لخته شدن خون در سالمندان میتواند خطرات جبران ناپذیری داشته باشد. لخته خون میتواند در فرد جوان هم ایجاد شود. برای پیدا کردن حل این معضل باید علت به وجود آمده لخته خون در بدن فرد مشخص شود. در ادامه توضیحات کاملی در این خصوص بخوانید.
تغییرات سالمندی
سالمندان در این دوران از زندگی خود تغییرات مثبت و منفی زیادی را شاهد هستند. این تغییرات که باتوجه به سنین جوانی و میانسالی بیشتر به چشم می‌آیند، میتواند در ابتدا برای آنها نگران کننده باشد. اما به مرور با درک بهتر از روند پیر شدن خود، متوجه میشوند که تمامی این تغییرات به تناسب افزایش سن در آنها رخ می‌دهد.
به طور معمول پوست سالمندان تغییرات بیشتری را نسبت به سایر اندام ها در دوران پیری بروز می‌دهد. اما این میتواند فقظ ظاهر ماجرا باشد. اعضای داخلی بدن ممکن است تغییرات و فرسودگی بیشتری داشته باشند. لخته شدن خون در سالمندان یکی از مشکلاتی است که در راستای افزایش سن و کهنسالی برای آنها به وجود می‌آید.
لخته خون چیست و به چه صورتی ایجاد میشود؟
لختگی خون معمولا در اثر عفونت‌های موجود در رگ های خونی به وجود می‌آید. در ادامه این اتفاق، رگ های خونی سوراخ شده و در نهایت خون در خارج از رگ لخته میشود. در راستای این اتفاق خون به اندام ها و ارگان های بدن نمیرسد. در نتیجه این ارگان ها از مواد غذایی و اکسیژن محروم مانده و نمیتوانند عملکرد صحیحی داشته باشند. در مواردی که این مسئله شدت می‌یابد، فشار خون تا حد خیلی زیادی پایین می‌آید و به قلب آسیب می‌رساند و قلب در این حالت دچار شوک سپتیک میشود. در ادامه نیز اندام های مهم و حیاتی دیگر بدن نیز با اختلال مواجه میشوند.
لخته شدن خون میتواند در نواحی مختلف بدن رخ دهد. در سنین پیری این اتفاق معمولا در پاها اتفاق میفتد. این مسئله که در اصطلاح به آن ترومبوز سیاهرگی عمقی گفته میشود، در رگ های عمقی مربوط به پاها (DVT) اتفاق میفتد. این لخته های خونی که به طور معمول در سیاهرگهای عمیق در بدن فرد ایجاد میشود، پاها و نواحی مربوط به لگن را تحت تاثیر قرار داده و فرد سالمند در آن نواحی احساس درد و ناراحتی میکند.
این مسئله میتواند به مرور به مشکلی اساسی تبدیل شود. به همین دلیل نیاز است تا به محض پی بردن به این مسئله به دنبال درمان آن باشید. این لخته خونی قادر است خود را به ریه ها برساند و باعث انسداد آنها شود. انسداد ریه ها که به عنوان یک مشکل مرگبار به شمار می‌آید، در واقع به علت جدا شدن لخته خون از سیاهرگ و ورود آن به بخش ریوی است.
بر اساس گزارشات پزشکی، سالانه تعداد زیادی از مردم در کشورهای مختلف به این بیماری مبتلا میشوند و در صورت عدم پیگیری و مراقبت، جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل و بیماری قابل پیشگیری است و در صورت ابتلا به آن در فازهای اولیه قابل درمان است.
مشکل لخته شدن خون در افراد بسیار رایج است. این مسئله سالمندان را بیشتر از سایر افراد تهدید میکند. چرا که معمولا مردم با افزایش سن تحرک کمتری دارند و بیشتر ساعت های زندگی خود را بدون تحرک سپری می‌کنند. معمولا سالمندان به دلیل تحلیل یا ضعف عضلات نیاز به ماساژ دادن دارند. باید توجه کنید هیچگاه فرد مسنی را که مدت‌ها بدون تحرک بوده، بدون آماده سازی ماساژ ندهید. ممکن است در اثر بی تحرکی در پاهای شخص، لخته تشکیل شده باشد و با ماساژ دادن یا انجام حرکت اشتباه این لخته به سمت قلب یا ریه هدایت شود.
رسیدن لخته خون به ریه آمبولی ریه نام دارد و علائم تشخیصی مختلفی دارد. این اتفاق که متاسفانه در بین سالمندان بسیار شایع است ممکن است باعث تنفس سخت ناگهانی شود. همچنین فرد ممکن است احساس ضربان قلب بالایی داشته باشد و در قفسه سینه احساس درد کند. یکی دیگر از این علائم، مشاهده خون در خلط است. احساس تب، سرفه های خلط دار و تعریق مداوم نیز میتواند حاکی از آمبولی ریه باشد. در این شرایط بهتر است به سرعت به پزشک مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید.
چه عواملی زمینه ساز لخته شدن خون در سالمندان میشوند؟
سالمندان معمولا به دلیل کهولت سن یا عمل های جراحی مختلف ناچارند روزهای زیادی را در بیمارستان سپری کنند. بسنری بودن در بیمارستان به علت بی تحرکی میتواند زمینه ساز ایجاد لخته خون و در موارد شدیدتری آمبولی ریه باشد. احتمالا شما نیز با افرادی مواجه شده‌اید که پس از بهبود بیماریشان به علت آمبولی ریه یا ایجاد لخته خونی در رگ های منتهی به قلب، جان خود را از دست می‌دهند.
به علت رایج بودن این مشکل در بین بیماران خصوصا سالمندان، معمولا پزشکان داروهایی را تجویز می‌کنند که جلوی ایجاد لخته خون و آمبولی را بگیرد. این مشکل با یکسری علائم مشخص بروز پیدا میکند. این علائم معمولا پس از مرخص شدن بیمار از بیمارستان نیز ظاهر میشوند که باید سریعا پیگیری شوند.
فرآیند لخته شدن خون در سالمندان که معمولا از ناحیه پاها آغاز میشود، در ابتدا به صورت ورم کردن پاها مشاهده میشود. همچنین ایجاد نواحی قرمز روی پاها و ایجاد درد و رنج در آن قسمت نیز قابل مشاهده است و باید به پزشک مربوطه گزارش شود.
بیشتر بخوانید: آمبولی ریه در سالمندان
عوامل تشکیل لخته خون در سالمندان
معمولا لخته شدن خون در سالمندان میتواند دو دلیل عمده داشته باشد. یکی از این دلایل حمله قلبی است. در حمله قلبی، خونرسانی به قلب با مشکل روبه رو میشود. به این ترتیب قلب عملکرد صحیح خود را از دست داده و لخته خونی تشکیل میشود.
دلیل دیگر سکته است که مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این شرایط به مغز یا قسمتی از آن خون نمیرسد. در راستای این اقدام مغز نمیتواند عملکرد صحیح خود را ادامه دهد و منجر به ایجاد لخته خون میشود.
عوامل افزاینده در لخته شدن خون
چاقی به عنوان یک امر پیش زمینه برای بسیاری از بیماری ها محسوب میشود. معمولا افراد چاق و با اضافه وزن تحرک بسیار کمی دارند. در سنین پیری به علت کم تحرکی میزان چاقی افزایش می‌یابد. این مسئله میتواند خطر بروز لخته خون را افزایش دهد. همانطور که میدانید استعمال دخانیات اثرات منفی گسترده‌ای در بدن شما دارد. لخته خون نیز میتواند یکی از رایجترین این خطرات باشد.
لخته های خون قبلی میتواند دوباره موجب لخته شدن شوند و سلامتی فرد را به خطر بیندازند. از دیگر علت های بروز لخته خون میتوان به بارداری و دهیدراته بودن و در ادامه آن تشنه بودن بدن اشاره نمود. هر کدام از این علتها میتوانند به میزان مختلفی در لخته شدن خون در بدن افراد موثر باشند.
مشکلات ناشی از لخته شدن خون
وجود لخته خون که بیشتر به علت بستری شدن در بیمارستان رخ می‌دهد، میتواند مدت زمان ماندن در بیمارستان را افزایش دهد و موجب خطرات بیشتری شود. همچنین این احتمال وجود دارد که این مشکل پس از مرخص شدن از بیمارستان هم رخ دهد. در این هنگام فرد بیمار خصوصا سالمندان مجبور میشوند تا برای درمان و رفع مشکل مجدد به محیط بیمارستان بازگردند و بستری شوند.
در مواردی ممکن است لخته خون بلافاصله اتفاق نیفتد و با گذشت زمان این مشکل برای فرد به وجود آید. این مسئله که میتواند موجب آمبولی ریه هم شود، بهتر است با روش های مناسب و رسیدگی به فرد پیشگیری شود. چرا که آمبولی ریه میتواند یکی از دلایل مرگ و میر خصوصا در سالمندان باشد.
چند راه حل پیشگیری از لخته شدن خون
روش های ساده و مختلفی وجود دارد که به این ترتیب میتوانید از لختگی خون در بدنتان جلوگیری کنید.
- از نشستن طولانی مدت بپرهیزید. نشستن طولانی مدت یکی از مهمترین عواملی است که باعث میشود خون در بدن شما خصوصا در قسمت پاها لخته شود. به عنوان مثال حتی اگر طولانی مدت سوار ماشین هستید، مدتی را به استراحت بپردازید و چند قدم راه بروید.
- همیشه به یاد داشته باشید که بی تحرکی به احتمال بسیار زیادی میتواند منجر به لخته شدن خون در بدن شود. حتی اگر در دوران نقاهت خود مجبور به استراحت هستید، سعی کنید به مرور از جای خود برخیزید و تا جایی که برایتان امکان دارد تحرک داشته باشید. این مسئله در سالمندان اهمیت بیشتری پیدا میکند. چرا که این افراد تحرک کمتری دارند و امراض بیشتری ممکن است آنها را تهدید کند.
- فشار خون بالا میتواند از دیگر عوامل لخته شدن خون باشد. سعی کنید به سلامتی خود بیشتر اهمیت دهید و میزان اضافه وزن در خود را کاهش دهید و همواره به آن اهمیت دهید. ورزش کردن را از یاد نبرید. تمام این موارد باعث میشوند تا با روش‌های بسیار ساده‌ای بتوانید از وجود لخته خون در بدنتان جلوگیری کنید.
- سالمندان را تشویق کنید تا از حرکات بسیار سبک شروع کنند. به عنوان مثال میتوانید از آنها بخواهید که در اطراف خانه به مدت یک ربع یا نیم ساعت آرام قدم بزنند. این اقدام ممکن است در ابتدا برای آنها دشوار باشد اما به مرور زمان میتواند تاثیرات مثبتی در آنها داشته باشد.
- اغلب سالمندان دچار فشار خون بالا هستند. متاسفانه این مسئله میتواند مشکلات جدی و مهمی برایشان به وجود آورد. یکی از این مشکلات لخته خون در بدن آنها است. برای این منظور باید به تغذیه سالمند و به طور کلی سبک زندگیشان توجه ویژه‌ای داشته باشید. در سنین پیری سالمندان با مشکلات جسمی و روحی شدیدی مواجه میشوند. شما به عنوان اطرافیان این افراد باید توجه کافی را به آنها داشته باشید تا خطرات کمتری متوجه‌شان شود.
ارثی بودن مشکل لخته شدن خون در بدن
وجود لخته در بدن نیز ممکن است مانند سایر مشکلات و بیماری های دیگر به صورت ژنتیکی باشد. این مشکل معمولا در سنین جوانی و کودکی بروز پیدا نمی‌کند. معمولا با افزایش سن و عوامل دیگری مانند فشار خون بالا این مشکل نیز در بدن میانسالان و سالمندان ظاهر میشود.
برای این که لختگی خون مشکلات بیشتر و زمینه‌ای را برای فرد به وجود نیاورد، بهتر است به محض ظهور اولین علامت به پزشک متخصص مراجعه نماید. پزشک با بررسی سوابق خانوادگی و آزمایش های لازم اقدامات پیشگیرانه را انجام می‌دهد.
کلام آخر
مشکلات و بیماری های زیادی سالمندان را در طی سنین پیری تهدید میکند. یکی از این مشکلات لخته شدن خون است. این مشکل که در ابتدا ممکن است به راحتی قابل پیشگیری و درمان باشد، میتواند مشکلات جدی و شدیدی را برای افراد به وجود آورد.
لخته خون تشکیل شده میتواند به قلب و ریه انتقال یابد. در صورت ورود به ریه موجب آمبولی ریه میشود. در این حالتها اندامهای حیاتی بدن نمیتوانند عملکرد صحیح خود را داشته باشند. انتقال لخته خون به اندام های دیگر بدن و آمبولی ریه میتواند یکی از دلایل مرگ و میر خصوصا در میان سالمندان باشد. به همین علت تلاش برای پیشگیری از این مشکل و حفظ سلامتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید توجه کافی را به آن کرد.
