقتی که پای سلامت روان در میان است بسیاری از مردم از قبول کردن این مسئله طفره می‌روند یا آن را کم اهمیت جلوه می‌دهند.

در حقیقت مسئله سلامت روان در میان سالمندان اغلب دچار سوءتفاهم می‌شود و متاسفانه به حاشیه رانده می‌شود. سلامت روان افراد به اندازه سلامت جسمی آن‌ها مهم است. مشکلات روحی و اختلالات مغزی اگر درمان نشوند می‌توانند در توانایی افراد برای لذت بردن از زندگی، حفظ روابط یا عملکرد روزمره آن‌ها تداخل ایجاد کنند. همچینین این مشکلات می‌توانند منجر به بیماری‌های جسمی شوند یا روند بهبودی یک جراحت یا بیماری را مختل کنند.

فواید بازی و سرگرمی برای سالمندان

مطالعات علمی نشان می‌دهد که بازی و سرگرمی برای سالمندان مزایای فراوانی دارد. از جمله:

• عملکرد مغز را بهتر می‌کند. برای حفظ حافظه و توانایی برای یادگیری چیزهای جدید توصیه می‌شود که بازی و سرگرمی برای سالمندان ایجاد کنید. اگر سالمندان به طور منظم مشغول بازی‌های مختلف باشند، خلاقیت و وضوح ذهنیشان تقویت خواهد شد.
• به بهبود، ایجاد و حفظ روابط با دیگران کمک می‌کند. بسیاری از سالمندان تنها هستند. سالمندانی که همسری ندارند به طور متوسط ۱۰ ساعت از روز خود را در تنهایی سپری می‌کنند. در بازی و سرگرمی برای سالمندان، این افراد می‌توانند دوستی‌های جدید بسازند یا روابط فعلی خود را با دیگران تقویت کنند. فعالیت‌های این چنینی باعث ایجاد همدلی، صمیمیت و اعتماد بین افراد می‌شود، به همین خاطر بازی و سرگرمی برای سالمندان اهمیت زیادی دارد.
• سلامت روانی و عاطفی را در این افراد افزایش می‌دهد. بازی برای سالمندان یا انجام هرگونه فعالیتی که از آن لذت می‌برند، باعث می‌شود که خوش‌بینی و لحظات شاد آن‌ها بیشتر شود و سطح استرس در آن‌ها کاهش یابد. این گونه فعالیت‌ها حتی به پیشگیری از افسردگی هم کمک می‌کنند.
• بازی برای سالمندان منجر به طولانی‌تر شدن عمر می‌شود و نشاط جسمی، احساس جوانی و سطح انرژی را بالا می‌برد. ایجاد لحظات سرگرم‌کننده در زندگی می‌تواند راهی مناسب برای تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به بیماری باشد. بازی و سرگرمی برای سالمندان همچنین می‌تواند در کاهش درد جسمی آن‌ها موثر باشد.

در این متن به بازی و سرگرمی مناسب برای سالمندان خواهیم پرداخت. مطالعه‌ای نشان می‌دهد که چهار مورد از پنج فعالیت مورد علاقه سالمندان شامل فعالیت فیزیکی هستند و معمولا سالمندان به پیاده‌روی، کارهای باغبانی، بازی‌های ورزشی و سایر اقدامات بدنی علاقه دارند.

بازی و سرگرمی‌های مناسب برای سالمندان

سرگرمی برای هر شخص تعریف متفاوتی دارد؛ فهرست زیر مجموعه فعالیت‌هایی را نشان می‌دهد که می‌توان برای بازی و سرگرمی برای سالمندان از آن‌ها الهام گرفت.

• بازی‌های ورزشی فعال

بازی‌های ورزشی فعال به سالمندان فرصتی می‌دهد تا کمی ورزش کنند و احساس مدیریت قوای بدنی را در آن‌ها بالا می‌برد. این گونه فعالیت‌ها بسیار لذت‌بخش خواهند بود به خصوص اگر حین انجام بازی‌ها برای غلبه بر موانع خود را به چالش بکشانند یا رقابتی دوستانه با افراد دیگر داشته باشند. فعالیت‌هایی مانند گلف، شنا، تنیس، بدمینتون، پرتاپ توپ و … برای سالمندان مناسب است.

ورزش دیگری که به افراد مسن توصیه می‌شود، یوگا است. یوگا را در هر سنی می‌توان انجام داد؛ زیرا یوگا ورزشی است که با نیازها و توانایی‌های بدن فرد هماهنگ می‌شود. یوگا هم چنین برای جلوگیری و کنترل بیماری‌های خاص که در سالمندان شیوع بیشتری دارد مفید است. برخی انواع یوگا به گونه‌ای طراحی شده‌اند که سبب کاهش فشار خون و ایجاد تعادل در سیستم اعصاب می‌گردند و از مبتلا شدن به بیماری‌های قلبی و عروقی و عصبی جلوگیری می‌کنند.

بنابراین جای تعجبی ندارد که یوگا به طور گسترده‌ای بین سالمندان محبوب شده است. در تحقیقی در آمریکا مشخص شد که در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۱۴ میلیون آمریکایی بالای ۵۰ سال هر روزه ورزش یوگا را انجام می‌دهند که این تعداد در سال ۲۰۱۲ نزدیک به ۴ میلیون نفر بوده است.

• رقص، آواز و دیگر هنرهای نمایشی

رقصیدن با موسیقی می‌تواند بدن را با ریتم‌های هیجان انگیز و شفابخش متصل کند. فردی که در مقابل دیگران آهنگ محبوب خود را می‌خواند حتی اگر آواز بدی هم داشته باشد، می‌تواند در محیطی صمیمی و دوستانه به تلاش خود برای آواز خواندن بخندد و زمان خوبی را سپری کند.

انجام نمایش‌های هنری یا حتی تعریف کردن یک خاطره یا یک جک می‌تواند حس رضایت از خود را در افراد بالا برده و اوقات خوشی را برای همه بسازد. به همین خاطر بسیاری از سالمندان به اجرای تئاتر و مراسم‌ کتاب‌خوانی و فعالیت‌های این چنینی روی آورده‌اند.

• برگزاری مهمانی یا سایر گردهمایی‌های اجتماعی

شاید معاشرت قدرتمندترین راه برای شاد کردن زندگی سالمندان باشد. افراد مسن در معاشرت با یکدیگر می‌توانند از خاطراتشان بگویند، دوران قدیم را یادآوری کنند و در مورد علایق مشترکشان صحبت کنند. در واقع مکالمه‌ای که در محیطی دوستانه شکل می‌گیرد بیشتر از هر چیز دیگری در این فهرست می‌تواند، روحیه و دیدگاه افراد را بهبود ببخشد.

بنابراین شرکت در مهمانی‌ها و دورهمی‌های این چنینی به شدت توصیه می‌شود و اهمیت آن از هر بازی و سرگرمی برای سالمندان بیشتر است.

• بازی‌های فکری، معما و پازل‌ها

بازی‌های فکری راه مناسبی برای معاشرت با دیگران و استفاده از چالش‌های لذت بخش و رقابت‌های دوستانه است. بازی فکری تنها مختص کودکان نیست و بزرگسالان هم می‌توانند از این بازی‌ها لذت ببرند. بازی‌های فکری علاوه بر اینکه می‌تواند اوقات فراغت را پر کند، تمرینی برای تقویت حافظه و سلول‌های مغزی است.

بازی و سرگرمی برای سالمندان می‌تواند از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کند و بر اساس تحقیقات افرادی که فعالیت‌های ذهنی انجام می‌دهند، هوششان بهتر از بقیه می‌شود. بازی‌های فکری قابلیت تمرکز، تصمیم‌گیری،سرعت پردازش فکر و قابلیت تحلیل را بالا می‌برد.

تنوع بازی و سرگرمی برای سالمندان بسیار بالا است؛ در این متن چند مورد از آن را معرفی خواهیم کرد.

• پنتابال: این بازی به مدت پنج سال بهترین بازی فکری در جهان بود و هشت جایزه بین المللی را از آن خود کرده است. این بازی می‌تواند سرعت و قدرت تصمیم‌گیری، قابلیت تفکر منطقی و تحلیل و حل مسئله را در شما تقویت کند. این بازی ذهن شما را به چالش می‌کشد و هر لحظه و با هر حرکت و چرخش تمام نقشه‌هایتان به هم می‌ریزد و غافلگیرتان می‌کند.
• اتللو: این بازی کاملا استراتژیک است و باید برای برنده شدن نقشه بکشید و بتوانید حرکات رقیب را حدس بزنید. در این بازی اگر رنگ مهره‌های موجود در صفحه به سمت رنگ مهره‌های شما غالب باشد، شما برنده خواهید بود.
• جنگا: جنگا نه تنها برای کودکان است بلکه یک بازی فکری برای بزرگسالان به حساب می‌آید که بسیار مهیج و جالب خواهد بود. جنگا دارای مکعب‌های چوبی است که روی هم چیده می‌شوند. سپس بازیکنان باید طوری این مکعب‌ها را بردارند که برج چوبی فرو نریزد.
• سودوکو: این جدول‌ها را می‌توانید در روزنامه‌ها و مجلات مختلفی پیدا کنید. در این جدول مربعی، مربعاتی کوچک وجود دارند و در هر مربع و هر ستون و ردیف، هریک از اعداد تنها یک مرتبه تکرار می‌شوند و شما باید اعداد را پیدا کنید.

بازی‌های فکری ابداعی هم برای سالمندان مناسب است. برای مثال داستان نویسی با محدودیت کلمات یکی از سرگرمی‌های افراد در همه سنین است. در این بازی باید چند کلمه را انتخاب کنید و سپس سعی کنید به کمک قوه تخیل داستانی را با این کلمات بنویسید. داستان نباید بلند باشد و حتی می‌تواند در قالب یک یا چند جمله باشد که کلمات انتخاب شده را در آن‌ها استفاده کرده‌اید. این کار را تا می‌توانید باید با سرعت انجام دهید.

• وقت گذراندن با حیوانات

درست مثل انسان‌ها، حیوانات هم نیاز به تفریح و محبت دارند به همین علت بازی کردن با حیوانات باعث شادی هر دو طرف می‌شود. حیوانات خانگی نقش بزرگی در بازی و سرگرمی برای سالمندان دارند. به همین خاطر است که بسیاری از سالمندان سرپرستی حیوانی را به عهده می‌گیرند.

• باغبانی، تماشای پرندگان و دیگر تفریحات در فضای باز

تا زمانی که هوا مناسب باشد، بیرون ماندن می‌تواند روحیه را به طرز شگفت‌انگیزی تغییر دهد. دنیای طبیعی مملو از مناظر، صداها، رایحه‌ها و دیگر موارد لذت‌ بخش است. بنابراین فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، قایق‌رانی، کوه‌نوردی و رفتن به پیک نیک به سالمندان توصیه می‌شود.

• هنر و صنایع دستی

این گونه از سرگرمی‌های خلاقانه برای افراد در هر سنی مناسب است و اغلب از فعالیت‌های مورد علاقه سالمندان به حساب می‌آید. چنین ایده‌هایی می‌توانند حس سرزندگی و نشاط را در افراد دوباره زنده کنند. این فعالیت‌ها شامل نقاشی، بافندگی، گلدوزی، ساخت جواهر، کار با چوب و … می‌شوند.

• یادگیری

زمانی که تصمیم می‌گیرید چیزی را تنها به خاطر خودش فرا بگیرید، یادگیری لذت بخش‌تر می‌شود. به دنبال حس کنجکاوی خود، انگیزه‌ها و علایقتان را پیدا کنید. یادگیری موضوعی جدید در هر سنی مفید است. از یاد گرفتن زبان جدید و کار با کامپیوتر گرفته تا نواختن ساز موسیقی، پختن غذاهای جدید، شعبده بازی و … . در یادگیری محدودیتی وجود ندارد و هر چیزی را می‌توانید فرا بگیرید.

• مسافرت و گشت و گذار

در یک نظرسنجی که از ۱۳۰۰ سالمند به عمل آمده است مشخص شد که شادترین سالمندان آن‌هایی هستند که به سفر می‌روند. مطالعات نشان می‌دهند که حتی برنامه‌ریزی برای مسافرت هم میزان شادی را در فرد بالا می‌برد.

به طور کلی داشتن تجربیات پر نشاط نقشی حیاتی دارد و همه افراد فارغ از سن خود باید بخشی از زندگی خود را به بازی و فعالیت‌های سرگرم‌کننده اختصاص دهند. همه با هر سن، علاقه و توانایی می‌توانند از بازی‌ و سرگرمی‌هایی که خنده به لبشان می‌آورند لذت ببرند. این بازی‌ها گذر زمان را از خاطر پاک می‌کنند و حس کودکی شاد را به انسان می‌دهند. بسیاری از این فعالیت‌ها کم هزینه یا بدون هزینه هستند. بنابراین از اهمیت بازی و سرگرمی به ویژه برای سالمندان غافل نشوید.