یکی از مهمترین فاکتورهای سلامتی در زمان سالمندی، تغذیه است. علاوه بر اینکه سلامتی به نوع تغذیه بستگی دارد، به میزان مصرف مواد غذایی نیز وابسته است. همه مردم با دوران سالمندی مواجه می‌شوند. ممکن است در بعضی از افراد این دوران زودتر از قبل خود را نشان دهد یا در بعضی از افراد دیرتر بروز پیدا کند. اما تغذیه تا چه حد در این امر نقش دارد؟ در ادامه می‌خواهیم دستور پخت پیتزا رژیمی را برای افراد مسن آموزش دهیم.
عوامل موثر در تغذیه
به طور معمول افزایش سن، مشکلات جسمانی و بیماری‌های مختلفی را به همراه می‌آورد. یکی از راه‌های پیشگیری از بیماری، تغذیه صحیح است. اگر سعی کنید تغذیه خود را بهبود بخشید، میتوانید از بیماری های این دوره و کم تحرکی جلوگیری کنید.
در زمان سالمندی بیشتر از هر زمان دیگری نیازمند دریافت پروتئین هستید. بسیاری از سالمندان در این زمان به میزان پروتئین مصرفی خود توجهی ندارند. در صورتی که باید در وعده های غذایی روزانه خود به میزان پروتئین مصرفی توجه کافی داشت.
عواملی وجود دارند که بر روی تغذیه سالمند شما تاثیر می‌گذارند:
از عوامل جسمانی می‌توان به کاهش انرژی مورد نیاز، بیماری‌های مختلف همانند دیابت، کم اشتهایی، تغییر در احساس چشایی به دلیل مصرف داروهای مختلف یا بیماری، خرابی در دندان‌ها یا استفاده از دندان مصنوعی، کاهش تحرک، ناتوانی جسمی، بیماری گوارشی، تداخل دارویی با غذاها و داروهای دیگر اشاره کرد.
مشکلات روحی و روانی مثل افسردگی، تنهایی، از دست دادن همسر
مشکلات اقتصادی مثل درآمد کم، کمبود امکانات برای تهیه و پختن غذای مناسب و زندگی در آسایشگاه، میتواند در تغذیه نامناسب سالمند شما تأثیر گذار باشد.
گروه غذایی ضروری در رژیم سالمندان
- غلات
غذاهای معمول روزانه به طور معمول این گروه را شامل می‌شوند. موادی همانند نان مخصوصاٌ از نوع سبوسدار، برنج، ماکارونی و سیب زمینی در این گروه قرار دارند. برنامه تغذیه سالمندان باید به طور معمول ۶ تا ۹ واحد از این گروه را دارا باشد. هر واحد از این گروه به اندازه یک کف دست یا معادل ۳۰ گرم از نان است. البته به نان مصرفی نیز بستگی دارد. در نان های سبکتر مثل نان لواش، ۳۰ گرم از نان به اندازه ۳ الی ۴ کف دست است.
همچنین ۱ واحد برابر با نصف لیوان ماکارونی یا برنج پخته همچنین یک سیب زمینی پخته است.
- سبزیجات
این گروه تمامی میوه‌ها و سبزیجات را شامل می‌شود. سبزیجات و میوه‌ها شامل گروه مختلفی از ویتامین هایی مثل A، B، C است. همچنین یکی دیگر از فواید سبزیجات و میوه ها، میزان بالای فیبر و آهن آن‌ها است. توصیه می‌شود برای سالمندتان ۲ واحد میوه و ۳ واحد سبزیجات در نظر بگیرید.
هر واحد میوه برابر است با ۱ عدد میوه متوسط همانند سیب، پرتقال، یک چهارم طالبی متوسط، نصف لیوان گیلاس یا انگور، ۳ عدد زردآلو، ۴ عدد خرما و ۳ عدد انجیر خشک است. همچنین هر واحد از گروه سبزیجات برابر با ۱ لیوان سبزی برگی شکل مانند کاهو یا اسفناج، نصف لیوان سبزی پخته شده یا نصف لیوان سبزی خام خرد شده است.
- ویتامین ها
یکی از موارد ضروری برای هر سنی ویتامین‌هاست. سالمندان که دوره حساسی از زندگی خود را می‌گذرانند، باید بیشتر از قبل ویتامین مصرف کنند. یکی از مهمترین ویتامین هایی که باید در این دوره مصرف شود، ویتامین D است.
سالمندان به دلیل کم تحرکی و خانه نشینی، کمتر از قبل در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند. به همین دلیل پوکی استخوان در سالمندان مخصوصاٌ در زن‌ها شایعتر است. با تجویز پزشک میتوانید قرص های ویتامین D مصرف کنید.
یکی دیگر از ویتامین هایی که باید در زمان سالمندی مصرف شود، ویتامین B12 است. این ویتامین برای مشکلات گوارشی بسیار ضروری است. باید توجه کنید که در برنامه غذایی سالمندان به میزان کافی ویتامین B12 موجود باشد.
- پروتئین ها
یکی از مهمترین گروهی مواد غذایی که باید به آن در زمان سالمندی توجه شود، پروتئین هاست. مصرف پروتئین در سالمندان باعث بهبود مشکلات جسمی و بیماری های مختلف می‌شود.
با افزایش سن میزان توده عضلانی بدن شما کاهش پیدا میکند. علاوه بر کاهش میزان توده های عضلانی، میزان پروتئین بدن نیز کم می‌شود. به همین دلیل نه تنها در زمان سالمندی نباید میزان پروتئین مصرفی کاهش پیدا کند، بلکه باید میزان دریافت پروتئین روزانه را هم افزایش داد. مقدار زیادی از انرژی که روزانه دریافت می‌کنید، از مصرف پروتئین های روزانه است.
این گروه انواع ماهی، مرغ، گوشت قرمز، تخم مرغ، انواع حبوبات و مغزها (گردو، بادام، فندق، پسته و…) را شامل می‌شود که تامین کننده پروتئین، آهن، برخی از ویتامین‌ها و املاح است.
مغزها دارای چربی و آنتی اکسیدان مفید هستند. مقدار مورد نیاز روزانه برابر با ۲ واحد است. که هر واحد مصرف پروتئین برابر با ۶۰ گرم از انواع گوشت پخته (۳ تکه خورشتی یا ۲ کف دست برش ماهی) ،۲ عدد تخم مرغ، یک لیوان حبوبات پخته، نصف لیوان حبوبات خام یا نصف لیوان از انواع مغزها است.
توجه داشته باشید اگر دارای مشکلات کلیوی هستید، بهتر است در مصرف پروتئین محتاط باشید. ممکن است کلیه های شما توانایی دفع مقدار زیاد پروتئین را نداشته باشد.
پیتزای رژیمی برای سالمندان
پیتزا یک غذا از نوع ایتالیایی است که اولین بار در این کشور به ثبت رسیده است. انواع مختلفی از این غذا در تمامی کشورهای دنیا وجود دارد. این غذای به دلیل طعم لذیذی که دارد به عنوان یک غذای نسبتاً محبوب در میان مردم است.
ممکن است سالمند شما نیز به دلیل طعم بینظیر پیتزا، به خوردن آن علاقمند باشد. اگر سالمند شما از مشکل بی اشتهایی رنج میبرد و علاقمند به خوردن پیتزا هست، میتوانید پیتزایی را تهیه کنید تا ضرری برای سلامتی سالمندتان نداشته باشد.
همچنین میتوانید پیتزایی آماده کنید تا مواد مفید نیز در آن وجود داشته باشد. درواقع علاوه بر رفع گرسنگی، برای سلامتی سالمند شما موثر باشد.
پیتزا رژیمی حاوی ترکیبات مفیدی همانند مواد مغذی و مفید همانند سبزیجات را داراست. همچنین از موادی مثل سینه مرغ تشکیل شده که دارای مقادیر فراوان پروتئین است. پیتزای رژیمی میتواند سیستم ایمنی بدنتان را تقویت کند. چرا که مواد تشکیل دهنده آن دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و ویتامین C است.
به دلیل اینکه پیتزای رژیمی از مواد سبک و قابل هضم تشکیل شده، بعد از خوردن آن احساس سنگینی نخواهید کرد.
دستور پخت پیتزا رژیمی گوشت و قارچ
مواد لازم:
۱ عدد نان پیتزای نازک، ۱ پیاز کوچک، ۲ قاشق چای خوری کره، ۱۵۰ گرم گوشت چرخکرده بدون چربی، ۳ عدد قارچ خام، ۳ عدد گوجه فرنگی، ادویه (فلفل، نمک، پودر آویشن) به میزان لازم.
طرز تهیه:
گوشت چرخکرده را همراه با پیاز خردشده و نمک، پودر سیر و فلفل سیاه و ۲ قاشق چای‌خوری کره در یک ماهیتابه ریخته و اجازه دهید گوشت به خوبی بپزد. در فاصله زمانی پخت گوشت مقداری رب گوجه فرنگی را با آب رقیق کرده و روی گاز قرار دهید تا سس پیتزا درست شود.
بعد از پخت سس گوجه فرنگی، آن را به وسیله ۱ قاشق روی نان پیتزا پخش کنید. بعد از آن اگر از پخت گوشت اطمینان پیدا کردید، میتوانید همراه با گوجه فرنگی و قارچ خرد شده روی نان بریزید. سپس در فر با دمای ۱۲۰ درجه به مدت ۱۰ دقیقه قرار دهید.
دستور پخت پیتزا رژیمی سبزیجات
مواد لازم:
۱ عدد نان پیتزای نازک، ۳ عدد گوجه فرنگی متوسط، ۱۰۰ گرم ذرت، ۳ عدد فلفل دلمه‌ای متوسط، ۱ عدد کلم بروکلی خورد شده، به مقدار دلخواه کلم قرمز، ۴ قاشق غذاخوری پنیر کم چرب، به میزان دلخواه سس کچاپ.
طرز تهیه:
در ابتدا روی نان پیتزا مقداری سس کچاپ بریزید و با قاشق آن را روی همه نان پخش کنید. سپس تمام مواد را نگینی خرد کنید. تمامی مواد را روی نان بریزید. سپس پنیر پیتزا را روی تمامی مواد پخش کنید. پیتزا را داخل فر قرار دهید. به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۱۲۰ درجه، زمان و درجه مناسب برای پخت پیتزا است.
پیتزا رژیمی گوجه گیلاسی
مواد لازم:
۱ عدد خمیر پیتزا ، ۱۰ عدد گوجه گیلاسی، ۳ قاشق غذاخوری پنیر پیتزا کم‌چرب، ۳ حبه سیر، ۱ عدد فلفل دلمه‌ای، ۱ عدد قارچ.
طرز تهیه:
ایتدای مقداری رب گوجه فرنگی را با آب مخلوط کرده و رقیق کنید. پس از آن روی گاز قرار داده تا کمی غلیظ شود. پس از آن رب گوجه فرنگی را با قاشق روی نان بریزید و پخش کنید. سپس تمامی مواد خرد شده را روی نان بریزید و پخش کنید. سپس پنیر پیتزا کم چرب را روی مواد بریزید. در پایان گوجه های گیلاسی را روی مواد بچینید. پیتزای نیمه آماده را داخل فر در دمای ۱۲۰ درجه به مدت ۱۰ دقیقه بپزید.
دستور پخت پیتزا رژیمی قارچ و پنیر
مواد لازم:
۱ عدد نان نازک، ۵ عدد قارچ خام، ۳ قاشق غذاخوری پنیر کم‌چرب، ۳ قاشق غذاخوری کنجد، ۱ فنجان نخودفرنگی (میتوانید این ماده را به دلخواه خود حذف کنید)، به‌مقدار دلخواه برگ ریحان، به مقدار لازم نمک، فلفل و پودر سیر.
طرز تهیه:
ابتدا روی نان مقداری رب رقیق شده بریزید و سپس با قاشق پخش کنید. قارچ را حلقه حلقه کنید و سپس همراه با ادویه دلخواه خود به نان اضافه کنید. سپس کنجد و ریحان و نخودفرنگی را اضافه کنید. در آخر پنیر پیتزای کم چرب بریزید و در مرحله آخر پیتزا را در دمای ۱۲۰ درجه به مدت ۱۰ دقیقه در فر بپزید.
اگر بعد از این زمان متوجه شدید که هنوز پنیرهای روی پیتزا آب نشده، میتوانید مدت زمان بیشتری آن را داخل فر بگذارید.
طرز تهیه پیتزا رژیمی مرغ
مواد لازم:
۱ عدد نان نازک، ۱۵۰ گرم سینه مرغ، ۲ عدد فلفل دلمه‌ای متوسط، ۳ قاشق غذاخوری پنیر کم‌چرب، ۲ عدد قارچ متوسط، ۲ عدد متوسط گوجه‌فرنگی، به مقدار لازم نمک، فلفل، پودر سیر.
طرز تهیه:
در ابتدا سینه مرغ را نگینی خرد کنید. سپس همراه با پیاز خرد شده و نمک و فلفل و ادویه مخصوص آن را آبپز کنید. بر روی نان، رب رقیق شده بریزید و سپس با قاشق بر روی نان پخش کنید. تمامی موادی که نگینی خرد کرده‌اید را روی نان آغشته به سس بریزید. سپس مقداری پنیر پیتزا ریخته و داخل فر بگذارید. زمان مناسب برای پخت پیتزا ۱۰ دقیقه در دمای ۱۲۰ درجه است.
دستور پخت پیتزا رژیمی جعفری و زیتون
مواد لازم:
۱ عدد نان نازک، ۲۰ عدد زیتون، به مقدار دلخواه جعفری، ۵ عدد متوسط قارچ، ۳ قاشق غذاخوری پنیر کم‌چرب، ۱ عدد متوسط فلفل دلمه‌ای، به مقدار لازم ادویه، یک قاشق غذاخوری کنجد.
طرز تهیه:
ابتدا روی نان مقداری رب رقیق شده بریزید. سپس هسته زیتونها را درآورده و همراه قارچ‌ها خرد کنید. قارچ و ذرت را روی نان بریزید و پخش کنید. فلفل دلمه‌ای را حلقه کرده و روی مواد دیگر بریزید. سپس بر روی آن کنجد و برگ ریحان بریزید. پس از اینکه تمامی مواد را روی نان قرار دادید، پیتزا را داخل فر قرار دهید. برای پخت این پیتزا ۱۲۰ دقیقه زمان در ۱۵ درجه کافی است.
کلام پایانی
تغذیه سالمندان امری بسیار مهم در سلامتی است. باید بیشتر از قبل به تغذیه خود رسیدگی کنید. سعی کنید در برنامه غذایی خود تمام گروه‌های غذایی که برای بدن مفید هستند را جای دهید. پیتزا یکی از غذاهای اشتها آور است. اگر سالمند شما دچار مشکلات تغذیه و بی اشتهایی است، پیتزا میتواند یکی از غذاهای مناسب برای سالمند شما باشد.
بسیاری از مردم تصور دارند که پیتزا یک غذای ناسالم برای سالمندان است؛ اما اگر بتوانید مواد اولیه که در آن استفاده می‌کنید موادی سالم همانند سبزیجات و گوشت و مرغ باشد، پیتزا هم جزو غذاهای سالم به حساب می‌آید.
پخت پیتزا دستورهای مختلفی دارد که به بعضی از آن‌ها اشاره شد. شما میتوانید با پخت یک پیتزای لذیذ اوقات خوشی را در کنار سالمند بگذرانید.
راستی اگر در این دستورات، خلاقیتی هم به کار برده‌اید یا نکته‌ای برای اضافه کردن دارید، آن را در بخش نظرات برای ما بنویسید تا از تجربیات شما استفاده کنیم.
