خطر آلوده شدن به ویروس کرونا یا COVID-19 و تجربه بیماری شدید با افزایش سن، افزایش می‌یابد. براساس آمار ارائه شده از مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، افراد سالمند بیشتر از گروه‌های سنی دیگر در معرض خطر هستند. در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان واکسیناسیون سالمندان را آغاز کرده‌اند و افراد بالای ۶۵ سال را واجد شرایط برای واکسن کرونا می‌دانند.
این در حالی است که در کشور ایران تنها پرسونل بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تحت واکسن کرونا قرار گرفته‌اند و هنوز نوبت به واکسیناسیون سالمندان نرسیده است. این امر هرگز دور نبوده و تا چند ماه دیگر انتظار می‌رود واکسیناسیون سالمندان آغاز شود.
بنابراین در این مطلب برآنیم تا سوالات متداولی را که در زمان واکسیناسیون سالمندان با آن مواجه می‌شوید پاسخ دهیم.
COVID-19 یا ویروس کرونا چیست؟
اولین بار در اواخر سال ۲۰۱۹ ویروسی جدید در سراسر جهان مشاهده شد که امروز آن را با نام COVID-19 یا ویروس کرونا می‌شناسید. این ویروس بسیار عفونی است و می‌تواند منجر به بیماری‌های شدید تنفسی شود. بسیاری از افراد آلوده ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند یا علائم خفیفی از خود بروز دهند. تنها علائم این دسته از افراد معمولا با سرفه، تب، سردرد و از دست دادن چشایی یا بویایی شروع می‌شود. همچنین برخی از افراد احساس خستگی، درد عضلات، اسهال و استفراغ، تب و گیجی دارند و تنها تعداد کمی از افراد درگیر بیماری شدید کرونا می‌شوند که ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و بخش مراقبت‌های ویژه داشته باشد.
آمارها نشان می‌دهند که از هر ۱۰۰ نفر مبتلا به ویروس کرونا، تنها ۱ نفر درگیری شدیدی با این بیماری پیدا کرده که منجر به مرگ وی می‌شود. این آمار در افراد بالای ۷۵ سال به نسبت ۱ به ۱۰ می‌رسد که اهمیت واکسناسیون سالمندان را دو چندان می‌کند.
با وجود گذشت یک سال از مشاهده این بیماری، همچنان هیچ درمان قطعی برای آن ارائه نشده است و تنها روش‌هایی که به تازگی آزمایش شده‌اند، به کاهش خطرات و عوارض ویروس کرونا کمک می‌کنند.
چرا واکسیناسیون سالمندان اهمیت بالایی دارد؟
از همان ابتدای کشف ویروس کرونا، افراد سالمند در معرض خطر بسیار بالاتری از بیماری کرونا یاCOVID-19 قرار دارند و حتی آمار مرگ و میر در سالمندان هم حاکی از آن است. اطلاعات جمع‌آوری شده از سال گذشته نشان می‌دهد که ۷۰% از مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا مربوط به افراد بالای ۶۵ سال بوده است. بنابر نتایج، سن افراد یک عامل بسیار خطرناک در ابتلا به قوی‌ترین حالت ویروس کرونا است به همین دلیل برای واکسیناسیون سالمندان بسیار مهم است و واکسن کرونا را باید در اسرع وقت دریافت کنند.
افرادی که در گروه سنی سالمندان قرار دارند و همچنین از بیماری‌های زمینه‌ای رنج می‌برند، به دلیل ضعف بدنی یا زندگی در خانه سالمندان، در درجه بالاتری برای دریافت واکسن کرونا قرار دارند. اطلاعات موجود از واکسن‌های موجود در سراسر دنیا نشان از ایمن بودن آنها دارد و نباید نگرانی از بابت دریافت واکسن کرونا داشته باشید.
چه کسانی باید تحت واکسن کرونا قرار گیرند؟
کمیته واکسیناسیون و ایمن‌سازی در سراسر دنیا توصیه کرده است که واکسن کرونا باید در ابتدا به افرادی که در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی هستند و درصورت ابتلا با مشکلات جدی مواجه می‌شوند، تعلق بگیرد. این امر شامل سالمندان، کارکنان بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، پزشکان، پرستاران، افراد خانه سالمندان و خانه معلولین و همچنین کارکنان آنها می‌باشد. در آخر زمانی که واکسن کرونا همه‌گیر شد، دیگر افراد نیز می‌توانند در اسرع وقت واکسیناسیون را انجام دهند. همان طور که اشاره کردیم، خطر ابتلا به ویروس کرونا با افزایش سن، افزایش می‌یابد. بدین دلیل واکسیناسیون سالمندان بسیار توصیه شده و افراد بالای ۶۵ سال اولین گروهی هستند که تحت واکسن کرونا قرار می‌گیرند. دریافت واکسن کرونا یا COVID-19 یک مرحله و قدم مهم برای کمک به جلوگیری از ابتلا به بیماری کرونا است. واکسیناسیون سالمندان بدین ترتیب ادامه می‌یابد تا واکسن کرونا کافی برای تمامی افراد فراهم شده و تمامی افراد تحت واکسیناسیون قرار گیرند. در صورت بهره‌مندی کشور از واکسن کرونا، اولویت زیر شامل حال تزریق واکسن کرونا می‌شود:
- بزرگسالی که در خانه سالمندان زندگی می‌کنند
- پزشکان و پرستاران حاضر در مراکز درمان و بیمارستان‌ها
- مددکار مراقبت اجتماعی
- پرستاران خانگی
- فرد آسیب‌پذیر با سیستم ایمنی پایین
- سالمندان بالای ۶۵ سال سن
واکسن کرونا همچنین شامل حال جوانان و بزرگسالان با شرایط بیماری وخیم نیز می‌شود. این بیماری‌ها عبارتند از:
- سرطان خون مانند سرطان خون، لنفوم یا میلوما
- دیابت
- زوال عقل
- مشکل قلبی
- مشکلات تنفسی از جمله برونشیت، آمفیزم یا آسم شدید
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- کاهش ایمنی ناشی از درمان سرطان از جمله شیمی درمانی و رادیوتراپی
- کاهش ایمنی در برابر شرایطی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و پسوریازیس
- اختلالات سیستم ایمنی بدن مانند بیماری ایدز
- پیوند اعضا انجام داده‌اند
- سکته مغزی
- بیماری عصبی یا تحلیل رفتن عضله مانند ام‌اس
- اختلال یادگیری شدید
- مشکلی در طحال مانند بیماری سلول داسی شکل یا برداشتن طحال
- اضافه وزن شدید
- بیماری روانی
بنابر موارد گفته شده کلیه افراد در گروه بیماری‌های آسیب‌پذیر، واجد شرایط برای واکسیناسیون قرار دارند. بنابراین زمانی که به شما پیشنهادی مبنی بر تزریق واکسن کرونا می‌شود، انجام دادن یا ندادن آن به شرایط بدنی و بیماری‌های زمینه‌ای شما بستگی دارد. بهتر است قبل از تصمیم با پزشک عمومی خانواده مشورت کرده و از واجد شرایط بودن یا عدم صلاحیت اطمینان حاصل کنید.
بعد از تزریق واکسن کرونا یا COVID-19 چه کاری می‌توان انجام داد؟
این واکسن به هیچ وجه نمی‌تواند عفونتی به بدن شما وارد کند و در صورت دریافت ۲ دوز از آن، احتمال بروز بیماری کرونا به شدت کاهش می‌یابد. البته هنوز نمی‌توان به طور قطعی از آمار و درصدهای کاهش خطرات ابتلا به بیماری صحبت کرد. بنابراین محافظت از خود در برابر محیط اطراف را، جدی بگیرید. همچنین به یاد داشته باشید که از خود، خانواده، دوستان و همکاران خود محافظت کنید و تمامی مقرراتی را که از طرف سازمان بداشت جهانی تعیین شده است، رعایت کنید. این قوانین عبارتند از:
- فاصله‌گیری اجتماعی را رعایت کنید.
- با یک الی دو ماسک بینی و دهان خود را بپوشانید.
- دستان خود را به طور مرتبا با آب و صابون بشویید.
- از مواد ضدعفونی کننده در محیط‌های خارج از خانه برای تمیزی دست خود استفاده کنید.
- از تماس دست با صورت به خصوص چشمان خود پرهیز کنید.
آیا شما در معرض خطر ابتلا به بیماری کرونا هستید؟
ویروس کرونا می‌تواند هرکسی را تحت تأثیر قرار دهد. سالمندان از آن جهت که از ضعف جسمانی رنج می‌برند در معرض خطر بالاتری قرار دارند در حدی که این ویروس می‌تواند برای آنها کشنده باشد. بنابراین واکسیناسیون سالمندان را جدی بگیرید.
چه کسانی نمی‌توانند واکسن کرونا دریافت کنند؟
واکسن‌ها حاوی ارگانیسم‌هایی که به بدن ضرر برسانند و سبب رشد میکروب در بدن شوند، نمی‌باشند. بنابراین واکسیناسیون برای افراد مبتلا به اختلالات سیستم ایمنی بدن بی‌خطر است. ممکن است بدن این افراد پاسخ مناسب و قابل توجهی به تزریق واکسن نشان نداده و همچنان در معرض خطر ابتلا به ویروس کرونا باشند. تنها تعداد بسیار کمی از افراد که در معرض ابتلا به کرونا هستند، نمی‌توانند واکسن کرونا را دریافت کنند که این امر شامل آن دسته از افرادی می‌شود که از حساسیت‌های شدید رنج می‌برند.
چه کسانی باید تزریق واکسن کرونا را به تعویق بیاندازند؟
واکسیناسیون سالمندان شامل این مورد نمی‌شود و باید به سرعت انجام شود. اما در صورتی که فرد سالمند مبتلا به کرونا است یا در انتظار پاسخ آزمایش کرونا است، باید تزریق واکسن کرونا را به تعویق بیاندازد. همچنین زنان باردار نیز بهتر است تا پایان حاملگی برای تزریق واکسن کرونا صبر کنند، چراکه هنوز اطلاعات دقیقی از نحوه واکنش بدن افراد مختلف به واکسن کرونا موجود نیست. بنابراین برای دریافت واکسن کرونا، احتیاط‌های لازم را انجام دهید.
آیا واکسیناسیون سالمندان می‌تواند از آنان در برابر بیماری مراقبت کند؟
واکسیناسیون سالمندان احتمال ابتلای فرد سالمند را به بیماری COVID-19 کاهش می‌دهد. البته ممکن است چند هفته پس از تزریق اولین دوز واکسن کرونا، محافظت از بدن در برابر ویروس کرونا آغاز شود. توجه شود که واکسیناسیون سالمندان مانند دریافت دیگر واکسن‌ها، کاملا مثر نباشد. برخی از افراد با وجود دریافت واکسن کرونا هنوز هم ممکن است به COVID-19 مبتلا شوند، اما شدت آن کمتر خواهد بود.
اطلاعات بیشتر درمورد واکسیناسیون سالمندان
اثرات جانبی
مانند همه داروها، واکسن‌ها نیز می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. بیشتر این موارد خفیف و کوتاه مدت هستند و همه افراد به آن مبتلا نمی‌شوند. توجه شود که حتی اگر بعد از دریافت دوز اول علائمی از خود نشان دادید، باز هم نیاز به دریافت دوز دوم دارید. اگرچه دریافت دوز اول واکسن کرونا می‌تواند از بدن شما محافظت خوبی داشته باشد، اما دریافت دوز دوم این واکسن، بدن شما را در طولانی مدت ایمن می‌سازد. عوارض جانبی پس از تزریق واکسن کرونا متعدد است که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- احساس درد و حساسیت شدید در بازویی که در آن تزریق صورت گرفته است. که تقریبا ۱ الی ۲ روز پس از تزریق شدید می‌شود.
- احساس خستگی
- سردرد
- درد عمومی یا آنفولانزای خفیف
در صورت بروز این علائم تنها لازم است که استراحت لازم را داشته باشید و متناسب با تجویز پزشک دوز دارویی دریافت کنید تا به شما در ایجاد یک احساس خوب کمک کند. توجه داشته باشید که تب به مدت ۲ الی ۳ روز غیر معمول نیست، اما درجه حرارت بالا غیر معمول است و ممکن است نشان دهنده آن باشد که شما مبتلا به کرونا یا دیگر بیماری‌های عفونی شده‌اید.
علائم پس از تزریق واکسن کرونا به طور معمول کمتر از یک هفته طول می‌کشد. اگر به نظر می‌رسد علائم شما بدتر شده است یا نگران هستید، بهتر است با دکتر عمومی مشورت کنید. اگر از پزشک یا پرستار مشاوره می‌گیرید، حتما درباره واکسیناسیون خود به آنها بگویید تا بتوانند شرایط بدنی شما را به درستی ارزیابی کنند.
مهم‌ترین علائم کرونا
از مهم‌ترین علائمی که سازمان بهداشت جهانی بدان اشاره دارد، سرفه مداوم و جدید، تب بالا، از دست دادن چشایی یا بویایی است. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم سریع در جهت انجام تست کرونا اقدام کرده و خود را در خانه قرنطینه کنید. توجه داشته باشید که در زمان ابتلا به ویروس کرونا نباید واکسیناسیون انجام شود. بهتر از بعد از ۱۴ روز مجدد تست کرونا انجام دهید تا از صحت سلامتی خود اطمینان حاصل کنید.
پس از انجام واکسیناسیون سالمندان، چه باید کرد؟
بعد از آن که اولین دوز واکسن کرونا را دریافت کردید، باید برای دریافت دوز دوم واکسن برنامه‌ریزی کنید. شما باید کارت سابقه دریافت دوز اول واکسن را داشته باشید و قرار ملاقات بعدی شما باید بین ۳ تا ۱۲ هفته بعد باشد. توجه داشته باشید، اگرچه دوز اول از شما به خوبی محافظت می‌کند، اما برای داشتن محافظت طولانی مدت به دریافت دوز دوم هم نیاز دارید.
توجه داشته باشید اگر حال جسمانی شما مساعد نیست، بهتر است برای دریافت دوز دوم واکسن کمی صبر کنید، اما باید پس از بهبودی دریافت دوز دوم را در اسرع وقت انجام دهید. همچنین در صورتی که در انتظار پاسخ تست کرونا خود هستید، از دریافت واکسن کرونا پرهیز کنید.
حرف آخر
ویروس کرونا از طریق قطراتی که از بینی یا دهان، به ویژه در هنگام صحبت یا سرفه خارج می‌شود، گسترش می‌یابد. همچنین می‌توان با لمس چشم، بینی و دهان پس از تماس با اشیا و سطوح آلوده خطر ابتلا به بیماری کرونا را افزایش داد. بنابراین قوانین و اصول بهداشتی را به جد رعایت کنید تا امنیت خود و اطرافیانتان را افزایش دهید. بنابراین ماسک زدن، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، شست‌وشوی مرتب دست‌ها و ضدعفونی سطوح را مداما انجام دهید. در صورتی که پس از خواندن این مطلب همچنان از بابت واکسیناسیون سالمندان نگران هستید یا سوالی دارید، می‌توانید در قسمت نظرات نوشته تا از پاسخ متخصصان ما بهره‌مند شوید.
