علائم سکته قلبی در سالمندان چیست؟ نکات مهم

دوران سالمندی و پیری یک دوران اجتناب‌ناپذیر است. اعضای بدن سالمندان به دلیل ضعف سیستم بدنی دیگر مانند قبل وظیفه خود را به درستی انجام نمی‌دهند، همین موضوع بستر را برای بروز بیماری‌های مختلف مهیا خواهد کرد. یکی از بیماری‌های رایجی که در سالمندان و افراد بالای ۴۵ سال خود را نمایان می‌کند، سکته قلبی است. در حال حاضر سکته قلبی در سالمندان یکی از بیماری‌هایی بوده که بیشترین نرخ مرگ و میر را در جهان به خود اختصاص داده است.
زمانی که قلب فعالیت نکند منجر به سکته قلبی و مرگ فرد خواهد شد. ریتم قلب به صورت شبانه‌روزی و منظم است، در صورتی فرد در معرض خطر قرار می‌گیرد که ریتم قلب به صورت منظم کار نکند. اختلال به وجود آمده می‌تواند منجر به سکته قلبی و ایست قلبی در فرد شود. اما آیا ایست قلبی در سالمندان با حمله قلبی در سالمندان فرق دارد؟ باید بگوییم بله، دو مقوله متفاوت از یکدیگر هستند. حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که به یک بخش قلب خون نرسیده باشد، اما ایست قلبی مربوط به رگ‌های کرونری بدن است. در این زمان این رگ‌های کرونری باید خون تمیز را به ماهیچه‌های مختلف قلب برسانند، اگر زمانی این کار انجام نشود به اصطلاح فرد دچار ایست قلبی خواهد شد.
اکنون دلایل مختلفی برای ایست قلبی و سکته قلبی در سالمندان وجود دارد که می‌توان به تغذیه نامناسب، افزایش وزن، چربی و کلسترول خون بالا، سطح زندگی ناسالم، آلودگی هوا، مصرف دخانیات و مشروبات الکلی و…. اشاره کرد. 

علائم سکته قلبی در سالمندان

سکته قلبی هم مانند دیگر بیماری‌ها دارای علائم و نشانه‌هایی است که با آشکار شدن آن‌ها متوجه سکته قلبی در فرد سالمند خواهید شد. ممکن است شدت این علائم در هر فردی متفاوت باشد، اما بهتر است با شناختن این علائم از بروز مشکلات بزرگتر جلوگیری کنید.

• درد کمر و شانه در قسمت چپ بدن: رگ‌ها و شریان‌های قلب به بخش‌های مختلف بدن وصل می‌شوند. اما سمت چپ بدن به دلیل اینکه جایگاه قلب در آنجاست بیشتر در معرض این دردها و مشکلات قرار دارد. درد شانه، کتف و قفسه سینه در سمت چپ بدن می‌تواند گواه سکته قلبی در فرد باشد. 
• درد قفسه سینه: زمانی که جریان خون در قلب مسدود شود، این مسدودیت به صورت درد در ناحیه قفسه سینه خود را نمایان می‌کند. اگر در افراد سالمند این درد بیش از یک دقیقه طول کشید، باید سریعا فرد سالمند را به بیمارستان منتقل کنید تا اقدامات لازم و احیای اولیه روی فرد انجام شود. اگر فرد سالمند در رابطه با حالت جسمی خود با شما صحبت نمی‌کند، می‌توانید خودتان از وی سوال بپرسید. 
• حالت تهوع و استفراغ: داشتن حالت تهوع و استفراغ می‌تواند یکی از دلایل بروز سکته قلبی در سالمندان باشد. اگر فرد سالمندی بدون هیچ مشکل گوارشی و تنها با تغذیه خوب باز هم دچار اسهال و استفراغ شده باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. 
• مشکلات تنفسی: یکی از نشانه‌های اولیه احتمال سکته قلبی در سالمندان نفس کشیدن است. نفس کشیدن زمینه را برای درد قفسه سینه آماده می‌کند، پس اگر فرد سالمندی در تنفسش دچار مشکل شد این احتمال را باید بدهید که فرد در حال آشکار کردن سکته‌های قلبی است. 
• تعریق بدن: یکی دیگر از علائم آشکار سکته قلبی در سالمندان تعریق است. زمانی که قلب نتواند خون را درستی پمپاژ کند فشار زیادی به خود می‌آورد. همین عامل می‌تواند موجب خستگی فرد و تعریق بدن شود. در حالی که هیچگونه فعالیتی انجام نداده است. 
• نفخ معده: معمولا تمام افرادی که مشکلات قلبی دارند ابتدا از سوهاضمه و درد معده خود شکایت می‌کنند. 
• از دیگر علائم آن می‌توان به سفت شدن فک، خستگی شدید، عرق سرد روی بد و…. اشاره کرد. 

بیشتر بخوانید: نارسایی قلبی در سالمندان

درمان سکته قلبی

زمانی که فردی دچار حملات قلبی می‌شود، پزشکان با توجه به شرایط جسمی بیمار یکی از راه‌های درمانی را برای فرد انتخاب می‌کنند. ازجمله روش‌های درمانی سکته قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آتروکتومی: این روش هم همانند آنژیوپلاستی است اما با این تفاوت که در قسمت نوک کاتتر از یک تیغ چرخشی استفاده می‌کنند تا با استفاده از آن بتوانند رسوبات موجود در شریان قلبی و عروقی را باز کنند. 
• آنژیوپلاستی: در این روش پزشک سعی می‌کند تا یک بالن کوچک را با استفاده از یک لوله وارد رگ‌های قلبی و عروقی کند. سپس با باد کردن بالن می‌تواند موجب باز شدن رگ‌های قلبی و عروقی در بدن شود. 
• آنژیوپلاستی لیزر: در این روش در قسمت جلوی لوله کاتتر یک لیزر قرار دارد که با استفاده از آن شریان‌های مسدود شده باز می‌شوند. 
• عمل جراحی بای پس: این عمل جراحی سعی می‌کند تا شریان‌های مسدود شده خون را باز کنند و به پمپاژ خون در بدن کمک بسیاری خواهند کرد. پزشکان در این عمل که به عمل قلب باز معروف است سعی می‌کنند تا مسیر جدیدی را برای قلب ایجاد کنند. 
• عمل جراحی دریچه قلب: در این روش پزشکان یک دریچه مصنوعی را که از جنس فلز یا سنتز حیوانی است را، با دریچه اصلی تعویض می‌کنند. 
• پیوند قلب: زمانی که مشکل به قدری بزرگ باشد که نتوان آن را حل کرد، قلب دیگری جایگزین قلب فرد می‌کنند. 
• کاردیومیوپلاستی: در این روش پزشکان سعی می‌کنند از عضلات اسکلتی بدن که در ناحیه شکم و کمر قرار گرفته است، به عوان یک جایگزین مناسب عضلات قلب استفاده کنند. 
• تجدید عروق ترانس میوکارد: در این روش معمولا از یک لیزر برای ایجاد چند حفره در بخش خارجی اتاقک پمپاژ قلب استفاده می‌کنند. 

نکات مهم در هنگام سکته قلبی

در زمان بروز سکته قلبی، برای حفظ جان بیمار باید به چند نکته توجه داشته باشید:

• آرامش خود را حفظ کنید، سپس با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید. 

• به فرد بیمار یک قرص آسپرین بدهید تا مانند آدامس آن را میل کند. 

• اگر دیدی که فرد هوشیاری خود را از دست داده است، سعی کنید احیای قلبی و ریوی انجام دهید. اگر مراحل احیای قلبی را بلد هستید آن را انجام دهید. فرد را طاق‌باز بخوابانید و مجاری تنفسی آن را چک کنید تا باز باشد. در غیر اینصورت پزشکان توصیه می‌کند، تنفس فرد را چک کنید و سپس با هر ۳۰ ماساژ قلبی دو بار تنفس مصنوعی بدهید. این کار را تا زمان رسیدن اورژانس انجام دهید. افرادی که مراحل احیا را بلد نیستند می‌توانند تا زمان رسیدن نیروی امداد ۱۰۰ تا ۱۲۰ ماساژ قلبی در دقیقه انجام دهید.

بیشتر بخوانید: مشکلات قلبی عروقی  

داروهای مهم برای جلوگیری از سکته قلبی

معمولا پزشک از داروهایی برای بیماران مبتلا به سکته قلبی استفاده می‌کند، که مصرف آن‌ها می‌تواند علاوه بر درمان سکته قلبی از بروز مجدد آن هم جلوگیری کند. 

• استاتین: از این داروها معمولا برای کنترل کلسترول خون و چربی بدن استفاده می‌کنند.
• آسپرین: این دارو می‌تواند با رقیق کردن خون، از لخته شدن و مسدود شدن رگ‌های قلبی و عروقی جلوگیری کند. 
• عوامل ضدپلاکت: این داروها همانطور که نامش هم پیداست، باعث عدم ایجاد لخته‌های جدید در شریان‌ها و رگ‌های خونی بدن می‌شوند. 
• ترومبولیتیک: از این دارو برای حل شدن لخته خون موجود در رگ‌ها استفاده می‌کنند. این دارو به حدی تاثیرگذار است که بعد از سکته قلبی هرچه این دارو را زودتر مصرف کنید، احتمال مرگ در فرد به شدت کاهش می‌باید. 
• مسدودکننده‌های بتا: این دارو موجب آرامش بدن می‌شود. با مصرف آن ضربان قلب و فشار خون بدن کاهش پیدا می‌کند. به این ترتیب میزان آسیب وارد شده به عضلات دیگر بدن هم کاهش خواهد یافت.

پیشگیری از سکته قلبی در سالمندان

افراد سالمند در مقایسه با افراد جان باید بیشتر به سلامت جسمی و روحی خود توجه کنند. به این ترتیب می‌توانند زندگی آرامی داشته باشند. اما از جمله نکاتی که می‌توانیم با رعایت آن‌ها از  سکته قلبی در سالمندان جلوگیری کنید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اگر فردی در خانواده شما دچار بیماری قلبی است، سعی کنید که سالانه یک یا دوبار تست قلب و چکاب کامل دهید. 
• استفاده از روغن‌های گیاهی، لبنیات کم چرب، گوشت کم چرب و… را در برنامه غذایی خود قرار دهید. 
• سعی کنید حدالامکان از استرس و عصبانیت دوری کنید.
• انجام ورزش‌های روزانه چون پیاده روی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. 
• از مصرف بیش از حد مشروبات الکلی، قلیان، سیگار و.. جلوگیری کنید. 

ورزش های مناسب برای بیماران قلبی

داشتن یک برنامه ورزشی منظم و مرتب می‌تواند موجب بهبود عملکرد سیستم قلبی و عروقی فرد شود. بهتر است ورزش را به صورت یک برنامه روزانه و روتین داشته باشید. ورزش روزانه می‌تواند احتمال بروز سکته قلبی در سالمندان را به شدت کاهش دهد. در مقابل ورزش‌های بسیاری هستند که برای این دسته از سالمندان مضر بوده و با انجام آن احتمال بروز سکته قلبی بیش از قبل افزایش پیدا می‌کند. ازجمله این ورزش‌ها می‌توان به دو، بسکتبال، والیبال، فوتبال، ورزش‌های رزمی اشاره کرد. اما چه ورزش‌هایی می‌توانند برای بیماران قلبی مفید باشند؟ 

• دوچرخه سواری: دوچرخه سواری علاوه بر اینکه سوخت و ساز بدن را بالا می‌برد، می‌تواند با افزایش سرعت گردش خون در بدن موجب اکسیژن رسانی بهتر به قلب شود. بهتر است افراد سالمند در هر ۵ تا ۱۰ دقیقه دوچرخه سواری کمی استراحت کنند. 

• شنا: شنا کردن در آب ولرم استخر و پیاده روی در آب(آب درمانی) می‌تواند علاوه بر کمک به گردش خون در رگ‌ها، به آرامش روحی و فیزیکی فرد هم کمک بسیاری کند. به هیچ عنوان در آب استخر شیرجه نزنید، شیرجه زدن برای افراد سالمند می‌تواند بسیار خطرناک و خطرساز باشد. 

• پیاده روی: سعی کنید پیاده روی را در برنامه روزانه و روتین خود قرار دهید. یک مسافت مشخصی را انتخاب کنید و سعی کنید کمی سرعت خود را در پیاده‌روی بالا ببرید. 

بیشتر بخوانید: ورزش برای واریس پا

مواد غذایی مناسب برای بیماران قلبی

در میان این همه موادغذایی، افرادی که به بیماری‌های قلبی مبتلا هستند تنها می‌توانند برخی از آن‌ها را مصرف کنند. در ادامه این مطلب در رابطه با مواد غذایی که برای بیماران قلبی مناسب است، صحبت خواهیم کرد:

• میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها سبزیجات به دلیل خواص فراوان و فیبر بالایی که دارند، می‌توانند برای بدن بسیار مفید باشند. آنتی اکسیدان، پلی فنل‌ها، ویتامین‌های مختلف C، A، E و… از دیگر مواد مغذی در این میوه‌ها و سبزیجات ‌ها هستند. 
• غلات و حبوبات: غلات و حبوبات حاوی مقدار زیادی منگنز، منیزیم، موادمغذی، ویتامین و… است. استفده از آن‌ها را حتما در برنامه غذایی خود قرار دهید. 
• مغزها: استفاده از گردو، بادام، کشمش، دانه چیا، دانه کتان و… خواص بسیاری زیادی برای بدن دارند. هرکدام از این دانه‌های خواص درمانی خاص خود را دارند، فواید استفاده از آن‌ها تنها محدود به قلب نخواهد شد 
• روغن‌های گیاهی: روغن‌های جامد در دیواره شریان‌های قلب رسوب می‌کند و همین موضوع می‌تواند دلیلی بر عدم استفاده از این روغن‌ها برای بدن باشد. 
• لبنیات: استفاده از لبنیات را از یاد نبرید، لبنیات کم چرب را حتما در برنامه غذایی خود قرار دهید. اما استفاده از سرشیر، خامه کره و.. را از برنامه غذایی خود حذف کنید. 
• گوشت و ماهی: سعی کنید از گوشت سفید، مرغ، ماهی و.. استفاده کنید. چربی امگا۳ موجود در این موادغذایی می‌تواند احتمال بروز سکته‌های قلبی را در فرد کاهش دهد. مصرف ماهی دو بار در هفته می‌تواند جایگزین مناسبی برای گوشت قرمز باشد. 
• تخم مرغ: مصرف تخم مرغ برای افرادی که بیماری قلبی دارند هیچ مشکلی ندارد. معمولا کلسترول بالا تخم مرغ در قسمت زرده آن قرار گرفته از این رو بهتر است هفته‌ای دو زرده تخم مرغ مصرف کنید. 
• ادویه‌ها: مصرف ادویه برای کسانی که بیماری قلبی دارند، بلامانع است. اما سعی کنید در مصرف ادویه‌های تند اعتدال را رعایت کنید. زیاده‌روی در آن می‌تواند برای بدن مضر و خطرساز باشد. 

بیشتر بخوانید: کاردیومیوپاتی چیست

کلام آخر

هر سال عده بسیاری از سالمندان در اثر سکته‌ قلبی جان خود را از دست می‌دهند. با آگاهی از علائم و نشانه‌های آن می‌توانید از بروز این خطرات برای افراد سالمند جلوگیری کیند. در این مقاله سعی کردیم تا با مطالب مفید و ارزشمندی را با شما در میان بگذاریم. 

سوالات متداول 

آیا سکته موقت در سالمندان هم می‌تواند خطرناک باشد؟

سکته موقت هم در سالمندان می‌تواند خطرساز باشد. به طور کلی وقوع سکته در بدن سالمندان همواره همراه با عوارضی است که با توجه به شدت سکته می‌تواند خفیف و قوی باشد.

راه تشخیص سکته قلبی چیست؟

آزمایش خون، عکسبرداری، تست ورزش و استرس، عکسبرداری با اشعه ایکس، الکتروکاردیوگرام و.. ازجمله راه‌های تشخیص سکته قلبی است.

کدام بیماری‌ها می‌توانند خطر سکته قلبی را افزایش دهند؟

دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و… از بیماری‌هایی هستند که می‌توانند خطر سکته قلبی در سالمندان را افزایش دهد.

آیا در افراد سالمند سکته قلبی می‌تواند خطرساز باشد یا سکته مغذی؟

به طور کلی هر دو سکته می‌تواند برای فرد سالمند بسیار خطرناک باشد، اما آنچه بیش از هر موضوع دیگر اهمیت دارد آن است که به موقع این عارضه تشخیص داده شود.