خواص رزماری و اسطوخودوس با رایحه درمانی سالمندان

استرس، افسردگی و ناراحتی های اعصاب، واژه‌هایی نام آشنا برای ما انسان‌ها در دنیای امروز است که بسیاری از اطرافیان ما به خصوص سالمندان آن را درک کرده‌اند. ولی با این وجود مشکلی غیر قابل حل هم نیست، چرا که می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی مختلف به‌خصوص از نوع سنتی، اعصابی آرام را برای اطرافیان به ارمغان آورد تا به‌نوعی گره این نوع از مشکلات باز شود. خواص رایحه درمانی در سالمندان را می‌دانید؟ در ادامه ۲ گیاه را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

ما ایرانی‌ها وقتی دچار مشکلات عصبی از جمله افسردگی، بی خوابی و … می‌شویم فورا به سراغ دمنوش هایی همچون گل گاو زبان، چای زعفران، چای به لیمو و … می‌رویم چرا که معتقدیم باعث حس آرامش می‌شوند که واقعا هم بدین صورت هست و از نظر پزشکی نیز تاثیرگذاری آن ثابت شده است.

علاوه‌بر تاثیر شگفت انگیز دمنوش، یکی دیگر از روش‌های رایج در طب سنتی برای درمان انواع بیماری هایی که منشا اعصاب و روان دارند، عطر درمانی است که امروزه هم، با وجود تمام پیشرفت هایی که در عرصه پزشکی شکل گرفته اما این روش همچنان به قوت خود باقی مانده است. در این روش از حس بویایی که جزء قوی‌ترین حس در انسان به حساب می‌آید برای درمان انواع بیماری‌ها به کار گرفته می‌شود که بسیار نیز موثر است.

نسخه‌های طبیعی که برای سالمندان تجویز می‌شود از جایگاه خاصی برخوردار هستند. چرا که می‌توانند راهی سالم و مناسب برای تسکین مغز و اعصاب در آن‌ها باشد.

در عطر درمانی یا به اصطلاح آروماتراپی از رایحه‌های مختلفی همچون سیب، روغن زیتون، وانیل، نعناع، دارچین، اسطوخودوس، رزماری، گل یاس و … استفاده می‌شود، که در این مقاله قصد داریم از معجزه استشمام ۲ گیاه فوق العاده یعنی رزماری و اسطوخودس بر روی مغز سالمندان صحبت کنیم. این که چه فواید و خواصی می‌توانند داشته باشند؛ پس لطفا تا پایان ما را همراهی کنید.

آشنایی با خواص رایحه درمانی رزماری و اسطوخودوس

در این بخش می‌خواهیم گیاه رزماری و اسطوخودوس را از جوانب گوناگون از جمله ریخت شناسی، دامنه انتشار و خواص مورد بررسی قرار دهیم:

خواص رایحه درمانی رزماری

رزماری از دسته گیاهانی پر خاصیت به‌حساب می‌آید که برای طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، همین کاربرد گسترده آن موجب شده تا لقب گیاه شفا بخش را به خود اختصاص دهد. از خواص دارویی این گیاه برای درمان بیماری‌های زیر استفاده می‌شود.

تقویت حافظه و روحیه

به جرئت می‌توان گفت که تاثیر مثبت رزماری بر روی عملکرد مغز و اعصاب یکی از مهم‌ترین خواص درمانی این گیاه به حساب می‌آید. در این گیاه ماده‌ای به نام اسید کارنوسیک وجود دارد که نقش بسیار موثری را در تقویت حافظه و در نتیجه جلوگیری از بیماری آلزایمر در سالمندان ایفا می‌کند. همان‌طور که می‌دانید مغز انسان از هزاران سلول تشکیل شده است که با مرور زمان بخشی از آن آسیب می‌بیند و در افراد سالمند منجر به آلزایمر و زوال عقلی می‌شود در نتیجه بخشی از حافظه را از بین می‌برد.

حال تحقیقات نشان می‌دهد که خاصیت آنتی اکسیدانی رزماری، سلول های آسیب دیده ناشی از رادیکال های آزاد را ترمیم و التیام می‌بخشد و از این طریق می‌تواند موجب تقویت حافظه سالمندان و در نتیجه جلوگیری از آلزایمر شود. این گیاه بی‌نظیر با کاهش استرس موجب تقویت تمرکز در افراد مسن می‌شود. رایحه خوشبو رزماری موجب ایجاد انرژی مثبت و بهبود خلق و خو نیز می‌شود.

تسکین دهنده درد

رزماری به‌دلیل داشتن ۲ ترکیب اسید کارنوسیک و کارنوسل که بازدارنده درد هستند برای درمان التهاب به کار گرفته می‌شود. روغن فرآوری شده از این گیاه نیز برای کاهش درد و التهاب مفاصل، دردهای عضلانی و سردردهای ناشی از میگرن بسیار موثر است.

جلوگیری از سرطان

برخی از ترکیبات شیمیایی که در بطن این گیاه قرار دارد برای پیشگیری از سرطان‌هایی همچون پستان، پروستات و پوست بیسیار تاثیرگذار هستند.

بهبود سیستم ایمنی

رزماری از خواص ضد آنتی اکسیدانی برخوردار است که مصرف آن می‌تواند سبب بالا بردن سیستم ایمنی بدن شود.

کمک به هضم غذا، بهبود بوی بد دهان، کمک به گردش خون، کمک به رشد مو، ضد ویروس، ضد عفونی کننده، درمان نارسایی کبد، صفرا آور، بهبود خستگی‌های مفرط و … از دیگر خواص این گیاه شفا بخش است که می‌توان به‌صورت دمنوش، ماساژ روغن یا استشمام رایحه برای درمان بیماری‌ها از آن استفاده کرد.

ریخت و گیاه شناسی رزماری

رزماری که آن را نیز اکلیل کوهی می‌خوانند گیاهی چند ساله از خانواده نعناعیان است که بویی بسیار معطر و خوشبو دارد. این گیاه از نظر شکل ظاهری گیاهی همیشه سبز با برگ‌های سوزنی شکل است و دارای گل‌هایی به رنگ سبز، سفید، صورتی، بنفش و یا آبی است. شاخه‌های این گیاه معطر به‌صورت بالا رونده‌اند که گاه نیز ارتفاع آن‌ها تا ۲ متر هم می‌رسد. این گیاه نیز به خوبی در برابر کم آبی، شوری، آفت، بیماری، تشعشع مقاومت می‌کند.

دامنه انتشار رزماری

از نظر گسترش جغرافیایی و دامنه انتشار، رزماری بومی منطقه مدیترانه است و در بیشتر مناطق ایران نیز پرورش می‌یابد و قابلیت کشت دارد. از عمده کشورهایی که این گیاه را در سطح وسیع و تجاری پرورش می‌دهند می‌توان اشاره‌ای به کشورهای آفریقایی همچون مراکش و تونس، کشورهای اروپایی مثل اسپانیا، فرانسه، یوگسلاوی، ایتالیا و در نهایت کشور آمریکا کرد.

بخش‌های دارویی گیاه رزماری

تمام قسمت‌های این گیاه دارای خواص دارویی نیست، فقط بخشی از آن برای مصارف درمانی به کار می‌رود که از آن جمله می‌توان اشاره‌ای به برگ و سرشاخه های گلدار گیاه کرد. این اندام‌ها در فصول بهار و تابستان یعنی زمانی که گل‌ها شروع به باز شدن می‌کنند، برای مصارف دارویی و خوراکی جمع‌آوری می‌شوند.

ترکیبات شیمیایی در گیاه رزماری

اصلی‌ترین ماده تشکیل دهنده رزماری که در برگ و سرشاخه‌ها قرار دارد روغن فرار است که ترکیبات شیمیایی این روغن فرار شامل سینئول، بورنئول، کافور، بورنیل استات، آلفا پی نین و بتا پی نین است. علاوه‌بر این سایر ترکیبات شیمیایی نیز شامل فلاونوئید، تانن، اسید رزماریک، رزماریسین و دی ترپن پیکروسالوین هستند.

خواص رایحه درمانی گیاه اسطوخودوس

اسطوخودوس همچون رزماری به‌دلیل برخورداری از ترکیبات شیمیایی موثره از خواص درمانی بسیار بالایی برخوردار است، که از این خاصیت برای درمان دسته بزرگی از بیماری‌ها استفاده می‌شود. بیماری‌های زیر را می‌توان با این گیاه معجزه بخش درمان کرد:

خاصیت میکروب کشی

ترکیبات شیمیایی این گیاه به‌گونه‌ای است که دارای خاصیت میکروب کشی است از این‌رو به هنگام ایجاد زخم از آن به‌عنوان ضد عفونی کننده استفاده می‌شود.

جلوگیری از ریزش مو

افرادی که از ریزش مو رنج می‌برند می‌توانند از شامپو اسطوخودوس یا گل‌های آن استفاده کنند. این گیاه به‌دلیل گشاد کردن رگ‌ها و گردش خون بهتر، مانع از ریزش مو می‌شود.

جلوگیری از بیماری‌های گوارشی

در این گیاه ترکیبات پلی فنول وجود دارد که از توسعه باکتری‌های مضر و همچنین تجمع گاز در روده جلوگیری می‌کند، از این‌رو باعث کاهش نفخ و گرفتگی شکم می‌شود.

تسکین دهنده اعصاب

از دیگر خواص درمانی این گیاه قدرت آن در کاهش استرس، اضطراب، افسردگی، دلهره و … است. بسیاری از افراد همواره با دسته‌ای از بیماری‌های اعصاب دست و پنجه نرم می‌کنند که استفاده از این گیاه می‌تواند سبب آرامش اعصاب و روان شود. همچنین برای آن دسته از سالمندانی که دچار اختلال خواب هستند باعث سستی عضلات و تسکین روحی آن‌ها می شود و همانند یک قرص خواب آور عمل می‌کند.

ریخت و گیاه شناسی اسطوخودوس

اسطوخودوس نیز همانند رزماری به‌دلیل داشتن خواص بی‌شماری، امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این گیاه از دسته گیاهان گلدار، پرشاخه و از خانواده نعناعیان به حساب می‌آید. دارای گل‌های کوچک خوشه‌ای آبی و بنفش است که ارتفاع آن تا ۶۰ سانتی‌متر نیز می‌رسد. این گیاه را با نام‌های دیگری مانند “آلاله تلخ” و “خرام” نیز می‌شناسند.

دامنه انتشار گیاه اسطوخودوس

این گیاه برای رشد به نور و آفتاب نیاز دارد و بومی مناطقی با آب و هوای معتدل است یعنی مناطقی که دارای زمستان های سرد و تابستان های خنک است. از مهم‌ترین مناطقی که اسطوخودوس در آن رشد می‌کند می‌توان به انگلیس، کانادا، ایران، چین و هند اشاره‌ای کرد.

بخش‌های دارویی گیاه اسطوخودوس

همان‌طور که گفته شد اسطوخودوس گیاهی چند ساله با سرشاخه‌های پر برگ است. گل‌ها برروی سرشاخه‌ها قرار گرفته‌اند و در واقع قسمتی هستند که از آن‌ها به‌منظور تهیه اسانس برای عطردرمانی استفاده می‌شود.

ترکیب شیمیایی و مواد متشکله اسطوخودوس

این گیاه از خانواده نعناعیان به حساب می‌آید که از رایحه قدرتمندی برخوردار است. اسطوخودوس به لطف وجود اسانس ستن (کافلر و نعناع) سینئول، الکل و لینالول یکی از خوشبوترین گیاهان دنیا است.

نحوه مصرف گیاه رزماری و اسطوخودوس

این ۲ گیاه شفابخش و ارزشمند را می‌توان به طرق مختلف استفاده کرد؛ مثلا می‌توان به‌عنوان چاشنی در غذا استفاده کرد، از آن‌ها یک فنجان دمنوش تهیه کرد، روغن حاصله را برای ماساژ دادن به کاربرد یا این که از رایحه خوشبو آن‌ها به عطردرمانی پرداخت.

در میان روش‌های مذکور، عطردرمانی روشی رایج برای مصرف رزماری و اسطوخودوس به حساب می‌آید که بسیار نیز تاثیر گذار است. زمانی که سالمند بوی رزماری و یا اسطوخودوس را استشمام می‌کند، این بوییدن موجب تحریک نورون های مغزی می‌شود که در پی آن افزایش هوشیاری، افزایش انرژی مثبت، خلق و خویی بهتر و … به دنبال دارد. بوی آزاد شده از اسانس این ۲ گیاه باعث آزاد شدن ترکیبات شیمیایی در مغز سالمندان می‌شود که نتیجه حاصل از این ترکیبات، احساس خوشایندی و آرامش است.

همچنین جاذبه روانی این ۲ اسانس و اثرات مثبت آن بر روی مغز به حدی است که باعث تقویت حافظه می‌شود.

کلام پایانی

اگر سالمند شما مدتی است که دچار استرس، اضطراب، افسردگی و کم خوابی شده، یا این که احساس می‌کنید حافظه او ضعیف شده و نمی‌تواند حتی یک شماره تلفن را به خاطر بسپارد، یا به نوعی دچار فراموشی شده، از خواص این ۲ گیاه شفابخش غافل نمانید.

برای این که از رایحه و اسانس اسطوخودوس و رزماری بر روی بهبود مغز و اعصاب سالمند خود بهره‌مند شوید، می‌توانید به هنگام خواب یا حتی در طول روز، بر روی دستگاه پخش کننده بوی عطر، چند قطره از اسانس این ۲ گیاه بریزد تا فضای اتاق معطر شود و سالمند دلبندتان با استشمام رایحه به حسی سرشار از انرژی مثبت و شاد دست پیدا کند.