درمان دل درد در سالمندان با روش گیاهی و دارویی

رسیدن به سن سالمندی، علاوه بر این که می‌تواند به دلیل وجود اوقات فراغت بیشتر، شروعی دوباره برای فعالیت‌های مورد علاقه افراد باشد، ممکن است بیماری‌های مختلفی را برای سالمندان به دنبال داشته باشد. مشکلات معده و گوارشی یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که موجب رنج سالمندان می‌شود. اما برای درمان معده درد در سالمندان چه باید کرد؟

تغییر سبک زندگی، دور شدن از کار و فعالیت روزانه، عدم توجه به مصرف غذای سالم و تمایل به کم‌تحرکی و استراحت، عمده‌ترین دلایل مشکلات معده و گوارش در افرادی است که به دوره سوم زندگی خود رسیده‌اند.

رایج‌ترین بیماری های معده سالمندان

سوءهاضمه

سوزش، تهوع و احساس سنگینی در معده، منجر به بروز سوءهاضمه می‌شود. سالمندان درگیر با این بیماری با خوردن یک وعده غذایی، دچار بزرگی شکم، احساس سیری زودرس، نفخ و معده درد می‌شوند. گاهی از سوءهاضمه با تعبیر ترش‌کردن هم یاد می‌شود. سوءهاضمه اگر با زخم گوارشی همرا ه نباشد، سوءهاضمه بدون زخم نامیده و درمان آن می‌تواند به درمان معده درد در سالمندان کمک کند.

عدم تحمل لاکتور

نه تنها سالمندان بلکه بسیاری از افراد در همه گروه‌های سنی با هضم لاکتوز موجود در شیر و پنیر، به شدت مشکل دارند و پس از مصرف این خوراکی‌ها، دچار علائم معده درد مثل تهوع، دلپیچه، اسهال و نفخ می‌شوند. برای درمان معده درد در سالمندان که بر اثر عدم تحمل لاکتوز به وجود آمده است توصیه می‌شود که از شیرهای بدون لاکتوز، استفاده شود.

عدم تحمل گلوتن

معده سالمندان به دلیل پایین آمدن قدرت عمومی بدن که می‌تواند موجب بروز ناتوانی در هضم شود، ممکن است در جذب بعضی خوراکی‌ها واکنش منفی نشان دهند. عدم تحمل گلوتن که پروتئین موجود در جو و گندم است و عموما از طریق نان‌های سفید و ماکارونی وارد بدن می‌شود، یکی از عوامل ایجاد درد معده در افراد و سالمندان است. حساسیت به گلوتن خود را با علائمی مانند اسهال، یبوست، گاز معده و نفخ شدید نشان می‌دهد.

زخم معده

این بیماری که زخم اثنی‌عشر هم نامیده می‌شود، در اثر اختلال در روند ترشح اسید معده به وجود می‌آید و در بزرگسالان و به ویژه سالمندان، بیشتر بروز می‌کند. درد شدید معده در مواقعی که معده خالی است، مهم‌ترین نشانه ابتلا به زخم معده است. در صورت مراجعه زودهنگام به پزشک متخصص، درمان زخم معده آسان است.

 اما اگر به نشانه‌ها توجهی نشود و زخم معده پیشرفت کند، ممکن است زخم‌ها خونریزی کنند. خونریزی معده به شکل استفراغ خونی یا مدفوع سیاه رنگ همراه است. در موارد حادتر، زخم معده موجب سرطان معده می‌شود. استفاده از انواع مسکن‌های ضدالتهابی و غیر استروییدی که عموما در سالمندان به دلیل مشکلات مربوط به آرتروز و درد مفاصل تجویز می‌شوند، مهم‌ترین علت بروز زخم معده در سالمندان است.

بیشتر بخوانید: رفلاکس معده سالمندان

معده درد عصبی

تقریبا برای همه افراد، حداقل یک بار در طول زندگی این اتفاق رخ داده که پس از شنیدن خبر بد یا قرار گرفتن در یک موقعیت استرس‌زا، دچار علائم ناگهانی مشکلات معده مثل تهوع، اسهال و سوزش معده شوند. به معده دردی که در اثر استرس و اضطراب و نگرانی‌های روزمره به وجود بیاید، معده درد عصبی می‌گویند.

 سالمندان به دلیل پایین آمدن آستانه تحمل، ممکن است بیشتر از بقیه در معرض استرس و فشارهای روحی قرار بگیرند و به دنبال آن، معده دردهای عصبی را تجربه کنند. مدیریت استرس از طریق کشیدن نفس‌های عمیق، ورزش‌های سبک، شرکت در برنامه‌های اجتماعی شاد و انگیزشی، استراحت و تغذیه مناسب می‌تواند در درمان معده درد در سالمندان مؤثر باشند.

بیشتر بخوانید: بیماری های گوارشی در سالمندان

درمان درد معده و سبک زندگی

تغییر در سبک زندگی در بیشتر مواقع می‌تواند تاثیر چشمگیری در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها داشته باشد. در مورد مشکلات گوارشی هم، اصلاحات ساده‌ای در عادات غذایی و رفتاری، تا حد زیادی می‌تواند به درمان درد معده در سالمندان کمک کند. اولین گام، استفاده از یک رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد غذایی تازه و طبیعی است.

همه پزشکان متخصص دستگاه گوارش بر این نکته تاکید دارند که پرخوری نکردن و تقسیم وعده‌های غذایی به تعداد بیشتر و کم‌ کردن حجم غذا در هر وعده، تاثیر زیادی در درمان معده درد سالمندان و حتی همه گروه‌های سنی دارند.

سالمندان معمولا با مشکل خرابی دندان و ناتوانی در جویدن درست و کامل لقمه‌ها مواجه هستند. بنابراین، رسیدگی به مشکلات دهان و دندان و بهره بردن از امکانات دندان‌پزشکی جهت حفظ سلامت دندان‌ها و ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده، به آن‌ها کمک می‌کند تا با کیفیت بیشتری غذا را بجوند.

پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های الکلی،کافیین‌دار و سیگار حتما باید در روند درمان معده درد در سالمندان  مورد توجه قرار گیرد.

غذاهای سرخ‌شده، ادویه‌دار، غذاهای ترش و اسیدی، غذاهای حاوی مقدار زیاد نمک، قهوه، نوشیدنی‌های داغ، گوشت قرمز و غذاهای فرآوری‌شده صنعتی مانند سوسیس، کالباس و انواع سس‌ها هم بهتر است از برنامه غذایی افرادی که با مشکلات معده و گوارش درگیر هستند، حذف شود.

فعالیت‌های ورزشی منظم و پیاده‌روی، گام بعدی در جهت درمان معده درد در سالمندان است.

بیشتر بخوانید: درمان فوری یبوست در سالمندان

 استرس، نقش فعالی در ایجاد و تشدید مشکلات گوارشی دارد. ورزش‌هایی مانند پیلاتس و یوگا که با حرکات کششی و نرمشی خود در کاهش استرس مؤثر هستند، می‌توانند یکی از برنامه‌های درمانی مشکل معده باشند. نکته مهم دیگر این است که به منظور هضم بهتر غذا، افراد و به ویژه سالمندان، بلافاصله پس از صرف غذا نخوابند و اگر بتوانند چند دقیقه بعد از غذا خوردن پیاده‌روی کنند، به درمان خود کمک بزرگی کرده‌اند.

 افرادی که به هر دلیل نیاز دارند بعد از غذا دراز بکشند، بهتر است سر، گردن و قسمت سینه خود را به کمک بالش حدود ۳۰ درجه بالاتر قرار دهند. دوش گرفتن یا استفاده از کیسه آب گرم به مدت ۲۰ دقیقه هم با توجه به این که باعث شل شدن ماهیچه‌ها و کاهش اسپاسم می‌شود، می‌تواند در بهبود و درمان معده درد در سالمندان مفید واقع شود.

درمان معده درد در سالمندان با درمان‌های خانگی

• زنجبیل: مصرف زنجبیل به صورت خام یا پخته، یک درمان گیاهی مؤثر برای درمان معده درد در سالمندان است. عمده‌ترین خاصیت درمانی زنجبیل در مورد مشکلات گوارشی، کاهش حالت تهوع و استفراغ است که به شدت بیماران مبتلا به معده درد را رنج می‌دهد.
• بابونه: این گیاه درمانی هم خاصیت ضد تهوع دارد و درمانی سنتی برای بیماران گوارشی و کسانی که معده ناراحت دارند به شمار می‌رود.
• نعناع: وقتی صحبت از درمان معده درد در سالمندان است نمی‌توان از نقش عجیب و مؤثر نعناع سخن نگفت. مصرف نعناع می‌تواند هم به صورت خام و پخته باشد و هم به شکل کپسول‌ها و شربت‌های دارویی که در داروخانه‌ها موجود است. البته کسانی که دچار ریفلاکس شدید معده، سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا، احتلالات کبدی و فتق هیاتال هستند باید در مورد مصرف نعناع با پزشک خود مشورت کنند. مصرف زیاد نعناع می‌تواند این مشکلات را تشدید کند.
• شیرین‌بیان: گیاه شیرین بیان به کاهش علائم سوءهاضمه و جلوگیری از زخم معده کمک می‌کند. شیرین‌بیان را هم می‌توان به صورت سنتی از طریق دم کردن ریشه این گیاه مصرف کرد و هم می‌توان از مکمل‌های دارویی آن استفاده کرد. این مکمل‌ها موجب کاهش التهاب معده و افزایش تولید مخاط معده می‌شوند و درد را در این ناحیه آرام می‌کنند.
• تخم کتان: یبوست و عدم توانایی در دفع کامل، یکی از مشکلاتی است که منجر به معده درد شدید می‌شود و افراد سالخورده را به شدت آزار می‌دهد. فیبر موجود در تخم کتان، به تنظیم حرکات روده و راحتی عمل دفع کمک می‌کند و به دنبال آن از یبوست جلوگیری می‌کند. بنابراین، استفاده روزانه تخم کتان در حدود ۴ میلی‌لیتر، در وعده‌های غذایی برای درمان معده درد در افراد سالمند نباید فراموش شود.
• پاپایا: یکی از چند خاصیت درمانی این میوه گرمسیری، کمک به حل مشکل سوءهاضمه است. این میوه، آنزیمی به نام پاپایین دارد که موجب تجزیه پروتئین‌های غذایی در بدن انسان می‌شود و عمل هضم را بهتر انجام می‌دهد. این آنزیم، به کسانی که نمی‌توانند به طور طبیعی آنزیم‌های کافی برای هضم غذا تولید کنند، کمک می‌کند.
• گشنیز: گیاه گشنیز خاصیت تقویت معده، ضد اسپاسم، ضد قارچ و هضم‌کنندگی دارد و از این رو برای درمان درد معده در سالمندان در طب سنتی پیشنهاد می‌شود.
• چای بابونه: دمنوش‌های گیاهی مختلفی برای درمان معده درد در سالمندان توصیه می‌شوند که چای بابونه از معروف‌تر‌ین آن‌ها است. مصرف این دمنوش، التهاب و اسپاسم دستگاه گوارش را التیام می‌بخشد و تهوع و سوزش معده را آرام می‌کند.
• زیره سبز: این دانه گیاهی هم با داشتن خواص فراوانی مثل تقویت معده، ضد نفخ، قابلیت هضم غذا و ضد اسپاسم به بیماران درگیر با مشکلات معده کمک می‌کند. فردی که درگیر معده درد است می‌تواند روزی ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری زیره پودر شده را در وعده‌های غذایی خود استفاده کند. جویدن دانه زیره هم کمک‌کننده است.
• سرکه سیب: سرکه سیب خوراکی مفید دیگری است که با خاصیت هضم کنندگی خود برای درمان معده درد در سالمندان توصیه می‌شود. بهتر است چند قطره سرکه سیب درون آب مخلوط شده و قبل از خوردن غذا، میل شود.

درمان درد معده در افراد مسن با استفاده از غذاهای پروبیوتیک

غذاهایی که حاوی مواد پروبیوتیک هستند، با وارد کردن باکتری‌های مفید برای روده و معده، نقش بزرگی در کاهش علائم سوءهاضمه مثل گاز معده، نفخ شدید و حرکات نامنظم روده که منجر به یبوست می‌شوند، دارند. ماست، کفیر و شی‌باتر، خوراکی‌هایی هستند که در این زمینه می‌توانند به درمان درد معده در بازنشستگان یاری برسانند.

بیشتر بخوانید: بی اختیاری مدفوع در سالمندان

درمان معده درد در سالمندان با دارو

رایج‌ترین داروهایی که برای درمان معده درد در سالمندان تجویز می‌شوند، در راستای کمک به فرایند هضم غذا و کاهش علائم سوءهاضمه عمل می‌کنند. پزشکان معمولا با تجویز رابپرازول، فاموتیدین، دومپریدون، منیزیوم هیدروکساید و موتیدون به بیمار کمک می‌کنند. قرص رانیتیدین و شربت آلومینیوم ام جی، از شناخته‌شده‌ترین داروهایی هستند که در درمان مشکلات معده مؤثرند. در موارد شدیدتر، پزشک جراحی‌های مختلف یا سوزاندن زخم معده با لیزر را تجویز می‌کند.