این موارد را در سرطان کبد سالمندان جدی بگیرید

تعداد بسیاری از سرطان ها در تمام جهان شناخته شده است ولی علل به وجود آمدن آنها یک راز کشف نشده برای دنیاست. سرطان کبد نیز مانند دیگر سرطان ها ساز و کار مشابهی با دیگر سرطان ها دارد و تعریف گنگی از آن در دسترس است. در این مقاله سعی داریم به شما کمک کنیم تا با ساده ترین روش ها سرطان کبد را کنترل کنید و آن را بپذیرید.

 سرطان کبد، یک سرطان شایع است

سرطان کبد از یک تومور بدخیم که از بافت کبد نشات میگیرد، به وجود می آید؛ البته سرطان کبد ممکن است به طور اولیه از سلول های غیر طبیعی کبد و یا از مجاری صفراوی منشا گرفته یا حتی از گسترش سرطان اعضاء دیگر بدن به کبد ناشی گردد. این سرطان هم در مردان و هم در زنان شایع است اما در مردان کمی بیشتر گزارش شده است. شایع ترین سرطان هایی که میتواند کبد را درگیر کنند عبارتند از: سرطان های رکتوم، کولون، ریه، سرطان سینه، پانکراس، مری و پوست.

مهم ترین علل سرطان کبد کدامند؟

سرطان کبد میتواند علل ریز و درشت بسیاری داشته باشد. اما مهم ترین علل این بیماری در ادامه دسته بندی شده است:

• سیروز کبدی؛ وجود سیروز از قبل در کبد که در حدود ۵۰درصد از بیماران سرطان کبد دچار آن بوده اند.
• هپاتیت B و C؛ این نوع هپاتیت ها فرد را دچار عفونتی میکنند که احتمال ابتلا به سرطان کبد را بسیار افزایش میدهد.
• مصرف مشروبات الکلی و استعمال دخانیات
• افزایش آهن در کبد از طریق مصرف آفلاتوکسین
• مصرف طولانی مدت هورمون های مردانه

حتی سابقه بیماری هپاتیت در خانواده میتواند یک عامل خطرناک باشد. استفاده از قرص های ضد بارداری و استروئید برای حجیم کردن عضلات در ورزشکاران احتمال بروز به  سرطان کبد را افزایش میدهد. همچنین مناطق خاص جغرافیایی میتواند یکی از عوامل بروز این بیماری باشد. سرطان کبد در آفریقای جنوبی و آسیای شرقی شایع تر از دیگر مناطق جهان است.

بیشتر بخوانید: سرطان خون سالمندان

سرطان کبد علائم خاموش هم داد

بسیاری از علائم سرطان کبد قابل مشاهده است؛ وجود یک توده سفت در قسمت بالایی در سمت راست، کاهش وزن و بی اشتهایی بدون توجیه و بزرگ شدن طحال میتواند از علایم شایع سرطان کبد باشد. در بسیاری از افراد مبتلا به سرطان کبد، یرقان (زردی) یا زردی چشم ها و پوست دیده میشود. اما برخی از علائم آن شاید غیر قابل مانوس باشد که عموما به نام علائم خاموش از آن ها یاد میشود. تب های خفیف و خواب آلودگی هم میتواند دو علایم خفیف این بیماری باشد، همچنین پایین افتادن قند خون، ضعف، تعریق، گرسنگی، لرزش، سردرد و خون ریزی های گوارشی در بعضی از افراد دیده میشود که شاید آنها را نادیده بگیرند و یک امر طبیعی تلقی کنند.

چگونه سرطان جگر (کبد) نگیریم؟

هپاتیت B اصلی ترین عامل سرطان کبد است به همین خاطر ناقلین هپاتیت B باید هر ۶ ماه یکبار به پزشک مراجعه کنند. به همین خاطر زدن واکسن ضد هپاتیت میتواند یک راه موثر برای جلوگیری از سرطان کبد باشد. واکسن هپاتیت B میتواند تا ۹۰ درصد از بزرگسالان و کودکان در برابر این بیماری محافظت کند و ایمنی آنها را حفظ کند.  علاوه بر این موضوع، راه های پیشگیری دیگری وجود دارد که میتواند در عدم بروز این بیماری کمک کند که در ادامه به آن ها اشاره کرده ایم:

• عدم مصرف مشروبات الکلی و استعمال دخانیات که خطر ابتلا به هر سرطانی را افزایش میدهد.
• عدم استفاده از بادام زمینی، پسته و حبوبات انبار شده؛ رشد قارچی بر روی آنها سمی به نام آفلاتوکسین ترشح میکند که این ماده به شدت سرطان زاست.
• انجام منظم آزمایشات جهت بررسی وجود سرطان در افرادی که به هپاتیت مزمن مبتلا هستند.
• احتیاط کردن در ارتباط با استفاده از مواد شیمیایی، در هنگام استفاده از مواد شیمیایی در خانه یا در محل کار دستورالعمل های هایی که روی آنها درج شده پیروی کنید.
• برای جلوگیری از هپاتیت C حتما از وضعیت سلامت شریک جنسی خود مطلع شوید و در صورت استفاده از دارو های تزریقی از یک سوزن تمیز و ضدعفونی شده استفاده کنید.
• وقتی میخواهید خالکوبی یا سوراخ کردن گوش و امثال آن را انجام دهید برای تهیه مواد لازم آنها به مراکز معتبر و بهداشتی مراجعه کنید.

پیشنهاد مطالعه: انواع سرطان در سالمندان

راه های کاهش عوارض داروهای شیمی درمانی سرطان کبد

اگر شما دچار سرطان کبد شدید یا وظیفه مراقبت از بیماران را دارید بهتر است تمام عوارض دارو های شیمی درمانی را بدانید تا با رعایت نکات زیر این عوارض را بسیار کاهش دهید یا حتی بدانید با این عوارض چه کار کنید. در این قسمت تمام عوارض و مشکلات پس از مصرف داروهای شیمی درمانی را ارائه دادیم تا ضمن آگاهی از آن سعی کنید راحت تر با آنها کنار بیایید.

• عوارض پوستی شیمی درمانی

در صورت مصرف داروهای شیمی درمانی و ضد سرطان، توصیه میشود از تحریکات  پوستی مثل استفاده از لوسیون، پماد و قرار گرفتن در معرض آفتاب و سرمای شدید  خودداری کنید. از به کار بردن صابون، مواد آرایشی، عطر و ضد تعریق ها اجتناب کنید. برای استحمام فقط از آب ولرم استفاده کنید و از مالش و خارانیدن پوست جلوگیری کنید. همچنین توصیه میشود لباس های تنگ نپوشید و از لباس های نخی استفاده کنید. برای کاهش عوارض تنها میتوانید از پماد ویتامین A.D برای نواحی مشخص استفاده کنید. در صورت وجود تاول ها بر روی پوست از ترکیدن آنها و شست و شوی مکرر جدا خودداری کنید.

• عوارض گوارشی شیمی درمانی

سعی کنید هر روز دهان خود را بررسی کنید. برای شست و شوی دهان خود از دهانشویه های حاوی الکل و شرکتی استفاده نکنید. برای مسواک زدن از نوع مسواک نرم استفاده کنید و به آرامی مسواک بکشید به طوری که در لثه خود احساس در نکنید. از خوردن غذاهای تند و داغ جلوگیری کنید و در صورت تمایل از نرم کننده های لب استفاده کنید. برای استفاده از دهانشویه ها از پزشک خود کمک بگیرید و همچنین میتوانید از مسکن ها و بی حس کننده های تجویز شده بهره ببرید. یکی دیگر از عوارض شاسع خشکی دهان افراد مبتلا است که برای رفع آن میتوانید از مایعات سرد و تکه های یخ استفاده کنید. به خاطر داشته باشید نباید الکل بنوشید و سیگار بکشید.

بیشتر بخوانید: علائم سرطان ریه در سالمندان

در زمان درمان سرطان چگونه از موهای خود محافظت کنیم؟

اغلب توصیه میشود از کلاه های سرد کننده(تورنیکت) برای کم کردن گردش خون سر در هنگام پرتو درمانی استفاده شود. حتما قبل از شروع دوره درمان موهای خود را کوتاه کنید و سعی کنید از کلاه های لبه دار برای جلوگیری از اشعه آفتاب استفاده کنید. از وارد شدن ضربه به سر جلوگیری کنید. اما به خاطر داشته باشید که ریزش مو موقتی است و بعد اتمام یک دوره درمان رشد موهای شما اغاز میشود.

در طول درمان سرطان مراقب احساس خستگی و بی اشتهایی خود باشید

درمان سرطان ممکن است احساس خستگی، کسالت و بی اشتهایی را در شما چندیدن برابر کند. این شما هستید که میتوانید جلوی این عوارض را بگیرید. برای دوری از خستگی و بی اشتهایی به نکات زیر دقت کنید:

• در طول روز استراحت کافی داشته باشید و بعد از انجام هر فعالیتی استراحت کنید.
• برای انجام کار هایی مانند بچه داری، خرید و کار های منزل از نزدیکان خود کمک بگیرید.
• در صورت شاغل بودن سعی کنید ساعات کاری خود را کاهش دهید.
• در برنامه های خود حتما زمان برای ورزش کردن بگذارید و از روش های آرام سازی و شل کردن عضلات استفاده کنید.
• در مصرف وعده های غذایی خود از پروتئین و مقدار کالری مناسب استفاده کنید.
• در محیط های آرامش بخش و با مناظر زیبا غذا را میل کنید.
• در طول روز حداقل ۳ لیتر آب استفاده کنید، اما از مصرف مایعات در هنگام غذا خوردن اجتناب کنید.
• تعداد وعده های غذایی را بالا ببرید و حجم آن را کاهش دهید. همچنین بعد از صرف غذا دراز نکشید.
• از مصرف غذاهای پرچرب پرهیز کنید و مراقب بهداشت دهان خود باشید.
• در صورت بی اشتهایی حتما از پزشک خود کمک بگیرید تا داروهای اشتها آور برای شما تجویز کند.

بیشتر بخوانید: مواد غذایی برای مبارزه با سرطان

عفونت ها را جدی تر بگیریم

در طول مدت درمان سعی کنید از افرادی که عفونت دارند و دارو های ضد عفونت میخورند دوری کنید. از خوردن میوه های تازه، گوشت خام، ماهی و سبزیجات در صورتی که تعداد گلبول های سفید خون شما کم است، اجتناب کنید. در اتاق بیمار هیچگاه از گل های طبیعی و گلدان های گل استفاده نکنید. حتما برای جلوگیری از عفونت بعد از تزریق های انجام شده پوست خود را با بتادین بشویید. بهداشت فرد خود را رعایت کنید و در اماکن شلوغ به خصوص در زمستان حضور نداشته باشید. در صورت مشاهده علائم عفونت مانند تب، لرز، درد، مشکلات تنفسی، تکرر و سوزش ادرار به پزشک خود اطلاع دهید.

سرطان کبد درد دارد؟

سرطان کبد مانند سرطان های دیگر باعث درد، ضعف و بی حسی عضلات میشود. بهتر است برای تسکین درد از قرص استامینوفن که دکتر تجویز کرده است استفاده کنید. همچنین در صورت احساس کرختی و بی حسی از کیسه آب گرم استفاده کنید تا درد کمتری حس کنید. در طول درمان خود حتما استراحت را لحاظ کنید و از فعالیت های سنگین و سخت پرهیز کنید تا دچار ضعف عضلانی نشوید. در صورتی که پمپ انفوزیون جهت تزریق دارو های شیمی درمانی دارید، از فعالیت کردن پرهیز کنید تا محل آن آسیب نبیند.

در مواردی امکان دارد شما همراه با سیستم تخلیه صفراوی ترخیص شوید، توصیه میشود کانتر را با محلول آب و نمک استریل کنید و بشویید و با بروز هر مشکلی به پزشک خود تماس بگیرید. بهتر است به جای مصرف گوشت قرمز از پروتئین های گیاهی، ماهی و مرغ تغذیه کنید. شش وعده غذایی در روز بدون صرف دسرهای سنگین، میتواند عالی باشد البته از مصرف ویتامین های A,C,K غافل نشوید.

بیشتر بخوانید: علائم سرطان معده در افراد مسن

برخی توصیه های دیگر برای کنترل راحت تر سرطان کبد

• برای کاهش تهوع می‌توانید از تکه‌های یخ استفاده کنید.
• جهت درمان یبوست از مصرف مایعات و ورزش غافل نشوید.
• برای محافظت از پوست خود از مصرف صابون و محلول های الکلی استفاده نکنید و از نرم کننده ها استفاده کنید.
• حتما بعد از بروز علائم خونریزی، خونمردگی، خونریزی از بینی و لثه و وجود خون در مدفوع به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
• هر روز دور شکم خود را با متر اندازه گیری و ثبت کنید. در صورت تغییر یکباره مصرف نمک و مایعات را کم کنید و سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
• برای انجام فعالیت ها هیچ گونه محدودیتی ندارید اما در صورت بروز خونریزی، تب و ضعف عضلانی حتما احتیاط را بیشتر کنید.
• از آنجایی که متابولیسم بسیاری از دارو ها از کبد صورت میگیرد توصیه میشود از مصرف خودسرانه دارو ها جدا خودداری کنید.

دلیل به وجود آمدن سرطان ها هنوز برای تمام جهان ناشناخته است. اما با روش هایی میتوان تا حدود بسیار زیادی از آن جلوگیری و پیشگیری کرد. حالا اگر به یکی از انواع سرطان ها مبتلا شدیم باید راه هایی برای کنترل آن پیدا کنیم تا کمترین آسیب را ببینیم. همواره درمان های موثر برای سرطان ها اعم از جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی دارای عوارضی است که با آگاهی از آنها میتوانیم درمان موثر تر و سریع تری را حاصل کنیم.

پیشنهاد مطالعه: علائم سرطان روده در افراد مسن