با افزایش سن، دستگاه گوارش هم پیر می‌شود و این موضوع میتواند آغازی برای رفلاکس معده در سالمندان باشد. این یعنی باید مراقب غذاهایی که می‌خورید باشید. این کار نه تنها برای حفظ وزن سالم، بلکه برای مراقبت از دستگاه گوارش ضروری است. جویدن غذا برای سالمندان دشوار است؛ به ویژه اگر از دندان مصنوعی استفاده کنند. شاید به نظر شما جویدن غذا چندان مهم نباشد، اما در واقع این مهمترین اقدام در مراقبت از دستگاه گوارش است. با جویدن، ماده غذایی شکسته می‌شود تا اسید معده و آنزیم‌های روده بتوانند آن را به صورت جدا بشکنند و جذب شوند.
یکی از مشکلات رایج در میان افراد سالخورده، رفلاکس یا واکنش اسیدی در معده است که باعث درد یا حس سوزش در سینه هنگام هضم غذا یا تنگ شدن مری می‌شود. تاکنون درمان قطعی برای جلوگیری از تنگ شدن مری شناخته نشده است. اما یک راه جلوگیری از آن، آرام جویدن و خوردن قطعات کوچک غذا، ورزش کردن و حفظ وزن متعادل است. به عنوان یک نکته به یاد داشته باشید که از خوردن غذاهای چرب یا شور که میتواند حالت رفلاکس را بدتر کند، بپرهیزید.
باتوجه به اهمیت و فراگیر بودن این موضوع، قصد داریم در این مقاله معضل اسید معده به ویژه در بزرگسالی را بررسی و راه‌های پیشگیری و مقابله با آن را معرفی کنیم. با ما همراه باشید.
در انتهای مری، دریچه تحتانی مری قرار دارد که esophageal sphincter نامیده می‌شود. با بالا رفتن سن این عضله حلقه مانند ضعیف‌تر شده و در نتیجه محتویات معده و اسید به لوله مری باز می‌گردد. اگر دچار مشکل ترش کردن یا سوء هاضمه می‌شوید به غذاهایی که می‌خورید، توجه کنید. غذاهای اسیدی، پرچربی و ادویه‌دار و مرکبات باعث تحریک اسید معده می‌شوند. با خوردن وعده غذای کوچکتر وکم نمک می‌توان احتمال سوزش معده را به طور چشمگیری کاهش داد.
بیشتر بخوانید: درمان دل درد در سالمندان
نکته دیگری که باید به آن توجه کنید، احتمال وجود باکتری اچ پیلوری است که در آستر معده قرار دارد و باعث زخم معده می‌شود. این عفونت را می‌توان از راه آزمایش خون یا آندوسکوپی شناسایی کرد.
علاوه بر عوامل دیگر مثل آسم که می‌توانند از علل سوزش معده باشند، اکثر افراد بعد از خوردن برخی موادغذایی خاص دچار سوزش سر دل می‌شوند. دراز کشیدن نیز، ترشح اسید معده به مری را آسان‌تر می‌کند. برای جلوگیری از این امر، کافی است که بین سرتان با زمین، فاصله ایجاد کنید. برای این کار می‌توانید از دو بالش کمک بگیرید تا حدود ۸ تا ۱۲ سانتیمتر سرتان بالاتر قرار بگیرد.
درمان سوزش سر دل و اسید معده در سالمندان
معمولا همه افراد تجربه چندین بار رفلاکس معده را داشته‌اند؛ که این به خاطر سبک زندگی ناسالم اکثر افراد است. اما اگر سوزش معده در میانسالی خیلی زیاد اتفاق بیفتد میتواند نشانه بیماری رفلکس اسید باشد که اگر درمان نشود میتواند باعث آسیب رساندن به لایه خارجی مری شود. این عارضه زمانی اتفاق میفتد که عضله تنگ کننده مری که شکم را از مری جدا می‌کند، بسته نمی‌ماند و باعث می‌شود مایعات معده (اسید معده) به سمت بالا یعنی مری برگردند.
از آنجا که سوزش معده از بالا رفتن اسید به مری ایجاد می‌شود، تاثیر خنثی کننده داروهای ضد ترش کردن معده میتواند تسکین موقت برای افراد میانسال مبتلا ایجاد کند. اما اگر به دنبال راهکار طولانی مدت هستید، بلاکرهای H2 با اینکه تسکین فوری ایجاد نمی‌کنند، اما میزان اسید معده شما را محدود می‌کنند. بیسموت (bismuth) نیز میتواند سوزش معده در میانسالی را تسکین دهد.
بیشتر بخوانید: درمان فوری یبوست در سالمندان
بیماری های قلبی را با رفلاکس اشتباه نگیرید
نشانه های گوارشی مانند درد شکم، سوزش سر دل، تهوع، نفخ، آروغ، درد پشت جناغ، درد در ناحیه مری از علائم این بیماری است. همچنین علایم غیرگوارشی مثل درد قفسه سینه، تنگی نفس، سرفه، تشدید آسم، درد فک‌ها، گوش درد، سینوزیت‌های مکرر یا مشکلات ریوی نیز ممکن است بروز کند که در بسیاری از موارد با بیماری های قلبی و ریوی اشتباه گرفته می‌شود.
یکی دیگر از علائم رفلاکس معده در سالمندان، بیدار شدن هنگام صبح با صدای گرفته از خواب است البته صدای این افراد در طول روز به مرور باز می‌شود. رفلاکس در ایجاد سینوزیت مزمن نیز نقش دارد.
آندوسکوپی ساده ترین روش تشخیصی رفلاکس معده در سالمندان
برای تشخیص این بیماری، معمولا شرح حال گرفتن از بیمار و معاینه بالینی کافی است و نیازی به اقدامات تشخیصی دیگر نیست و بعد از تشخیص بیماری و باتوجه به میزان درد و علائم به بیمار توصیه های درمانی لازم داده می‌شود.
البته ممکن است در موارد خاصی این علائم فرد را بسیار آزار دهند که در اینصورت برای تشخیص رفلاکس ساده‌ترین روش آندوسکوپی است. در مواردی نیز از ph متری ۲۴ ساعته یعنی اندازه‌گیری میزان اسید مری در یک شبانه روز یا عکسبرداری برای تشخیص بیشتر استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: بیماری های گوارشی در سالمندان
چند روش موثر، طبیعی و آسان برای درمان رفلاکس معده سالمندان به مری
- کاهش وزن
کاهش وزن میتواند علائم رفلاکس معده سالمندان به مری را کاهش دهد. زیرا چربی های شکمی مانع عملکرد درست معده و مری می‌شود.
- بادام خام، یک خوراکی ضد رفلاکس
از آنجایی که بادام خام منبع کلسیم است و منجر به تولید آلکالین در بدن می‌شود، میتواند وضعیت ph (خاصیت ضد اسیدیته) معده را تنظیم کند.
- آلوئه ورا
اگر شما روزانه حدود ۴۰ میلی لیتر شربت طبیعی آلوئه ورا بخورید، علائم اسید معده کاهش می‌یابد.
- آب گرم و آبلیموی تازه، یک معجزه گر!
صبح‌ها به صورت ناشتا یک لیوان ترکیب آب ولرم و آبلیموی تازه بنوشید تا از تاثیر فوق العاده آن شگفت زده شوید. این محلول برای همه مناسب است و میتواند به طور طبیعی اسید معده را متعادل کند.
- جوش شیرین
یک قاشق جوش شیرین را در نصف فنجان آب حل کنید و بنوشید، اگرچه این محلول بدمزه است اما موثر است.
- سرکه سیب
روزی یک تا دو قاشق چای خوری سرکه سیب بخورید. مخلوط سرکه سیب و عسل بسیار مفید و خوشمزه است. حتی می‌توان به جای لیمو، سرکه سیب در چای ریخت. بسیاری از مردم به اشتباه تصور می‌کنند سوء هاضمه و رفلاکس بر اثر تولید زیاد اسید معده ایجاد می‌شود. اما آخرین مطالعات نشان می‌دهد که بر خلاف باور مردم، این عارضه به دلیل کمبود اسیدهای لازم برای هضم کامل غذا نیز بروز می‌کند.
- سیب سرخ، معجزه سلامتی
بعد از صرف غذاهای مشکل‌ساز یک عدد سیب سرخ خوشمزه بخورید تا اثر معجزه آسای آن را در بهبود رفلاکس ببینید.
- چای و دمنوش‌های بدون کافئین
نوشیدن چای و دمنوش بابونه، زنجبیل، نعناع یا شنبلیله به کاهش علائم رفلاکس اسیدی کمک می‌کند. خیالتون راحت باشد زیرا هیچ یک از این نوشیدنی‌ها کافئین ندارند!
- آدامس
بعد از هر وعده غذایی آدامس بجوید تا ترشح بزاق افزایش یابد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که افزایش ترشح بزاق سبب کاهش اسید در مری می‌شود.
- خوابیدن به پهلوی چپ
نتایج مطالعات نشان می‌دهد خوابیدن روی شکم یا به پهلوی راست سبب افزایش فشار به معده و در نتیجه افزایش علائم رفلاکس می‌شود اما افرادی که به پهلوی چپ می‌خوابند این علائم در آن‌ها رفع می‌شود. همانطور که پیش تر ذکر شد تنظیم ارتفاع سر در کنترل اسید معده موثر است.
- قرص های ضدبارداری و تاثیر آن‌ها در ایجاد اسید معده
برخی از داروها در ایجاد رفلاکس معده موثر هستند. داروهایی مانند قرص های خواب آور، قرص های هورمونی به ویژه داروهای ضدبارداری مورد مصرف خانم‌ها، داروهای ضد فشار خون، پروپرانولول و قرص های بیماران مبتلا به آسم موجب رفلاکس می‌شوند.
- خوردن این غذاها ممنوع!
برای بهبود این بیماری، کافی است افراد رژیم غذایی و دارویی خود را رعایت کنند. این بیماران باید از مصرف غذاهای چرب و حجیم خودداری کنند و بین غذا، آب و مایعات ننوشند. مصرف غذاهای آبکی و شل هم به این افراد توصیه نمی‌شود. بیماران مبتلا به رفلاکس نباید بلافاصله پس از صرف غذا دراز بکشند. ضمن اینکه مصرف دخانیات و الکل هم برای مبتلایان به رفلاکس ممنوع است.
بیماران باید از مصرف ترشی، ادویه، سرکه، خیارشور، غذاهای چرب به ویژه فست‌فودها و پیتزا به علت وجود پنیر چرب در آن‌ها، پیاز خام، پرتقال، گوجه‌فرنگی، نوشیدن مایعات بخصوص نوشابه در میان غذا خودداری کنند.
بیشتر بخوانید: بی اختیاری مدفوع در سالمندان
چگونه از شر اسید معده خلاص شویم؟
برای درمان اغلب داروهای کم کننده اسید معده مانند امپرازول و پنتاپرازول تجویز می‌شوند. معمولا بهترین زمان مصرف این داروها نیم ساعت قبل از صبحانه است. علاوه بر این شربت‌های آنتی‌اسید برای افرادی که از رفلاکس شدید رنج می‌برند، تجویز می‌شود. درصورتی که نیمه‌های شب هم رفلاکس بروز کند پزشک به جای یک بار، دو نوبت امپرازول و این قبیل داروها را توصیه می‌کند.
سخن آخر:
رفلاکس چیزی نیست که با رعایت یک ماهه رژیم غذایی درمان شود و گاهی لازم است فرد تا پایان عمر این رژیم را همراه داشته باشد.
یک دیدگاه