کاردیومیوپاتی یکی از بیماری ها و اختلالات قلبی است که در سنین مختلف ممکن است بروز پیدا کند. بیماری های قلبی و به طور کلی سایر بیماری ها بیشتر در دوران پیری و سالمندی به سراغ افراد می‌آیند. به همین علت نیاز است تا مراقبت های مختلفی در دوران میانسالی صورت گیرد تا از بروز بیماری های جدی و سخت در دوران سالمندی جلوگیری شود. در ادامه نکاتی درباره کاردیومیوپاتی در سالمندان بخوانید.
انواع مختلفی از کاردیومیوپاتی وجود دارد. این بیماری و اختلالات ناشی از آن میتواند در سنین مختلف، نشانه های متفاوتی داشته باشد. اما چیزی که در بیشتر آنها مشترک است، ضربان نامنظم و از کارافتادگی قلب است. در کاردیومیوپاتی دریچه های قلب با مشکل روبه‌رو میشوند و قلب عملکرد مناسب پیشین خود را از دست می‌دهد. به همین علت نیاز است تا در صورت بروز علائم اولیه، آنها را جدی بگیرید. بررسی این علائم خصوصا در سنین بالاتر و در دوران سالمندی اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که از این طریق، از ایجاد بیماری های جدی‌تری مثل ازکارافتادگی قلب جلوگیری می‌کند.
کاردیومیوپاتی چیست؟
“کاردیو” به معنای قلب و “میو” از واژه ماهیچه می‌آید. “پاتی” نیز به معنای بیماری است. همانطور که از نام آن برمی‌آید، کاردیومیوپاتی یکی از مشکلاتی است که قلب را دچار مشکل می‌کند. این بیماری معمولا به ۳ دلیل عمده رخ می‌دهد و عملکرد صحیح قلب را با مشکل روبه‌رو کرده و خونرسانی به درستی انجام نمی‌شود.
کاردیومیوپاتی در واقع اختلال التهابی عضله قلب است. در نتیجه این اتفاق، عضله های قلب ضعیف شده و عمل خونرسانی با مشکل روبه‌رو میشود. کاردیوموپاتی نه تنها قلب را دچار مشکل می‌کند، بلکه بر سایر اندام های بدن نیز تاثیر می‌گذارد. این مشکل که بیشتر مردان را در معرض خطر قرار می‌دهد، در نهایت ریه ها و کبد را نیز با مشکل روبه‌رو می‌کند.
کاردیومیوپاتی چه علائمی دارد؟
کاردیومیوپاتی در سالمندان و دوران پیری به طور معمول بیشتر اتفاق میفتد. علائمی که نشاندهنده کاردیومیوپاتی است با توجه به شرایط جسمانی هر فرد معمولا متفاوت است. علائم مربوط به کاردیومیوپاتی به سرعت پیشرفت کرده و خطرات بیشتری میتواند فرد را تهدید کند. به همین علت نیاز است تا در ابتدا مورد بررسی قرار گیرد. در شرایطی نیز دیده شده که به مرور زمان فرد خودبه‌خود بهبود می‌یابد.
علائم کاردیومیوپاتی معمولا با سندروم قلبی احتناقی نیز همراه میشوند که در آن صورت باید مراقبت بیشتری از بیمار صورت گیرد. یکی از علائم رایج در کاردیومیوپاتی این است که در زمان فعالیت و یا حتی در زمان استراحت، فرد دچار تنگی نفس میشود. نواحی پایینی بدن مثل پا و مچ پا میتواند دچار ورم شود و شکم به دلیل جمع شدن مایعات باد کند.
احساس خستگی و کوفتگی در بدننیز میتواند یکی دیگر از علائم کاردیومیوپاتی باشد. تپش قلب و ضربان نامنظم آن و گیجی، سرگیجه، دوران سر، غش و ضعفنیز میتواند از ابتلا به کاردیومیوپاتی حکایت داشته باشد. در موارد بسیاری نیز دیده شده که فرد از دست دادن میل جنسی خود را تجربه می‌کند و دچار کم شدن اشتها میشود. همچنین از دیگر علائم کاردیومیوپاتی میتوان به سرفه همراه با خلط خونی کفدار اشاره کرد. بسته به شرایط، هر فرد میتواند بروز برخی از این علائم را در خود مشاهده کند.
بیشتر بخوانید: مشکلات قلبی عروقی
چه عواملی خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی را افزایش می‌دهد؟
یکی از مهمترین عواملی که در ابتلا به کاردیومیوپاتی موثر است، سبک زندگی ناسالم است. استرس و اضطراب میتوانند بسیاری از بیماریها و مشکلات را در بدن شما ایجاد کنند. از همین رو این مسائل در زندگی سالمندان و دوران پیری نقش پررنگتری دارند. در همین راستا یکی از عواملی که خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی را افزایش می‌دهد، سن است. افراد بالای ۶۰ سال بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار می‌گیرند.
اضافه وزن و چاقی یکی از زمینه های ابتلا به بیماری های مختلف از جمله کاردیومیوپاتی است. سالمندان به علت تحرک کم و استراحت زیاد ممکن است دچار اضافه وزن و چاقی شوند. از این جهت خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی ممکن است آنها را بیشتر از جوانان و میانسالان تهدید کند.
تاثیرات مخرب استعمال دخانیات، الکل و کوکائین میتواند روی قلب افراد نیز تاثیر بگذارد و شرایط ابتلا به کاردیومیوپاتی را فراهم کند. الکسیم و سیروز کبدی نیز میتواند در نهایت به مشکلات دیگری مثل کاردیومیوپاتی منجر شود. همچنین عوارض جانبی برخی از داروها مثل داروهای ضدافسردگی و ضدروانپریشی نیز میتواند خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی را بالا ببرد.
در ابتلا به بیماریهای مختلف، ژنتیک و سابقه خانوادگی افراد از مهمترین عوامل تلقی میشود. در ابتلا به کاردیومیوپاتی نیز سابقه بیماری های مرتبط با سرخرگ های قلب، ابتلا به دیابت شیرین و افزایش کلسترول خون میتواند تهدید جدی به شمار آید. به همین دلیل این افراد در صورت بروز هر گونه نشانه و علائمی باید به پزشک مراجعه کنند.
انواع کاردیومیوپاتی در سالمندان و جوانان
کاردیومیوپاتی انواع مختلفی دارد که ممکن است با توجه به عوامل مختلف، فرد به آن مبتلا شود.
- کاردیومیوپاتی اتساعی یا بزرگشده (DCM)
یکی از این انواع کاردیومیوپاتی،کاردیومیوپاتی اتساعی یا بزرگشده است. این نوع از کاردیومیوپاتی که به آن DCM گفته میشود، رایج ترین نوع این بیماری محسوب میشود.
در این نوع از کاردیومیوپاتی دریچه های قلب ضعیف شده و در نتیجه آن، پمپاژ خون و خونرسانی به خوبی صورت نمی‌گیرد. در نهایت عضلات بدن دچار کشیدگی شده و نازک میشوند. اتفاقی که در این شرایط برای قلب میفتد، انبساط دریچه های قلب است. کاردیومیوپاتی اتساعی که به بزرگ کننده قلب نیز شناخته میشود، میتواند به دلیل شریان های کرونری و زمینه های ارثی رخ دهد.
- کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک
نوع دیگری از کاردیومیوپاتی، کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک است. این بیماری معمولا به دلایل ژنتیکی و ارثی در افراد به وجود می‌آید. در کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک دیواره های قلب ضخیم شده و در نتیجه گردش خون در قلب شما با مشکل مواجه میشود. دلیل این بیماری میتواند فشار خون زیاد به مدت طولانی، افزایش سن، دیابت یا تیروئید باشد. به همین دلیل باید به علائم کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک در سالمندان توجه ویژه‌ای داشت.
- کاردیومیوپاتی بی قوارگی بطن راست آریتموژنیک (AVRD)
یکی دیگر از انواع کاردیومیوپاتی بی‌قوارگی بطن راست آریتموژنیک است. این بیماری که AVRD نیز نام می‌گیرد، به ندرت اتفاق میفتد اما یکی از دلایل اصلی مرگ ورزشکاران جوان به شمار می‌آید. در این بیماری که زمینه ژنتیکی دارد، ریتم قلب غیرعادی میشود. این مسئله به دلیل جایگزینی یک بافت چربی لیف مانند به جای ماهیچه بطن راست، اتفاق میفتد که میتواند خطرات زیادی را برای فرد ایجاد کند.
- کاردیومیوپاتی محدودکننده
نوع دیگر کاردیومیوپاتی، کاردیومیوپاتی محدودکننده است. این نوع از انواع کاردیومیوپاتی نادرترین نوع است و زمانی رخ می‌دهد که بطنها بسیار سفت شده باشند و به اندازه کافی از خون پر نشوند. بیماری های قلبی مختلف میتوانند باعث کاردیومیوپاتی محدودکننده شوند. همچنین از دیگر عوامل ایجاد این بیماری میتوان به وجود زخم روی قلب بعد از پیوند زدن قلب نیز، اشاره کرد.
- کاردیومیوپاتی حاملگی
یکی از انواع نادر کاردیومیوپاتی، کاردیومیوپاتی حاملگی است. این بیماری معمولا در ماه پنجم یا آخر حاملگی رخ می‌دهد که قلب در این حالت ضعیف میشود. در شکل دیگر، این نوع از کاردیومیوپاتی پس از دوران حاملگی رخ می‌دهد که به آن، کاردیومیوپاتی پس از حاملگی اطلاق میشود. کاردیومیوپاتی پس از حاملگی شکلی از کاردیومیوپاتی اتساعی است که میتواند خطرات زیادی را برای فرد ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: علائم سکتی قلبی سالمندان
- کاردیومیوپاتی الکلی
یکی از انواع کاردیومیوپاتی اتساعی، کاردیومیوپاتی الکلی است. این بیماری که در اثر نوشیدن زیاد و طولانی مدت الکل اتفاق میفتد، میتواند روند خونرسانی را در بدن فرد با مشکل روبه‌رو سازد و در نتیجه قلب ضعیف شود. به صورت کلی الکل تاثیرات مخرب زیادی را روی بدن شما می‌گذارد. این مسئله در سالمندان به علت کهوت سن و ضعف بدنی بیش از سایرین به چشم می‌آید و به مراقبت و پرهیز بیشتری نیاز دارد.
- کاردیومیوپاتی ایسکمیک
کاردیومیوپاتی ایسکمیک تنها نوع کاردیومیوپاتی است که به شریان های کرونری مرتبط است. در این بیماری، شریان های کرونری قادر به پمپاژ خون نیستند. در کاردیومیوپاتی ایسکمیک، رگ هایی که خون را از قلب بیرون می‌برند، نازک میشوند. همچنین رگهایی که وظیفه خارج کردن خون را از قلب دارند، مسدود میشوند. در نتیجه این اتفاق به میزان کافی اکسیژن به قلب نمی‌رسد. به همین دلیل این نوع از کاردیومیوپاتی از اصلی‌ترین دلایل از کار افتادگی قلب محسوب میشود.
- کاردیومیوپاتی اسفنجی یا ابرمانند
یکی از انواع کاردیومیوپاتی نیز وجود دارد که در هنگام تولد مشاهده میشود. این بیماری که کاردیومیوپاتی اسفنجی یا ابرمانند نام دارد، هنگامی رخ می‌دهد که ماهیچه قلب، خون را به درستی در رحم گسترش ندهد. این بیماری در سنین مختلف قابل تشخیص است اما اگر نوزادان را تحت تاثیر قرار دهد، به آن کاردیومیوپاتی کودکان اطلاق میشود.
پیشنهاد مطالعه: نارسایی قلبی در سالمندان
درمان کاردیومیوپاتی در سالمندان
کاردیومیوپاتی در سالمندان جز بیماری هایی است که درمان خاصی برای آن وجود ندارد. اما پزشک متخصص با توجه به علائم و وضعیت بیمار میتواند جلوی پیشرفت بیماری را گرفته یا وضعیت فرد را بهبود بخشد. به عنوان مثال درد قفسه سینه یا تنگی نفس یکی از علائم رایج این بیماری است که نیاز است توسط پزشک متخصص موردبررسی قرار گیرد.
اقدامات مختلفی وجود دارند که میتوانند شدت کاردیومیوپاتی را کم کرده یا در پیشگیری از آن موثر باشند. از این موارد میتوان به سبک زندگی اشاره کرد. سبک زندگی از مهمترین عواملی است که میتواند شما را در راستای داشتن وضعیت سالم و زندگی توام با سلامتی هدایت کند. بسیار اهمیت دارد تا در سنین پایین‌تر سبک زندگی خود را اصلاح کند تا در دوران پیری با بیماریهای مختلفی از جمله کاردیومیوپاتی در سالمندان روبه‌رو نشوید.
داروهای مختلفی وجود دارند که برای فشارخون بالا تجویز میشوند. این داروها از حفظ آب در بدن جلوگیری کرده که در نهایت باعث میشود تا ضربان قلب منظم شود، لخته های خونی ایجاد نشوند و ورم بخوابد.
در مواردی ممکن است کاردیومیوپاتی شدت بیشتری داشته باشد که در این شرایط نیاز است دستگاه های منظم کننده ضربان قلب در بدن جای‌گذاری شود. عمل های جراحی از دیگر راه حل های بهبود وضعیت بیمار هستند. به عنوان آخرین راهکار نیز پزشکان متخصص، پیوند قلب را به بیماران خود توصیه می‌کنند.
بسیاری از انواع کاردیومیوپاتیها و بیماری های قلبی دیگر، زمینه ارثی و ژنتیکی دارند. به همین دلیل نیاز است تا در صورت وجود این مشکلات در خانواده، حتما به پزشک متخصص مراجعه و سابقه خود را گزارش دهید. این کار میتواند با رعایت دستورالعمل های پزشک و مراقبت از سلامت قلب، خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی را در شما کاهش دهد.
سعی کنید زمانی از روز را به ورزش کردن و فعالیت فیزیکی اختصاص دهید. این کار میتواند به تنظیم ضربان قلب شما و خونرسانی صحیح کمک کند. رژیم غذایی سالمی داشته باشید و برای تغذیه خود اهمیت ویژه‌ای قائل شوید. به اندازه کافی بخوابید و استرس و اضطراب کمتری را به خود وارد کنید. در نهایت با مصرف کمتر الکل، کوکائین و دخانیات، خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی را در خود، خصوصا در دوران سالمندی کاهش دهید.
بیشتر بخوانید: ورزش برای واریس پا
کلام آخر
کاردیومیوپاتی یکی از بیماری هایی است که قلب را دچار مشکل می‌کند. به طور کلی سالمندان ممکن است با مشکلات قلبی مختلفی در دوران پیری خود روبه‌رو شوند. اما در کاردیومیوپاتی معمولا ضربان قلب نامنظم شده و در نهایت قلب از کار میفتد. کاردیومیوپاتی انواع مختلفی دارد که از مهمترین آنها میتوان به کاردیومیوپاتی اتساعی، کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک، بی‌قوارگی بطن راست آریتموژنیک و کاردیومیوپاتی محدودکننده اشاره کرد.
عوامل مختلفی میتوانند خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی در سالمندان را افزایش دهند. یکی از مهمترین این عوامل سبک زندگی نادرست و بالا رفتن سن است. به همین دلیل نیاز است تا رفتارهای مراقبتی در سالمندان بیش از سایرین صورت گیرد. فشارخون بالا، دیابت، تیروئید و سابقه خانوادگی میتواند خطر ابتلا به این بیماری را در افراد، خصوصا سالمندان افزایش دهد. به همین علت نیاز است تا در صورت بروز علائم به پزشک متخصص مراجعه شود تا از شدید شدن این بیماری جلوگیری شود.
