با افزایش سن، تغییرات جسمی و روحی بسیاری در افراد دیده میشود. این تغییرات میتواند از سنین جوانی آغاز شود و در دوران پیری به اوج خود برسد. معمولاً از بارزترین خصوصیات دوران سالمندی میتوان به تحلیل عضلات و کاهش توان بدنی اشاره کرد که با سبک زندگی صحیح میتوان از آثار زیانبار آن کم کرد. به همین دلیل نیاز به توجه و مراقبت در این دوره از زندگی بیشتر از دوره‌های دیگر احساس میشود. در ادامه با دلایل ایجاد و درمان قوز پشتی آشنا شوید.
تاثیر و نتیجه بسیاری از مشکلات و عادات بد دوران جوانی در دوره سالمندی بروز پیدا میکند. شما نیز ممکن است سالمندان زیادی را مشاهده کرده باشید که پشت آنها قوز دارد. این مسئله میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که از سالهای جوانی نشات گرفته است. در ادامه به قوز پشتی سالمندان، دلیل و درمان آن میپردازیم.
قوز پشتی چیست؟
هر کس در طول زندگی خود با سالمندانی مواجه شده است که پشت آنها خمیدگی داشته باشد. قوز یا کیفوز که میتواند در سنین مختلف برای افراد به وجود آید، در واقع گردی و برآمدگی است که در پشت افراد پدید آمده و معمولاً در زنان مسن بیشتر مشاهده میشود.
۲ نوع قوز وضعیتی و ساختاری داریم که با دمر خوابیدن میتوانیم نوع آن را مشخص کنید. در صورتی که با دمر خوابیدن این قوز اصلاح گردد، فرد دچار قوز وضعیتی است و اگر با خوابیدن این مشکل برطرف نگردد، نوع قوز، ساختاری خواهد بود. قوز وضعیتی بیشتر در بانوان و قوز ساختاری در آقایان بیشتر دیده میشود.
منشا قوزها میتواند متفاوت باشد. قوزها میتوانند از بدو تولد همراه فرد باشند که این مسئله نیاز به پیگیری و درمان سریع دارد تا از شدت یافتن و بروز آن در بزرگسالی جلوگیری شود. برخی دیگر از انواع قوزها از سنین نوجوانی پدیدار می‌شوند که معمولاً با زمینه خانوادگی اتفاق میفتند. در نهایت نوعی دیگر از قوزها به دلیل سبک زندگی اشتباه و نشستن‌های نادرست ایجاد میشود. از همین رو بهترین روش برای درمان این مشکل، اصلاح سبک زندگی و ورزش‌های مناسب است. به همین دلیل توصیه میشود تا در اوایل بروز این مشکل به پزشک متخصص مراجعه شود تا بتوان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
یکی از مهمترین عوامل موثر بر ایجاد قوز یا کیفوز، سن است. با افزایش سن، استخوانها دچار ضعف شده و در موارد زیادی سالمندان با پوکی استخوان روبه‌رو می‌شوند. قوز پشتی در صورتی که خفیف باشد، میتواند باعث درد و مشکلات مشابه شود. اما در صورتی که این مسئله شدت یابد، علاوه بر درد، انحنا و ظاهری ناخوشایند را نیز به وجود می‌آورد. از همین رو درمان قوز یا کیفوز به سن، میزان انحنا و اثراتی که به مرور زمان بر جای گذاشته، وابسته است و نیاز به بررسی دارد.
علت ایجاد قوز پشت یا کیفوز چیست؟
پیش از هر اقدام درمانی باید علل زمینه‌ای قوز پشت یا گوژ پشت را بشناسید تا بتوانید بهترین شیوه درمانی را برای آن انتخاب کنید. اولین دلیل این بیماری وضعیت قرارگیری نادرست بدنی است. کودکان و نواجوانان معمولاً در زمان بازی‌های کامپیوتری در وضعیت بدی قرار دارند. سالمندان نیز ممکن است در هنگام دیدن تلویزیون و خواندن روزنامه در شرایط بدنی بدی قرار داشته باشند. این مسئله به مرور زمان ممکن است به قوز پشت بینجامد که برای بهبود آن به حرکتهای اصلاحی و ورزش‌های متاسب نیاز است.
ستون فقرات ممکن است در سنین مختلف آسیب ببیند و دچار مشکل شود. از این آسیبها میتوان به شکستگی‌ها اشاره کرد که در نهایت میتواند به انحنای ستون فقرات منجر شود. شرایط زمینه‌ای استخوانها یا ستون فقرات از پایه‌ای‌ترین دلایل قوز پشت یا کیفوز به‌شمار می‌آید که در سالمندان بیشتر از سایر گروه‌های سنی دیده میشود. بیماری‌هایی مانند تخریب دیسک و پوکی استخوان این مشکلات را میتوانند تشدید کنند.
انواع کیفوز و دلایل ایجاد آن
قوز پشتی یا کیفوز ارتباط مستقیمی با پوکی استخوان دارد. این پوکی استخوان در سالمندان میتواند منجر به شکستگی مهره‌ها شود. این اتفاق در زنان معمولاً بیشتر از مردان به چشم میخورد. علاوه بر آن پوکی استخوان میتواند باعث تضغیف مهره‌ها در ستون فقرات نیز شود. از همین رو توصیه شده تا افراد با ورود به دوره میانسالی و سالمندی خود، سلامت استخوانها را جدی بگیرند.
یکی از انواع قوز پشتی یا کیفوز از بدو تولد در فرد دیده میشود. این مشکل که به دلیل وضعیت جنین در رحم مادر پدید می‌آید، برخلاف سایر انواع قوز پشتی به عمل جراحی نیاز دارد. در این عمل با اصلاح ستون فقرات از بروز بدشکلی‌های آینده جلوگیری میشود.
یکی دیگر از انواع قوزها، کیفوز دژنراتیو است. از مهمترین دلایل بروز این مشکل میتوان به پارگی و فرسایش در ستون فقرات اشاره کرد. این مشکل که به مرور زمان و با افزایش سن گسترش می‌یابد، میتواند علل زمینه‌ای مثل آرتریت ستون فقرات با انحطاط دیسک داشته باشد. برای درمان کیفوز دژنراتیو راه‌های مختلفی از جمله مصرف دارو، ورزش، فیزیوتراپی و… وجود دارد. معمولاً در این نوع از قوزها عمل جراحی توصیه نشده و سعی بر آن است تا با کمک سایر روش‌ها بهبودی حاصل شود.
کیفوز عصبی-عضلانی از دیگر انواع قوزهای پشتی است که بیشتر در کودکان دیده میشود. کودکانی که به اختلالات خاص عصبی-عضلانی مبتلا هستند، معمولاً به این توع کیفوز مبتلا می‌شوند. از این اختلالات عصبی-عضلانی میتوان به فلج مغزی، اسپینا بیفیدا، دیستروفی عضلانی و… اشاره کرد. این کودکان برای برطرف کردن کیفوز عصبی-عضلانی میتوانند از عملهای جراحی استفاده کنند تا از پیشرفت این بیماری در بزرگسالی جلوگیری شود.
کیفوز تغذیه‌ای میتواند به دلیل کمبود عناصر مورد نیاز و ویتامینها، مثل ویتامین D در سنین کودکی رخ دهد. نوعی دیگر از قوز پشتی که در سنین نوجوانی رخ می‌دهد، بیماری شویرمان است که با رشد غیر طبیعی ستون فقرات و دیسکها، فرد دچار رنج و ناراحتی میشود. این بیماران در واقع به طور معمول اسکلیوز خفیف دارند.
سرطان و عوارض آن میتواند منجر به تضعیف مهره‌ها و ستون فقرات شود و منجر به بیماری‌هایی مثل قوز پشتی یا کیفوز شود. قوز پشتی همچنین میتواند با سندروم‌های دیگری مثل مارفان یا Prader-Willi همراه شده و باعث مشکلات جدیتری شود. به مرور زمان با افزایش سن، دیسک‌های بین ستون فقرات، خشک و کوچک شده که در نهایت میتواند قوز پشتی یا کیفوز را در شرایط بدتری قرار دهد.
قوز پشتی یا کیفوز چه علائمی میتواند داشته باشد؟
به طور کلی با توجه به سن فرد و شرایط جسمانی و زندگی او، علائم بیماریها مثل قوز پشتی میتواند متفاوت باشد. از این علائم میتوان به شانه‌های گرد و پایین افتاده و خم شدن سر به جلو اشاره کرد. معمولاً قوز پشت یا کیفوز در ظاهر فرد، خصوصا در سالمندان مشخص است. این مورد در واقع شایعترین علامت قوز پشتی محسوب میشود که فرد نیاز به پیگیری و درمان را احساس میکند.
قوز پشتی معمولاً با درد همراه است. این درد میتواند تا قسمت‌های تحتانی کمر یا گردن نیز ادامه داشته باشد. عضلات پشت در این افراد اغلب سفت شده و احساس خستگی میکنند. حساسیت در پشت این افراد افزایش می‌یابد و در ستون فقرات درد احساس میشود. تمام این علائم ممکن است همزمان برای سالمند شما اتفاق نیفتد؛ اما در صورت بروز این علائم حتما به پزشک مراجعه کنید.
درمان قوز پشتی یا کیفوز
از مهمترین دلایل قوز پشتی میتوان به پوکی استخوان اشاره کرد. این مسئله که در سالمندان بیشتر به چشم میخورد، به توجه بیشتری نیاز دارد. داروهای مختلفی وجود دارند که با تقویت استخوانها از ایجاد پوکی جلوگیری میکنند. این داروها همچنین میتوانند از شکستگی مهره‌ها نیز پیشگیری کنند. سالمندان میتوانند برای تسکین دردهای خود از داروهای مسکن استفاده کنند تا روند درمان برای آنها آسانتر شود.
تمرینها و حرکات ورزشی مناسب میتواند باعث بهبود انعطاف‌پذیری ستون فقرات شود و علاوه بر آن دردهای سالمند شما را بهبود بخشد. این تمرینها همچنین میتوانند با تقویت عضلات شکم، از بروز دردهای بیشتر جلوگیری کند.
قوزبند یا بریس از دیگر راهکارهایی است که میتواند از پیشرفت قوز پشتی یا کیفوز جلوگیری کند. این وسیله به عنوان یادآور نیز میتواند برای سالمند شما مورد استفاده قرار گیرد تا با یادآوری به فرد، نشستن و راه رفتن او را بهبود بخشد.
در درمان بیماری‌های مختلف مهمترین موضوع، اصلاح سبک زندگی در ابعاد مختلف آن است. فرد در صورت راه رفتن صحیح، نشستن درست، ورزش کردن مناسب و… میتواند از بروز قوز پشتی یا کیفوز جلوگیری کند یا در صورت بروز آن، به سرعت بهبود یابد. ورزش‌های مختلفی برای اصلاح قوز پشت وجود دارد. البته باید به این نکته اشاره کرد که این ورزشها برای قوز خفیف مناسب است و در صورتی که قوز پشت سالمند شما شدید است، شاید لازم باشد بنا به تشخیص پزشک، از عملهای جراحی استفاده شود.
بسیاری از روشهای درمان قوز پشت برای دوران جوانی و سنین کودکی مناسب است و میانسالان و سالمندان باید از روشهای موثرتری برای درمان این بیماری استفاده کنند. به عنوان مثال در مقایسه با سنین جوانی قوربند نمیتواند تاثیر زیادی داشته باشد. همچنین ورزش‌های دائمی که باعث ایجاد کشش در عضلات جلوی سینه می‌شوند و عضلات پشت را تقویت میکنند، از پیشرفت قوز و افزایش درد آنها می‌کاهد. اما در بسیاری از مواقع دیده شده که قوز پشت فرد با این راهکارها درمان نمی‌شود و بهتر است تا به سراغ عملهای جراحی رفت.
در سنین سالمندی هیچ موضوعی به اندازه سبک زندگی و تغذیه صحیح اهمیت ندارد. پزشکان معمولا به سالمندان توصیه میکنند تا از غذاهایی استفاده کنند که به حفظ تراکم استخوانی آنها کمک کند. به عنوان مثال موادغذایی حاوی ویتامین D میتواند بر سلامت استخوانها تاثیر بسزایی داشته باشد. موادغذایی مفید علاوه بر تاثیر بر استخوانها میتوانند به کاهش و تسکین دردها نیز کمک کنند و از این طریق روند درمان را سرعت بخشند.
در بعضی موارد، قوز پشت یا کیفوز شدید است و راهکارهای گفته شده نمیتواند تاثیر زیادی داشته باشد. از همین رو معمولاً پزشکان عملهای جراحی را به این افراد پیشنهاد میکنند. اگر این انحنا روی طناب نخاعی باشد یا بر ریشه عصب نخاعی فشار وارد آورد، معمولاً از عملهای جراحی برای کاهش این انحنا پیشنهاد میشود. یکی از این روشهای رایج همجوشی ستون فقرات است که مهره‌های آسیب‌دیده را به یکدیگر متصل میکند. در این عمل قطعه‌ای از استخوان بین مهره قرار می‌گیرد. در مرحله بعد مهره‌ها همراه با میله‌های فلزی و پیچ، اتصال پیدا کرده و به این ترتیب ستون مهره‌ها بهبود پیدا میکند.
کلام آخر
قوز پشتی یا کیفوز در سنین مختلف به دلایل متعددی میتواند باعث ناراحتی و رنج افراد شود. پوکی استخوان و مشکلاتی که برای ستون فقرات به وجود می‌آید، از اصلیترین دلایل قوز پشتی به شمار می‌آیند. استخوانها معمولا در سالمندان تضعیف شده و این افراد به پوکی استخوان مبتلا می‌گردند که میتواند به مرور منجر به قوز پشتی یا کیفوز شود.
راهکارهای دارویی و حرکتی متفاوتی برای درمان قوز پشتی وجود دارد. در بسیاری از موارد ممکن است این راه‌حلها کارایی لازم را نداشته باشند و قوز پشتی شدید باشد. در این موارد معمولا پزشکان عملهای جراحی را به افراد پیشنهاد میکنند. از مهمترین اقدامات پیشگیرانه و درمانی، سبک صحیح زندگی و تغذیه است که همواره پزشکان بر آن اصرار دارند. شما نیز ممکن است در طول زندگی خود با سالمندانی روبه‌رو شده باشید که دچار قوز پشتی بوده‌اند. از همین رو میتوانید با در میان گذاشتن تجربیات خود با دیگران، آنها را در مدیریت بهتر این بیماری همراهی کنید.
