از تغییرات مغز با افزایش سن، اطلاع دارید؟ از بابت کوچک شدن مغز در سالمندان یا آتروفی مغز در افراد مسن نگران هستید؟ همان‌طور که بدن دچار پیری می‌شود، مغز هم با این اتفاق دست‌وپنجه نرم خواهد کرد. سن مغز در افراد، متفاوت بوده و بسته به میزان فعالیت مغزی در دوران زندگی، کاهش یا افزایش پیدا خواهد کرد.
انقباضات مغز با افزایش سن برای هر فردی اتفاق میفتد. این مشکل، دلایل زیادی داشته و مهم‌ترین آن کهولت سن است. از دیگر عوامل، باید به برخی بیماری‌ها، تصادفات، آسیب‌های مغزی، مصرف نوشیدنی‌های الکلی و سیگار اشاره کرد.
تغییراتی که بر اثر کوچک شدن مغز در افراد رخ می‌دهد عبارتند از:
- کاهش توده‌های مغزی
- کوچک شدن قسمت‌هایی از مغز که حاوی فیبر عصبی هستند
- کاهش ارتباط بین نورون‌ها
- اختلال در سیستم انتقال‌دهنده اعصاب
بهترین راه پیشگیری از کوچک شدن مغز در سالمندان
بسیاری از دلایل کوچک شدن مغز، مانند کهولت سن، قابل اجتناب نبوده و در گذر زمان پیشرفت خواهند کرد، اما برخی شواهد و آزمایشات نشان از آن دارد که با تغییر در سبک زندگی، می‌شود سرعت این اتفاق را کاهش داد.
انجام ورزش به طور منظم یکی از عواملی است که در جلوگیری از کوچک شدن مغز افراد، بسیار موثر بوده و از مغز در برابر انقباضات جلوگیری می‌کند.
برای انجام ورزش دلایل زیادی موجود بوده که علاوه بر تناسب اندام و زیبایی، برای سلامت جسم و روح بسیار مفید است. مطالعات نشان داده، تناسب اندام، آسیب‌های مغزی را به حداقل رسانده و روند پیری را کندتر خواهد کرد.
محققان دانشکده پزشکی بوستون، در طی تحقیقاتشان متوجه شده‌اند، افرادی که در دهه ششم از زندگی‌شان هستند اما از نظر جسمانی، آمادگی لازم را ندارد، تا رسیدن به سن ۶۰ سالگی، بخش چشم‌گیری از مغز خود را از دست داده و حجم مغز کاهش پیدا می‌کند.
اغلب افراد نگرانی بابت کوچک شدن مغز را در دوره کهنسالی آغاز می‌کنند. این در حالی است که اگر می‌خواهید مغز سالمی داشته باشید و از بروز علائم کوچک شدن مغز جلوگیری کنید، باید همین حالا و با بهترین روش‌ها، پیشگیری را آغاز کنید.
فشار خون؛ اصلی‌ترین دلایل کوچک شدن مغز
نوسانات فشار خون می‌تواند یکی از اصلی‌ترین دلایل کوچک شدن مغز در سالمندان باشد. این نوسانات به عروق مغزی آسیب رسانده و آن‌ها را در برابر کوچک شدن، بسیار سست خواهد کرد. چنین آسیبی ممکن است به تغییرات ساختار مغزی و آلزایمر منتهی شود.
تمامی دلایل کوچک شدن مغز، قابل پیشگیری نیستند، اما تحقیقات علمی نشان می‌دهد، انجام منظم و متداول ورزش و همچنین کنترل فشار خون با استفاده از یک رژیم غذایی متعادل، به شما در بروز علائم کوچک شدن مغز کمک خواهند کرد.
انجام فعالیت‌های محرک، پرهیز از سیگار کشیدن و مصرف نوشیدنی‌های الکلی و افزایش معاشرت با دیگران، از جمله عواملی است که با رعایت آن‌ها می‌توان از بروز علائم کوچک شدن مغز در افراد پیشگیری کرد.
بیشتر بخوانید: تقویت حافظه در سالمندان
۴ عادت روزانه برای جلوگیری از کوچک شدن مغز
طبق نتایج منتشر شده از مطالعات دانشگاه کلمبیا، انجام منظم فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، رقص، شنا و باغبانی، از بروز علائم کوچک شدن مغز افراد بزرگسال پیشگیری خواهد کرد.
بعد از ورود به دهه پنجم زندگی، یعنی ۴۰ سالگی، مغز انسان به طور طبیعی ۵% از حجم خود را کم خواهد کرد. با ادامه روند زندگی، در هر دهه ۵% به کاهش حجم مغز، افزوده خواهد شد. بعد از ۷۰ سالگی، میزان کوچک شدن مغز افراد، بیش از ۵% خواهد شد. در این سن هرقدر میزان فعالیت بیشتر باشد، میزان کوچک شدن مغز افراد کمتر خواهد بود.
علاوه بر پیاده‌روی، شنا، باغبانی و رقص، هر نوع فعالیت بدنی که به طور مداوم انجام شود، به‌طور چشم‌گیری در پیشگیری از بروز علائم کوچک شدن مغز، کمک کننده خواهد بود. ورزش‌های هوازی برای مغز نقش معجزه‌گر را دارند.
طبق تحقیقات، بهترین میزان فعالیت بدنی در دوره میانسالی و کهنسالی، ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط و ۷۵ دقیقه فعالیت بدنی با شدت زیاد، عالی است.
افراد با فعالیت بدنی بالا، به طور متوسط در هر هفته ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت کم، ۹۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط یا ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت بالا انجام خواهند داد. این افراد در کهنسالی از حجم مغزی بیشتری برخوردار بوده و از بروز علائم کوچک شدن مغز تا حد زیادی پیشگیری کرده‌اند.
توجه: لطفا قبل از شروع هر نوع فعالیت بدنی با شدت بالا، از پزشک خود مشورت بخواهید.
بیشتر بخوانید: دمانس عروقی
رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از آتروفی مغز
نتایج تحقیقات دانشگاهی نشان می‌دهد، بهترین رژیم غذایی برای سلامت مغز، شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات سبوس‌دار، لبنیات و ماهی است. افراد با این عادات غذایی مناسب، به طور متوسط در حدود ۲ میلی‌لیتر، از حجم مغزی بیشتری برخوردار هستند.
محققان به این نتیجه رسیده‌اند که بهترین نوع رژیم غذایی باید ترکیبی از انواع گروه‌های غذایی بوده تا فعل‌وانفعالات پیچیده بدن، به بهترین نحو ممکن صورت گیرد.
نتیجه نهایی تحقیقات علمی، ایجاد ارتباط بین رژیم‌های غذایی سالم و پیشگیری از بروز علائم کوچک شدن مغز در افراد است.
بیشتر بخوانید: پیشگیری از آلزایمر در سالمندی
دلالیل کوچک شدن مغز در سالمندان
- کهولت سن
- فشار خون
- دیابت
دیابت و سطح بالای قند خون به دلیل ایجاد اختلالات در سیستم عصبی، از آن دست بیماری‌هایی است که باعث تشدید کوچک شدن مغز در افراد خواهد شد. بیماران دیابتی نسبت به افراد هم‌سال خودشان، چیزی در حدود ۴% بیشتر از دیگران در معرض بروز علائم کوچک شدن مغز هستند.
- چاقی
چاقی و عدم تناسب اندام، از شناخته‌شده‌ترین عوامل کوچک شدن مغز در افراد به شمار می‌رود. چاقی و دیابت، مکانیزم مشابهی با هم داشته و بر بروز علائم کوچک شدن مغز در افراد، تاثیر بسازی دارند.
- اختلالات در خواب
ایجاد اختلال در خواب و اضطراب دیگر عوامل بروز علائم کوچک شدن مغز است. در اغلب افراد با افزایش سن، میزان ساعت خواب کاهش پیدا کرده و اختلالاتی در آن ایجاد خواهد شد که دلیلی بر افزایش کوچک شدن مغز خواهد بود.
تحقیقات نشان داده است، افرادی میانسالی که در معرض اضطراب قرار داشته باشند، خطرات ناشی از کوچک شدن مغز در این افراد، ۵۰% افزایش پیدا خواهد کرد.
- سیگار کشیدن و نوشیدنی های الکلی
محققان با بررسی سوابق افراد سیگاری و انجام MRI از مغزشان، به نتایج جالبی دست پیدا کرده‌اند. بروز علائم کوچک شدن مغز در سالمندان سیگاری، دو برابر بیشتر از افراد عادی است. مصرف نوشیدنی‌های الکلی هم شدت ابتلا به کوچک شدن مغز را در حدود ۸۰% افزایش داده و افراد را زودتر از پا در خواهد آورد.
بیشتر بخوانید: بازی فکری برای سالمندان
مصرف ۳ مواد مغذی برای مغز سالمندان
همان‌طور که در بالا گفتیم، عواملی وجود دارند که می‌توان با رعایت کردن و انجام دادن آن‌ها، از بروز علائم کوچک شدن مغز در افراد جلوگیری کرد. در این قسمت با اطلاعاتی در مورد مواد مغذی، همراه شما هستیم و از فواید آن‌ها باهدف پیشگیر از کوچک شدن مغز در افراد می‌گویم.
- ویتامین های گروه B
حضور ویتامین‌های گروه B برای تنظیم فعل‌وانفعات بدن ضروری بوده و با تنظیم گردش خون در بدن، تاثیر بسازی در پبشگیری از بروز علائم کوچک شدن مغز در افراد دارد.
در حال حاضر به افراد مسن توصیه می‌شود با مصرف ویتامین‌های گروه B، ساخت‌وساز مواد مغذی در بدنشان را حفظ کنند و از بروز علائم کوچک شدن مغز جلوگیری کنند.
در این گروه ویتامین‌های B6 و B12 از تاثیرگذارترین مواد مغذی به شمار می‌آیند. به افراد بالای ۷۰ سال، مصرف این ویتامین ها با مشورت پزشک، توصیه می‌شود.
- امگا ۳
امگا۳ قسمت مهمی از غشا سلول‌های مغزی را تشکیل می‌دهند، جایی که طیف گسترده‌ای از فرمان‌های بدن دریافت و پردازش خواهد شد.
مصرف امگا۳ خواص بسیاری داشته که از جمله آن می‌توان به پیشگیری از کوچک بروز علائم کوچک شدم مغز در افراد اشاره کرد. امگا۳ با حفظ عملکرد سلول‌های مغزی، از بروز آسیب به آن جلوگیری خواهد کرد. ماهی سرشار از امگا۳ بوده و مصرف آن در رژیم غذایی به شدت توصیه خواهد شد.
- انار
انارها حاوی مقادیر بسیار بالایی از پلی‌فنول‌ها بوده که مولکول‌های گیاهی، با خاصیت ضد‌التهاب و مقاومت در برابر اختلالات عصبی، هستند. تحقیقات نشان داده است که مصرف انار تا حد بالایی از بروز آلزایمر و کوچک شدن مغز در سالمندان جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: درمان زوال عقلی در پیری
حرف آخر
کوچک شدن مغز در افراد تهدیدی خاموش، برای سلامتی و طول عمر ما است. کاهش حجم مغز، به معنای از دست دادن سلول‌های مغزی بوده که به نوبه خود به معنای از دست دادن حافظه و بروز آلزایمر است.
با افزایش سن، تعداد بی‌شماری از این تهدیدها، برای کوچک شدن مغز در افراد وجود دارد. تقریباً تمام علائم پیری با کوچک شدن مغز در افراد همراه بوده و تا حدی نیز در آن دخیل است. علاوه بر آن، عادات سبک زندگی مانند رژیم غذایی پرچرب، کم تحرکی، سیگار کشیدن و.. می‌تواند احتمال بروز علائم کوچک شدن مغز در افراد را بیشتر کند. خوشبختانه، مانند سایر علائم پیری، کوچک شدن مغز در سالمندان از طریق ترکیبی از تغییر سبک زندگی، ورزش و رژیم غذایی سالم، قابل پیشگیری است.
