علائم کلسترول بالا خون در سالمندان
یکی از مشکلات افراد مسن، کلسترول بالا در خون است. ولی کلسترول اصلا چیست و چرا مقدار بالای آن برای بدن ضرر دارد؟ اول از همه باید بگوییم که کلسترول نوعی چربی است که در همه سلولهای بدن وجود دارد. گرچه بیشتر افراد از مضرات کلسترول میگویند، باید بدانید که کلسترول برای بدن ضروری است و صفرای بدن را تولید میکند. به علاوه، نقش دیگر کلسترول، هضم چربی در بدن است. در ادامه علائم کلسترول بالای خون در بدن فرد سالمند را با هم دوره میکنیم.
بسیاری از هورمون های بدن را کلسترول تولید میکند و برای سلامت قلب و عروق هم مفید است. اما چه چیزی باعث میشود که این ماده مفید برای بدن آسیب های جبرانناپذیری ایجاد کند؟ اگر این ماده حیاتی مقدارش از سطح مشخصی بیشتر شود، به بدن آسیب میزند. به این وضعیت اصطلاحا گفته میشود که فرد کلسترول بالایی دارد.
گاهی اوقات کلسترول بالا علائم خاصی ندارد و ممکن است شخص دچار فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود. برای اینکه بیشتر راجع به علائم کلسترول بالای خون در افراد مسن بدانید، باقی مطلب برای شماست.
کلسترول چیست؟
تصور عموم مردم این است که کلسترول به طور کل برای بدن ضرر دارد، در حالی که این ماده در بدن تولید میشود و بدن به مقدار متعادلی از آن نیاز دارد. کلسترول نوعی چربی است و محل تولید آن هم در کبد است. بدن برای تشکیل غشای سلولی، ویتامین D و همینطور بعضی هورمونها به کلسترول احتیاج دارد. ولی مقدار بیش از حد کلسترول عواقب خطرناکی به همراه دارد و ممکن است منجر به حمله قلبی و سکته مغزی شود.
کلسترول بالا به معنای تجمع چربی در شریان های خون است.
مقدار بیش از حد چربی و بسته شدن جریان خون هم منجر به مشکلات جبران ناپذیری میشود. چیزی که باعث حرکت کلسترول در جریانهای خونی میشود، لیپوپروتئین است. ۲ نوع لیپوپروتئین وجود دارد:
- لیپوپروتئین کم چگالی یا کلسترول بد
- لیپوپروتئین پرچگالی یا کلسترول خوب
همین کلسترول بد باعث مشکلات جدی سلامتی میشود.
در مقابل کلسترول خوب به حذف کلسترول اضافی و از بین بردن آن کمک میکند. اما چه چیزی باعث تجمع بیش از حد چربی و کلسترول بالا میشود؟ در صورتی که فرد غذاهای چرب زیادی مصرف کند، سطح کلسترول افزایش مییابد. این موضوع در افراد مسن بسیار مهم است. سالمندان ممکن است به دلایل مختلف توجهی به رژیم غذاییشان نداشته باشند و غذاهای چرب بخورند. فرزندان، پرستار یا مراقب آنها باید رژیم غذایی سالمی برای این افراد درنظر بگیرند.
علائم کلسترول بالای خون چیست؟
علائم شایع کلسترول بالا، تورم و بی حسی اندام است. در واقع زمانی که سطح چربی زیادی در جریانهای خونی متمرکز میشوند، جلوی گردش خون را گرفته و نمیگذارند که اکسیژن و مواد مغذی به عضلات بدن برسد. بوی بدن دهان هم یکی دیگر از علائم کلسترول بالا است.
همانطور که گفتیم یکی از وظایف کلسترول، هضم چربی است. در صورتی که سطح کلسترول از سطح عادی بیشتر باشد، نمیتواند وظیفه خودش، یعنی هضم چربی را به خوبی انجام دهد. به همین دلیل دهان بوی بدی میگیرد.
نفخ و سوء هاضمه، سرگیجه و سردرد، مشکلات دید، یبوست، درد قفسه سینه، خستگی و ضعف مزمن، مشکلات پوستی و آلرژیهای غذایی هم از عوارض و علائم کلسترول بالا هستند. کلسترول بالا باعث ایجاد لکه های قرمز روی پوست میشود و ممکن است باعث خارش بیش از حد آن شود. کلسترول بالا مانع از جریان خون میشود و جریان خون نامناسب هم خستگی و ضعف مزمن به همراه دارد.
در واقع افزایش کلسترول به معنای حجم بیش از حد چربی است و این حجم از چربی عامل اصلی سرگیجه و سردرد، سوزش چشم، تاری دید، زردی چشم و یبوست است. چربی موجود در شریانها و فشار خون بالا درد قفسه سینه را به همراه دارد و ممکن است باعث آلرژی های خاص غذایی شود. اما همه اینها تشخیص قطعی کلسترول نیست. در صورتی که دچار این علائم شدید به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص بالا بودن کلسترول خون
پزشک با آزمایش خون و آزمایش کلسترول، سطح کلسترول خون را میسنجد. در صورتی که میزان کلسترول بالاتر از ۲۴۰ میلیگرم باشد، میتوان گفت سطح کلسترول خون بالا است. آزمایش کلسترول باید هر ۴ تا ۶ سال تکرار شود. اگر سابقه کلسترول بالا در خانواده شما وجود دارد، باید این آزمایش را در فواصل کوتاهتری انجام دهید.
در صورتی که کلسترول به طور ژنتیکی بالا باشد، به آن هایپرکلسترولمی خانوادگی میگویند. نشانههای کلسترول خانوادگی، تکه های زردرنگ روی پوست است.
عوارض بالا بودن چربی خون چیست؟
همانطور که توضیح دادیم، کلسترول بالا به معنای تجمع چربی در رگهای خونی است. همین جمع شدن چربی باعث بیماری عروقی، سکته مغزی، حمله قلبی و بیماری شریانی محیطی میشود. بیماری عروق کرونری قلبی به نسبتهای مختلف در زنان و مردان رخ میدهد، ولی طبق آمارهای منتشر شده قاتل شماره ۱ آن، بسیاری از جوانان و همینطور سالمندان بیماری عروقی و قلبی است.
علائم بیماری قلبی عبارتند از درد قفسه سینه، حالت تهوع، خستگی شدید، تنگی نفس، درد گردن، فک، بالای شکم یا پشت، بی حسی یا احساس سرما در دست و پاها است. یکی از عوارض جدی کلسترول بالا، سکته مغزی است. تجمع چربی در جریانهای خونی ممکن است مانع خونرسانی به بخشهایی از مغز شده و فرد دچار سکته مغزی شود.
در صورتی که علائم سکته مغزی را در سالمندان دیدید، هرچه سریعتر به اورژانس مراجعه کنید. در اثر سکته مغزی فرد دچار گیجی و سرگیجه ناگهانی میشود، بریده بریده و نامفهوم حرف میزند. ممکن است تعادل خود را از دست بدهد و دچار سیاهی دید شود. در شرایط حادتر، بی حسی در صورت، دست یا پا هم رخ میدهد.
درمان کلسترول بالای خون
معمولا برای کاهش چربی خون، پزشکان به تغییر رژیم غذایی، استفاده از غذاهای سالم تر و کم چرب و ورزش کردن را توصیه میکنند. افزایش فعالیت بدنی، مصرف مرکبات، سیب و هویج، مصرف حبوبات مثل نخود و لوبیا، استفاده از از غذاهای کم چرب از کارهایی است که میتوان برای کاهش سطح کلسترول خون انجام داد.
جمعبندی
در این مقاله درباره علائم کلسترول بالای خون صحبت کردیم و متوجه شدیم که بدن ما به مقدار متعادل کلسترول احتیاج دارد. سالمندان به دلیل فعالیت کم و رژیم غذایی نامناسب ممکن است به کلسترول بالا مبتلا شوند. بعضی از سالمندان هم به طور ژنتیکی چربی بالایی دارند و باید در صورت مشاهده عوارض کلسترول بالا سریعا به پزشک مراجعه کنند.
سالمندان میتوانند با انجام ورزش های سبک مثل پیاده روی، تمرین های هوازی و دوچرخه سواری، چربی بدنشان را کاهش دهند. البته ورزش کردن نادرست هم ممکن است به بدن آسیب برساند. بنابراین برای شروع ورزش مستمر در سنین سالمندانی حتما با پزشک متخصص صحبت کنید.