چند راز برای افزایش یادگیری در سالمندان

چرا یادگیری در سنین پیری مهم است؟

سالمندان پس از بازنشستگی در کار و کهولت سن معمولا تمام وقت خود را در خانه سپری می­‌کنند. این مسئله ممکن است باعث احساس سرخوردگی و تنهایی شود. هم­چنین به دلیل این که استفاده از مغز کمتر می‌شود و فعالیت آن کاهش می­‌یابد، می­تواند باعث آلزایمر زودرس و فراموشی شود. با یادگیری و آموزش دادن صحیح به آنان می­توان از تمامی مشکلاتی که بعدا برای آن­‌ها به وجود می‌­آید پیشگیری کرد. در ادامه راه‌هایی برای افزایش یادگیری در سالمندان بخوانید.

آیا یادگیری در سنین بالا اتفاق میفتد؟

تحقیقات نشان داده که مغز انسان این قابلیت را دارد که در تمامی سنین مشغول یادگیری باشد. اما این یادگیری ممکن است در بازه‌­های سنی­ مختلف، متفاوت باشد. به طور مثال قابلیت یادگیری در سنین نوجوانی و جوانی به طور حتم از سنین کهنسالی بیشتر است.

با این وجود می­توان گفت اگر سالمند در سنین بالا برای یادگیری تلاش کند باعث می­شود که مغز هم­چنان به فعالیت خود در زمینه­ آموزش و یادگیری ادامه دهد. فعالیت­های مغزی، افزایش ارتباط بین سلولی و کاهش آلزایمر را با خود به همراه دارند. نتیجه­ یادگیری و آموزش در سالمندان این است که از کمبود اعتماد به نفس آنان جلوگیری کرده و به آموزش بیشتر و استفاده کردن از مغز، ترغیب می­‌شوند.

نحوه یادگیری در سالمندان

یادگیری در تمامی مراحل زندگی اتفاق می­فتد اما طبیعی است که پروسه­ یادگیری در زمان جوانی با زمان میانسالی و کهنسالی متفاوت باشد. یکی از این تمایزها، تفاوت در زمان یادگیری است. در زمان جوانی به طور حتم سرعت یادگیری بیشتر از زمان کهنسالی است؛ اما بدین معنا نیست که در دوران کنهسالی به علت ضعیف‌­تر بودن مغز به هیچ وجه امکان یادگیری وجود ندارد. بهتر است در زمانی که مشغول آموزش به سالمندان هستید، از صبر و حوصله برخوردار باشید و مدت زمان بیشتری را صرف آموختن به آن­‌ها کنید تا افزایش یادگیری در سالمندان را شاهد باشید.

اصول آموزش به سالمندان

به دلیل این که با افزایش سن، مغز دچار تنبلی شده و ضعیف‌­تر از قبل می‌­شود، فرآیند آموزش به سالمندان اصول مخصوص به خود را دارد. در اولین مورد باید توجه داشت که سالمندان توانایی درک جزئیات را ندارند. به همین دلیل باید مفهوم کلی را توضیح دهید.

در حالت دوم بهتر است تا مکان و زمان مشخصی را برای آموزش به آنان انتخاب نکنید یا فردی که در گذشته با آن در ارتباط بودند را یاد آور نشوید. به حافظه سپردن مکان و زمان مشخص و به یاد آوردن فردی در گذشته، برای سالمندان کار دشواری است و باعث ناامیدی در فرآیند یادگیری می‌­شود.

چه مهارت­‌هایی برای آموزش به سالمندان بهتر است؟

گاهی بسیاری از افراد در سنین کهنسالی بر این باورند که به دلیل پیری و ناتوانی باید تمامی فعالیت­‌ها و کارهای روزمره آن­‌ها توسط شخص دیگری انجام شود. به عنوان مثال برای انجام کارهای شخصی مثل پوشیدن لباس یا رفتن به حمام با کمک شخص دیگری صورت می­‌گیرد یا خواندن اشعار و خواندن روزنامه توسط خود فرد سالمند انجام نشود.

باید دقت کرد درصورتی که سالمند شما توانایی انجام دادن کارهای روزمره خود را دارد اما فرد دیگری این کارها را انجام می­‌دهد، باعث تنبلی و سست شدن عضلات شده و در آینده مشکلات جدی­تری را به وجود می‌­آورد. هم­چنین اگر سالمندتان را وادار به خواندن کتاب یا گوش دادن به موسیقی­ های قدیمی کنید، باعث می­‌شود که فعالیت مغز بیشتر از قبل شده و کیفیت عملکرد آن بهبود یابد.

بهترین کارهای فیزیکی که در دوره­ میانسالی برای افزایش عملکرد مغز و جلوگیری از ضعف عضلات می­تواند انجام شود، کارهایی مثل ورزش کردن صبحگاهی به صورت دسته جمعی در محل­‌هایی مثل پارک با دوستان، انجام دادن کارهای روزمره به تنهایی و… است. برای افزایش یادگیری در سالمندان ، ممانعت از آلزایمر زودرس و تقویت حافظه، بهتر است کارهایی را به سالمندانتان آموزش دهید که با وسایل مشغول به کار شوند. مثلا به آن­‌ها کار کردن با نقشه‌های مسیریاب یا خواندن اشعار حافظ را پیشنهاد دهید. هم­چنین می­توانید آن­ها را یک زبان دوم آشنا کنید.

بهترین راهکار خواندن کتاب است. بیشترین ژانری که سالمندان به آن علاقه نشان می­‌دهند ژانرهای تاریخی است. کتاب خواندن باعث می­شود که علاوه بر افزایش یادگیری و فعالیت مغز، اوقات سالمندان با روش مفید پر شود و کمتر از قبل احساس تنهایی کنند.

تاثیر جملات مثبت در افزایش یادگیری در سالمندان

بسیاری از سالمندان توانایی یادگیری در آن­‌ها نسبت به جوانی کاهش چشم­گیری داشته و در روند یادگیری احساس ناتوانی دارند. به همین دلیل بهتر است در زمانی که مشغول به آموزش دادن هستید از جملات مثبت اثربخش استفاده کنید تا آن­‌ها بتوانند اعتماد به نفس از دست داده­ خود را دوباره برگردانند.

اگر در زمان یادگیری، فرد سالمند برای بار اول و دوم یا تعداد دفعات بیشتر متوجه موضوع نشد، با آن­‌ها با ملایمت برخورد کنید و تا هر تعدادی که سالمند برای یادگیری نیاز دارد، آن را تکرار کنید.

تقویت حافظه در دوران سالمندی

ممکن است سالمند بتواند چیزی را به آسانی یاد بگیرد، اما نتواند آن را به مدت طولانی در ذهن خود نگهداری کند. یعنی انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت درست اتفاق نیفتد. این مشکل خود یکی از دلایل دلسرد شدن برای یادگیری مهارت­‌های جدید است.

بهترین راهکاری که می­توانید در این شرایط استفاده کنید، تقویت حافظه­ سالمند است. تقویت حافظه افراد مسن علاوه بر اینکه باعث تثبیت یادگیری می­‌شود از فراموشی­‌هایی که در دوره­ کهنسالی اتفاق می­فتد، جلوگیری می­‌کند.

راه ­های تقویت حافظه و افزایش یادگیری در سالمندان

راهکارهای زیادی هستند که باعث افزایش یادگیری و تقویت حافظه می­‌شوند. علاوه بر این که در زمان کهنسالی باید به فکر تقویت حافظه باشید، در زمان جوانی و میانسالی نیز باید راه­ های پیشگیری ­از آلزایمر را تمرین کنید. آلزایمر یکی از شایع­ترین بیماری‌­هایی است که افراد کهنسال درگیر آن هستند. از همین رو در زمان میانسالی و جوانی باید به تقویت حافطه خود بپردازید.

به طور مثال برای اقدامات پیشگیرانه باید رژیم غذایی خود را بهبود بخشیده و از صرف وعده­ هایی که ارزش غذایی آن‌­ها پایین است، بپرهیزید. ورزش روزانه را در دستور کار خود قرار داده و تلاش کنید هر روز بین نیم ساعت تا چهل دقیقه از وقت خود را به ورزش کردن اختصاص دهید. بازی ­های فکری همانند سودوکو، حل کردن جدول، حفظ اشعار و به طور کلی فعالیت‌­هایی که مغز شما به چالش می‌­کشاند، باعث پیشگیری از فراموشی و آلزایمر در سالخوردگان می‌شود.

۱. اما برای سالمندان راه ­های تقویت حافظه به شکل دیگری است. در سالمندان تمرکز بر روی انجام چند کار مختلف مشکل است. این مشکل باعث می‌شود در هنگامی که به دنبال وسایل شخص خود می­‌گردند، نتوانند آن را پیدا کنند. به همین دلیل یکی از راه ­های افزایش قدرت تمرکز و به دنبال آن افزایش یادگیری این است که وسایل شخصی سالمند را در جای مخصوص به خود قرار دهید. هم­چنین می­توانید مکان قرار دادن آن را بر روی یک کاغذ بنویسید تا هنگام استفاده از آن دچار سرگردانی نشوند.

۲. دومین راه برای افزایش یادگیری همانطور که ذکر شد، کتاب خواندن است. اما می­توانید برای افراد سالمندی که از آن­‌ها نگهداری می‌­کنید، کتاب­ داستان کودکان تهیه کنید تا این کتاب را برای کودکان بخوانند. این کتاب­ها به این دلیل که نوشته ­های بزرگ­تری نسبت به سایر کتاب­ها دارند و محتوای آن­ها آسان­تر است، کتاب­ های خوبی برای تقویت حافظه و  افزایش یادگیری سالمندان است.

۳. سومین راهکار این است که به بحث و گفت وگو با سالمندتان بپردازید. به عنوان مثال می­توانید آن­‌ها را تشویق کنید که اخبار روز را از طریق تلویزیون یا خواندن روزنامه پیگیری کنند. سپس با آن­‌ها در موردی اخباری که از آن­‌ها مطلع شدند، گفت­‌وگو کنید.

در دوران کهنسالی باید توجه بیشتری به رژیم تغذیه شود. زیرا یکی از مهم­ترین عوامل تقویت حافظه و افزایش یادگیری، تغذیه مناسب است. در این دوره زندگی، از مواد غذایی که کلسترول مضر بالایی دارند یا غذاهایی که میزان نمک آن­ها از حد استاندارد بیشتر است، دوری کنید. هم­چنین استفاده از شیرینی­‌جات و مواد قندی باعث می‌­شوند که در امر یادگیری و در کاهش حافطه تاثیرگذار باشند. به همین دلیل در این سن از مواد غذایی سالم همانند میوه‌­جات، سبزیجات و خشکبار استفاده کنید. هم­چنین می­توانید از موادی که بیشترین میزان ویتامین را دارند برای پخت­‌وپز استفاده کنید.

باید بدانید که توجه نکردن به حافظه­ سالمندان و فرآیند یادگیری آن­‌ها مشکلات دیگری مثل فراموشی­­ موقت و بعد از آن مرحله­ جدی­تر آلزایمر است. اگر قبل از این مراحل تلاش کنید که به سالمندان آموزش دهید و راهکارهای تقویت حافظه را همراه با آن­‌ها انجام دهید، می­توانید تا حدود زیادی از این مشکل پیشگیری کنید.

اهمیت استفاده از تکنولوژی برای سالمندان

فراموشی در سالمندان چگونه اتفاق میفتد؟

در بعضی مواقع سالمندان با مشکل فراموشی روب­رو می­‌شوند که بهترین راه­ حل برای مواجهه با این مشکل، کمک به آن­‌هاست. زیرا در صورت توجه نکردن به این مسئله ممکن است سالمند شما را با کمبود اعتماد به نفس مواجه کند و این بیماری روز به روز پیشرفت کرده و اثرات جبران ناپذیری را بر جای بگذارد.

این فراموشی ممکن است به شیوه­‌های مختلفی خود را نشان دهد. در سطحی که بیماری آن­چنان جدی نشده است، معمولا سالمند کارهای معمول روزمره خود را فراموش می­کند یا وسیله­‌ای را در جایی قرار می­دهد، اما به یاد نمی­ آورد که آن را کجا جا گذاشته است.

هنگامی که فراموشی در این سطح قرار دارد، بهترین راه این است که شما با کمک کردن به سالمند خود از پیشرفت این مشکل جلوگیری کنید تا به نوع حاد آلزایمر دچار نشود. یکی از این را­ه‌­ها کمک به یادگیری چیزهای جدید از سنین ۶۴ سالگی به بالاست.

فراموشی چه مشکلاتی را برای سالمندان به همراه می‌­آورد؟

در زمانی که فعالیت مغز سالمندان رو به کاهش است آن‌ها را دچار فراموشی می‌کند، مشکلات روانی از قبیل نداشتن اعتماد به نفس و احساس ضعف بیشتر بروز م‌ی­کند. دلیل این مسئله می­تواند ناتوانی در حل و فصل کارهای روزانه باشد و این احتمال را به وجود می‌آورد که فرد سالمند دچار گوشه‌گیری و انزوا شود. هم­چنین خطرات دیگری نیز به دلیل فراموش موارد عادی روزمره همانند خاموش نکردن گاز یا اطلاع ندادن به سایرین و خارج شدن از خانه، ممکن است به وجود آید.

کلام آخر در مورد راه‌­های افزایش یادگیری در سالمندان

یادگیری، بازه­ زمانی خاصی از زندگی انسان را شامل نمی­‌شود و می­توان گفت انسان در تمامی مراحل زندگی خود می­‌تواند مهارت­‌های جدید و علم و دانش تازه­‌ای را فرا بگیرد. سالمندان نیز از این قضیه مستثنی نیستند. یادگیری در دوران کهنسالی به مرور حساس‌­تر از سایر بازه­‌های زندگی است زیرا از آلزایمر و مشکلات روحی روانی که در این دوره به وجود می­‌آید، جلوگیری می­‌کند. باید با تقویت حافظه سالمندانتان و ارائه آموزش صحیح، به فرآیند یادگیری آن­‌ها کمک کرده و از بروز فراموشی­‌های روزمره و آلزایمر زودرس جلوگیری کنید.