اطلاعاتی درباره آزمایش چکاپ سالمندان

انواع آزمایش چکاپ سالمندان، از جمله ضروری‌ترین اموری هستند که وقتی افراد پیر می‌شوند و پا به سن می‌گذارند بایستی آن‌ها را انجام دهند. خوشبختانه جمعیت سالمندان در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران به طور قابل توجهی در حال افزایش است که این نشانی از ازتقاء سطح بهداشت و مراقبت‌های پزشکی آن کشور است.

سلامت روحی و جسمی سالمندان به عنوان با ارزش ترین اقشار جامعه، همواره از سوی بیماری‌های مختلف تهدید می‌شود که مراجعه زود هنگام به پزشک و تشخیص به موقع آن می‌تواند این تهدیدات را دفع کند. بدین ترتیب با توجه به نیاز روز افزون به مقوله پیشگیری، مبحثی در علم پزشکی تحت عنوان چکاپ (check-up) یا در واقع همان پایش سلامت وجود دارد که طی آن افراد به ظاهر سالم تحت یکسری آزمایشات، معاینات و … قرار می‌گیرند تا به نوعی خطر بسیاری از بیماری‌ها را از خود دفع کنند.

از طریق این چکاپ‌ها، می‌توان طیف وسیعی از بیماری‌هایی که بیشتر با افزایش سن گریبان‌گیر افراد مسن می‌شود را تشخیص داد تا بتوان با درمان به موقع از بروز خطرات ناشی از آن‌ها جلوگیری به عمل آورد. آزمایش‌های چکاپ سالمندان به صورت دوره‌ای و متناوب انجام می‌گیرد تا در صورت وجود بیماری خاص، بتوان به موقع نسبت به درمان آن اقدام کرد.

به عقیده بسیاری از سالمندان، سالخوردگی مرحله‌ای از زندگی است که بایستی با کوهی از بیماری‌ها دست و پنجه نرم نمود، ولی اصلا این‌گونه نیست؛ درست است که با افزایش سن، بدن نسبت به دوران جوانی و میان‌سالی پیر و ناتوان می‌شود، اما با اصلاح نمودن شیوه زندگی می‌توان از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری نمود و سال‌های سال را بدون درگیر بودن با بیماری سالم زندگی کرد و از زیبایی‌های جهان اطراف نهایت لذت را برد.

اگر سالمند هستید یا از یک سالمند در خانه نگهداری می‌کنید، هرگز منتظر از کار افتادگی و حمله بیماری‌ها نباشید، به خود رسیدگی و توجه کنید و با آزمایش چکاپ سالمندان به موقع زندگی سالمی را برای خود و دیگران رقم بزنید. در همین راستا قصد داریم به آزمایش های چکاپ سالمندان به عنوان راهی برای رهایی از سیل بیماری بپردازیم؛ پس تا پایان مطلب ما را همراهی بفرمایید.

دلایل آزمایش چکاپ بدن برای سالمندان

انجام آزمایش چکاپ سالمندان علاوه بر تشخیص زود هنگام بیماری می‌تواند فواید زیر را به همراه داشته باشد:

• کاهش هزینه‌ها: مهمترین آثار و فایده چکاپ بدن، تشخیص زود هنگام بیماری است؛ که سبب می‌شود روند پیشرفت بیماری، کند یا متوقف شود. برخی از بیماری‌ها به شکلی هستند که وقتی در مرحله اولیه بروز، قرار می‌گیرند می‌توان با روش‌های خانگی و بدون صرف کمترین هزینه آن‌ها را درمان کرد و اگر دیر تشخیص داده شوند بایستی هزینه‌های گزافی را صرف معالجه آن‌ها کرد.
• رفع استرس: گاهی اوقات پیش می‌آید که افراد سالمند دچار یک بیماری مزمن هستند اما تصور می‌کنند که دچار یک بیماری خیلی خطرناکی شده‌اند اما با آزمایش چکاپ کامل بدن و پی بردن به این که بیماری خاص و خطرناکی ندارند می‌توانند با خیالی آسوده به زندگی خود ادامه دهند. منفی بودن جواب بسیاری از آزمایشات این قوت قلب را به افراد مسن می‌دهد که دچار بیماری خاصی نیستند و لذا نباید هیچ استرس و نگرانی را از بابت مبتلا شدن به یک بیماری خاص، به دل خود راه دهند.
• شناسایی وضعیت‌های خطرناک: گاه وضعیتی در بدن رخ می‌دهد که بیماری نیست اما بسیار شبیه به حالت بیماری است که اگر اقدامات پیشگیرانه صورت نگیرد ممکن است که همین وضعیت به یک بیماری خطرناک تبدیل شود. بدین ترتیب با چکاپ کامل بدن این وضعیت‌ها قابل تشخیص‌اند و می‌توان برای جلوگیری از بروز آن‌ها اقدامات لازم را انجام داد.

انواع آزمایش چکاپ سالمندان

از مهمترین بیماری‌هایی که در دروه سالمندی بایستی توجه بیشتری به آن‌ها شود می‌توان اشاره‌ای به دیابت، چربی خون، فشار خون، بیماری‌های کلیوی، کبدی، قلبی عروقی، روماتیسم و بیماری‌های حرکتی کرد. با استفاده از یکسری آزمایشات و تست‌ها می‌توان سلامتی سالمندان را به صورت دوره‌ای مورد بررسی قرار داد. اما از مهمترین آزمایش های چکاپ سالمندان می‌توان اشاره‌ای به موارد زیر کرد:

آزمایش خون

یکی از رایج‌ترین و ساده‌ترین راه برای آزمایش چکاپ سالمندان ، آزمایش خون است. افراد سالمند می‌توانند با یک آزمایش خون ساده از وضعیت جسمی خود آگاه شوند. با آزمایش خون می‌توان بیماری‌هایی همچون دیابت و چربی، شمارش کامل سلول‌های خونی (بررسی بیماری‌های خونی) و … را تشخیص داد.

در سالمندان عدم کنترل قند خون، بیماری های عروق کوچک و بزرگ را افزایش می‌دهد، که ممکن است منجر به بیماری های مزمن، افسردگی و … شود. آزمایش قند خون به خصوص برای افرادی که به نوعی دچار اضافه وزن هستند، معمولا به صورت دوره‌ای و هر ۶ ماه یکبار انجام می‌شود که می‌توان میزان اندک افزایش قند خون یا دیابت را تشخیص داد و با کم کردن وزن از ورود این بیماری به مرحله دیابت جلوگیری کرد. سالمندان عزیز بایستی توجه داشته باشند که برای تست قند خون، در حالت ناشتا باشند.

آزمایش چربی خون

آزمایش چربی خون، اندازه‌گیری تری گلیسرید و گلیسرید خون است. سالمندان گرامی باید توجه داشته باشند که بالا رفتن این دو فاکتور در خون، منجر به رسوب چربی در عروق می‌شود و ممکن است سکته قلبی را در پی داشته باشد. از این رو با آزمایش چربی خون به راحتی می‌توان میزان آن را تشخیص داد که در صورت بالا بودن، بایستی به پزشک مراجعه نمود تا با مصرف دارو یا کاهش وزن بتوان میزان آن را پایین آورد و از بروز عواقب خطرناک آن جلوگیری کرد. در این آزمایش همانند قند خون بایستی افراد در حالت ناشتا باشند.

آزمایش ادرار

یکی دیگر از انواع آزمایش چکاپ سالمندان ، آزمایش ادرار است. رنگ غیر طبیعی ادرار، کدر بودن، وجود بوی بد، وجود قند، پروتئین، گلبول‌های سفید و قرمز در ادرار و … نشانی از بروز یک اختلال و بیماری به خصوص مشکلات کلیوی در بدن همانند وجود سنگ‌های ادراری، عفوت ادارای، وجود خون در ادرار و … است که سالمندان می توانند با یک آزمایش ساده ادراری از وجود آن آگاه شوند و نسبت به درمان به موقع آن اقدام کنند.

آزمایش مدفوع

از دیگر راهکارهای تشخیص بیماری، آزمایش مدفوع است که می‌توان بسیاری از بیماری‌های خاموش روده‌ای را از این طریق تشخیص داد. بیماری‌های روده‌ای که از سنین ۶۵ سالگی بیشتر خود را نشان می‌دهند، در اوایل ابتلا هیچ نوع نشانه‌ای ندارند. اما در نهایت ممکن است سبب عوارضی شوند که حتی نتوان آن‌ها را درمان نمود، وجود خون در مدفوع، وجود انگل، کیست و … نشانی از عفونت روده است که سالخوردگان گرامی می‌توانند با چکاپ دوره‌ای آن‌ها را ریشه‌یابی و نسبت به درمان اقدام کنند.

آزمایش و بررسی وضعیت قلب

با توجه به افزایش بیماری‌های قلبی و مرگ و میرهای ناشی از آن، ضروری به نظر می‌رسد که سالمندان، سلامتی قلب را باید بیشتر مورد توجه قرار دهند و به صورت دوره‌ای وضعیت آن را بررسی کنند. پزشک برای این که بداند وضعیت قلب سالمندان عزیز به چه صورت است آن را از طریق روش‌های زیر چک می‌کند:

• اندازه گیری فشار خون: فشار خون از جمله مواردی است که از سن ۴۰ سالگی به بالا بایستی کنترل گردد به خصوص برای افرادی که سابقه خانوادگی دارند. بهتر است که سالی سه الی چهار بار میزان فشار خون اندازه‌گیری شود.
• الکتروکاردیوگرام: الکتروکاردیو­گرافی یک آزمایش غیر تهاجمی و صد البته مفید برای بررسی سلامت قلب است.
• آزمایش خون: بررسی میزان گلیسرید و تری گلیسرید خون.

سنجش تراکم استخوان

یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی که اکثر سالمندان با آن دسته و پنجه نرم می‌کنند ناهنجاری‌های اسکلتی ناشی از پوکی استخوان است. دانسیتومتری معیاری برای اندازه‌گیری مواد معدنی استخوان های بدن جهت سنجش میزان پوکی است. که این عارضه در زنان یائسه در مقایسه با مردان شایع‌تر است.

افرادی که دچار پوکی استخوان باشند، به راحتی با یک زمین خوردن دچار شکستگی لگن، مچ، ران و … می‌شوند. عواملی همانند ژنتیک، مصرف برخی از داروها و تغذیه سبب ایجاد عارضه پوکی استخوان می‌شود، که با انجام آزمایش چکاپ سالمندان می‌توان آن را تشخیص داد و در صورت اثبات این بیماری لازم است که افراد مسن تحت درمان قرار گیرند.

معاینه چشم

ضعف بینایی همانند دوربینی، نزدیک‌بینی، آب مروارید و … از جمله مشکلاتی است که با افزایش سن گربیان گیر افراد می‌شود. که این ضعف بینایی و نداشتن دید مناسب علاوه بر عارضه جسمی با عوارض روحی نیز همراه خواهد بود. برای جلوگیری از این عوارض بهتر است که سالمندان عزیز حداقل سالی یک بار به نزد متخصص به جهت درمان و چکاپ بروند.

افرادی که دچار آب مروارید شوند، هر گونه تاخیر در درمان آن سبب ایجاد آب سیاه می‌شود که درمان آن تقریبا غیر ممکن است و منجر به کوری می‌شود. در حالی که آب مروارید درمانی آسان دارد و می‌توان با یک جراحی ساده مانع از کور شدن دائم سالمند شد.

آزمایش های چکاپ سالمندان برای آقایان

مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره شد آزمایشات دوره‌ای عمومی است که بین تمام مردان و زنان مشترک است. اما یکسری بیماری‌هایی نیز وجود دارد که مختص به جنسیت هستند. در مردان وقتی که به سن بالای ۶۰ سالگی می رسند لازم است که نسبت به چکاپ دوره‌ای پروستات اقدام کنند. بررسی وضعیت پروستات در مردان از طریق آزمایش PSA و تصویربرداری‌های پزشکی امکان پذیر است.

آزمایش چکاپ سالمندان برای بانوان

وضعیت فیزیولوژیک زنان به گونه‌ای است که آن‌ها برای بررسی کامل بدن به تعداد چکاپ پزشکی بیشتری نیاز دارند. آزمایش سرطان سینه و تست غربالگری دهانه رحم از جمله مواردی هستند که برای سالمندان زن انجام می‌شود.

سرطان سینه در زنان یکی از رایج‌ترین سرطان‌هایی است که سالانه شمار زیادی از زنان را در سر تا سر دنیا درگیر خود کرده است. از این رو نه تنها زنان سالمند بلکه زنان جوان هم لازم است که آزمایش دوره‌ای داشته باشند تا با تشخیص به موقع از گسترش و عواقب ناشی از آن جلوگیری کنند. برای تشخیص این بیماری از روش‌هایی همچون ام آر آی، ماموگرافی و بافت‌برداری از پستان استفاده می‌شود، یا برای تشخیص سرطان دهانه رحم، آزمایش پاپ اسمیر یا غربالگری دهانه رحم صورت می‌گیرد و توصیه به سالمندان عزیز این است که حداقل سالی یک بار چکاپ پزشکی آن را انجام دهند.

آزمایش چکاپ سالمندان به صورت اختصاصی

شرایط بدنی برخی از افراد مسن ایجاب می‌کند که آن‌ها سالانه به صورت اختصاصی یکسری از آزمایشات را تکرار کنند. مثلا در افراد مسن سیگاری در مقایسه با غیر سیگاری‌ها لازم است که آزمایشات بیشتری را جهت بررسی کامل بدن بدهند همانند آزمایش آنوریسم آئورت شکمی یا آزمایش مربوط به پوکی استخوان در افرادی که از مشکلات اسکلتی رنج می برند.

کلام پایانی

بهتر است که هر فردی در هر برهه‌ای از زندگی خود به بررسی وضعیت بدنی و آزمایش چکاپ کامل آن بپردازد تا با تشخیص به موقع آن، مانع از بروز بسیاری از بیماری‌ها شود. افراد اگر بتوانند در سنین جوانی، به بررسی بدن خود بپردازند قطعا در دروه میانسالی و سالمندی از سلامت بهتری برخوردار خواهند بود. اما در هر حال، افراد مسن برای آزمایش چکاپ سالمندان به صورت دوره‌ای بایستی به پزشک مراجعه کنند تا آن‌ها با بررسی وضعیت جسمانی یا تاریخچه پزشکی، آزمایش‌های لازم را برایشان تجویز کنند.