یکی از نیازهای معمول سالمندان در خانه، استفاده از دستگاه نبولایزر است. نبولایزر همچنین، بخشی از خدمات مراقبت در منزل به ویژه در فصل زمستان به شمار میرود. هر گروه سنی مبتلا به مشکلات تنفسی با کمک Nebulization تسکین می‌یابد. از این رو بهتر است در ارتباط با دستگاه نبولایزر به طور مفصل بدانیم. نبولایزر، دستگاهی است که به تبدیل داروی مایع به گاز (غبار دارویی) کمک میکند. همچنین از طریق استنشاق توسط افراد برای درمان بیماری‌های مختلف مانند: آسم، گرفتگی قفسه سینه و غیره استفاده میشود. در واقع میتوان آن را یک روش مناسب، ارزان قیمت، سازگار برای بیماران تنفسی مختلف در هرسن برشمرد.
در این مقاله از زیمد به معرفی دستگاه نبولایزر، مزایا و کاربردهای درمان نبولایزر خانگی، نگهداری و روش صحیح استفاده از آن اشاره خواهیم کرد.
بنابراین از شما دعوت میکنیم که تا پایان مقاله ما را همراهی کنید…
نبولایزر چیست؟
نبولایزر برای سالمندان نوعی دستگاه تنفسی است که برای درمان بیماری‌های ریوی مانند آسم، آمفیزم، فیبروز کیستیک و سایر بیماری‌های تنفسی استفاده میشود.
به کمک این دستگاه میتوان داروها را به صورت مه که در ریه‌ها استنشاق میشود، تجویز کرد. اغلب در شرایطی از نبویلایزر استفاده میشود که استفاده مستقیم از دستگاه استنشاق برای فرد سالمند با مشکل همراه باشد.
نبولایزرها عوارض جانبی داروها مانند استروئیدها را محدود میکنند، زیرا داروها مستقیماً به سیستم تنفسی منتقل میشوند.
نبولایزر هوای فشرده شده را از طریق داروی مایع عبور داده و به صورت گاز (غبار) تبدیل میکند. سپس غبار با کمک ماسک صورت یا دهان استنشاق میشود. زمان انجام این فرایند معمولا بین ۱۰-۱۵ دقیقه خواهد بود. از نبولایزر میتوان به عنوان تسکین دهنده یا پیشگیری کننده نیز استفاده کرد.
از آنجا که بسیاری از افراد مسن به ویژه در فصل زمستان مشکلات تنفسی پیدا میکنند، با استفاده از نبولایز میتوانند آن را برطرف کنند. برخی از افراد مسن از نبولایزر به شکل دائمی استفاده میکنند و تنفس بدون این دستگاه بخصوص در هنگام خواب برایشان کمی دشوار است.
انواع دستگاه نبولایزر برای سالمندان
در حال حاضر، دو نوع اصلی دستگاه نبولایزر وجود دارد:
- نبولایزر جت از هوای فشرده شده برای تبدیل دارو به غبار استفاده میکند.
- نبولایزر اولتراسونیک با استفاده از ارتعاشات فراصوت، دارو را به غبار تبدیل میکند.
چه افرادی به نبولایزر نیاز دارند؟
- افرادی که بیماری‌های تنفسی مثل آسم دارند.
- افرادی که امکان استفاده از داروهای استشاقی را ندارند.
- افرادی که به دلیل مشکلات عصبی وعدم هماهنگی بین اعضای بدن نمیتوانند از دست خود استفاده کنند.
- افرادی که ترشحات ریه آن‌ها بیش از حد طبیعی است.
نحوه سرهم کردن (assemble) دستگاه نبولایزر
قبل از راه اندازی نبولایزر ابتدا باید اجزای سازنده و لوازم جانبی یک نبولایزر را به خوبی بشناسید.
هر نبولایزر همراه با برخی دستورالعمل‌های مخصوص است. بنابراین بهتر است بروشور مربوط به آن را با دقت مطالعه کنید.
در صورت نیاز به اندازه گیری آمپول دارو، باید سرنگ، کمپرسور هوا، لیوان دارو، ماسک، لوله و دستگاه اندازه گیری داشته باشید.
- نبولایزر (واحد کمپرسور هوا) خود را روی یک میز یا روی یک سطح صاف قرار دهید.
- اطمینان حاصل کنید که تمام لوازم جانبی و اجزا طبق دستورالعمل تمیز و خشک شده اند.
- دست‌های خود را کاملا بشویید.
- دارو را طبق دستور پزشک خود اندازه گیری کنید.
- درب بالای لیوان نبولایزر را باز کرده و دارو را درون لیوان تخلیه کنید، سپس درب لیوان را ببندید.
- هنگامی که لیوان به دهان یا ماسک صورت متصل شد، میتوان لوله‌ها را به کمپرسور متصل کرد.
- در انتها کمپرسور را روشن و فرایند درمان را آغاز کنید.
آشنایی با اجزای مختلف یک نبولایزر برای سالمندان
مدلهای مختلفی از نبولایزر وجود دارد و هر یک کمی متفاوت با مدلهای دیگر است. مواردی که معرفی میشوند به شناخت کلی شما از قطعات یک نبولایزر و نحوه عملکرد هریک کمک میکنند.
کمپرسور نبولایزر
به عنوان پایه سیستم نامیده میشود. با این کار هوا به داخل فنجان دارو پمپاژ میشود تا غبار تنفسی ایجاد کند.
جام یا مخزن نبولایزر
قسمتی که داروی مایع اندازه گیری شده و در آن قرار میگیرد.
دهان یا ماسک
روزنه‌ای است که از طریق آن دارو استنشاق میشود. تقریباً تمام دستگاه‌های نبولایزر برای سالمندان دارای دهان هستند اما ماسک برای کسانی که در استفاده از حالت دهانی با مشکل مواجه اند، استفاده میشود.
لوله
لوله‌ها به انتقال هوا از کمپرسور به لیوان حاوی دارو کمک میکنند.
اتصالات لوله‌ای
اتصالات لوله، لوله‌ها را به کمپرسور و جام نبولایزر متصل میکنند.
همه تولید کنندگان اطلاعات خاصی در مورد نبولایزرهایی که تولید میکنند ارائه می‌دهند، بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مدلهای مختلف، باید کتابچه راهنمای آن را بررسی کنید.
نحوه استفاده از نبولایزر برای سالمندان
مراقبت صحیح از کیت نبولایزر باعث میشود روند درمانی در بلند مدت با موفقیت همراه باشد.
در اینجا چند روش صحیح استفاده از دستگاه نبولایزر خدمت شما ارائه میشود:
- به هر روش درمانی باید زمان کافی داده شود و همیشه هر درمان را برنامه ریزی کنید. زمان و نحوه درمان تا حد زیادی به نوع نبولایزر بستگی دارد.
- اطمینان حاصل کنید که نبولایزر و مواد ضروری آن همیشه تمیز و آماده استفاده هستند تا در موارد اضطراری نیز بتوانیید بلافاصله از آن استفاده کنید.
- خونسرد باشید. در طول دوره درمان میتوانید به تماشای تلویزیون، گوش دادن به موسیقی یا خواندن کتاب بپردازید. رعایت این موضوع به افزایش تاثیر دارو کمک بسیاری میکند.
- قسمت دهانی دستگاه را بین دندان‌های خود قرار دهید و دهان خود را ببندید، یا در صورت استفاده از حالت ماسک باید اطمینان حاصل کنید که در اطراف ماسک هیچ شکافی وجود ندارد و به خوبی محکم شده است.
- پس از روشن کردن دستگاه از دهان یا ماسک نفس عمیق بکشید. قبل از بازدم یا خروج هوا، فرد باید هر بار نفس خود را چند ثانیه نگه دارد.
- درمان باید تا طی کردن دوره کامل درمان ادامه پیدا کند.
- گاهی اوقات، بعضی از بیماران ممکن است در طول درمان احساس سرگیجه یا حالت تهوع کنند. هنگام بروز این اتفاق، بهتر است ماسک یا دهان را بردارید، همچنین میتوانید دستگاه را خاموش کرده و ۵ دقیقه به خود قبل از شروع دوباره استراحت دهید، سپس به آرامی نفس بکشید.
- پس از پایان درمان، باید چندین بار تنفس عمیق کشیده و سرفه کنید تا ترشحات آن کاملا خارج و پاک شود.
- دست‌ها را کاملا بشویید.
- در انتها، کلیه لوازم نبولایزر را بررسی کنید تا مطمئن شوید برای درمان بعدی آماده هستتند.
نکته: اگر علائمی مانند سرگیجه یا تحریک، همچنان ادامه داشت، باید فوراً به یک پزشک مراجعه کنید.
برخی اشتباهات در استفاده از دستگاه نبولایزر
قبل از شروع استفاده از نبولایزر، باید اطلاعاتی در مورد استفاده و همچنین مراقبت از نبولایزر بدست آورید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید. همیشه لازم است نبولایزر را در شرایط کار نگه دارید تا درمانی موفقیت‌آمیز با کمترین علائم ممکن را داشته باشید.
اشتباهات رایج شامل:
- فقط با ظهور علائم از نبولایزر باید استفاده کنیم.
- فیلترها، کاسه نبولایزر یا لوله‌ها را میتوان به مدت طولانی استفاده کرد
- اندازه گیری دارو پس از مدتی بدون استفاده از ابزارامکان‌پذیر است
- عدم توجه به شتشوی مرتب اجزای دستگاه با آب گرم و صابون
نحوه نگهداری وشستشوی نبولایزر
طبق دفترچه راهنمای ارائه شده برای دستگاه نبولایزر شتسشوی آن به طور کلی شامل مراحل و نکات زیر است:
- ابتدا تمام قسمت‌های سیستم نبولایزر را جدا کنید.
- ماسک صورت یا دهان، قطعه بالایی و فنجان دارو را با آب گرم و صابون بشویید.
- سپس بگذارید قطعات در هوای آزاد خشک شوند.
- همچنین میتوانید ماسک صورت یا دهان، قطعه بالا و فنجان دارو را در مخلوط سرکه سفید و آب به مدت ۳۰ دقیقه خیس کنید. همه این قطعات را بشویید و بگذارید تا در هوا خشک شوند.
- کمپرسور یا لوله را به هیچ عنوان با آب نشویید. قسمت بیرونی این قطعات را میتوانید با یک دستمال صابونی تمیز کنید.
- کمپرسورهای هوا، معمولاً دارای فیلتر هوا هستند. باید آن‌ها را بعد از مدتی جایگزین کنید.
- هر ۳ ماه لوله ها، ماسک یا قطعه دهان باید تعویض شوند یا در صورت آسیب دیدگی باید فوراً تعویض شوند.
- پمپ موجود در دستگاه نبولایزر باید هر ۶ ماه یکبار سرویس شود تا به طور موثر کار کند.
نکته مهم: اگر از نبولایزر به شکل صحیح محافظت نکنیم، ممکن است فرد دوز لازم دارو را دریافت نکند که خطر ابتلا به عفونت و همچنین وخیم شدن بیماری را افزایش می‌دهد.
داروهایی که با دستگاه نبولایزرها استفاده میشوند
انواع مختلفی از نسخه برای داروهای آسم وجود دارد که میتوان با کمپرسور آئروسل (یا نبولایزر) استفاده کرد. این موارد شامل:
- داروهایی که برای کاهش التهاب مجاری تنفسی، تورم برونشیت و تولید بیش از حد مخاط استفاده میشود.
- داروهایی که نیاز به کنترل طولانی مدت دارند. این داروها کمک میکنند تا بتوانید روند درمان را به طور کامل بررسی کنید.
- داروهای تسکین سریع مانند آلبوترول / سالبوتامول که به تسکین علائم ناگهانی آسم کمک میکند. این داروها معمولاً ظرف کمتراز ۵ تا ۱۵ دقیقه پس از درمان شروع به کار میکنند. بسته به دستور پزشک معمولاً میتوانند هر ۳ تا ۴ ساعت یکبار استفاده شوند.
- داروهای پیشگیرانه، مانند استروئیدها و بازدارنده‌های ماست سل که به کنترل شدت علائم کمک میکنند.
سخن پایانی زیمد
نبولایزرهای خانگی، یک روش درمانی مناسب برای طیف وسیعی از افراد با مشکلات تنفسی مختلف، مانند بیماری انسدادی مزمن ریوی، فیبروز سیستیک، آسم، آمفیزم و برونشیت مزمن است. درواقع روشی بسیار موثر در دریافت داروهای تنفسی، خصوصاً افراد سالمند که در استفاده از دستگاه‌های استنشاقی مشکل دارند.
در این مقاله از زیمد ما به بررسی کامل نحوه استفاده و نگهداری از دستگاه نبولایزر برای سالمندان پرداختیم. اگر نکته، نظر یا تجربه‌ای در استفاده از این ابزار داشته اید، در قسمت نظرات با ما درمیان بگذارید.
