با وجود آسمان‌خراش‌های امروزی به خصوص در شهرهای پیشرفته‌تر، باز هم هر روز صبح نگاهی از پنجره به آسمان شهر می‌اندازیم و روزمان را شروع می‌کنیم. یک روز آبی آبی، یک روز آفتابی، روزهای بارانی و مه‌گرفته، برفی و امان از روزهایی با آسمان تیره و خاکستری. روزی که نشود حتی با باز کردن پنجره نفسی تازه کرد، به قدر کافی خُلقمان را تنگ می‌کند. این موضوع آزاردهنده‌ست. می‌خواهیم کمی دقیقه‌تر به تاثیر آلودگی هوا روی سالمندان به خصوص برای این روزها نگاه کنیم.
بیشترین عوارض آلودگی هوا برای چه افرادی است؟
- کودکان کمتر از ۱۴ سال
- بیماران آسمی
- بیماران با مشکلات قلبی
- زنان باردار
- همه سالمندان
- افراد شاغلی که لازم است در فضاهای باز کار کنند
- ورزشکارانی که باید مرتب تمرین کنند
تاثیر آلودگی هوا روی سالمندان چه مقدار میباشد؟
تاثیر آلودگی هوا روی سالمندان تنها بر جسم موجودات منتهی نمی‌شود. بسیاری از مشکلات روحی و روانی میتواند از تاثیرات مخرب هوای کثیف باشد.
ساده‌ترین مشکلی که برای یک فرد سالم در اثر آلودگی هوا میتواند کلافه کند، سوزش گلو و چشم است. حتما این موارد را تجربه کرده‌اید و اگر بازدهی شما را برای یک روز کاری پایین بیاورد، صبرتان کم میشود.
تاثیرات جسمی آلودگی هوا روی سالمندان
- بروز بیماری‌های قلبی و عروقی
- بروز بیماری های تنفسی
- مشکلات و استرس زیاد برای دستگاه‌های ریه و قلب
- آسیب سلولی به خصوص برای کودکان و افراد مسن
تغذیه مناسب سالمندان در هنگام آلودگی هوا
مواد مغذی که شامل ویتامین E میباشند
به دلیل وجود مواد آنتی‌اکسیدان در ویتامین E، مصرف آن پیشنهاد میشود. مواد آنتی‌اکسیدان باعث مقاومت بدن در برابر مواد شیمیایی گوناگون میشود. به طور کل خشکبار، زیتون، سبزیجات و بیشتر روغن‌های خوراکی شامل مقدار زیادی ویتامین E میباشند. لازم به ذکر است که بدانید مصرف بیشتر این ویتامین به منظور تاثیر بیشتر نمیباشد. مصرف بی‌رویه ویتامین E میتواند عوارض جانبی بسیاری مخصوصا برای سالمندان داشته باشد.
لبنیات برای کاهش مضرات آلودگی هوا
فرضیه‌ای وجود دارد که در زمان آلودگی هوا، مصرف لبنیات و علی‌الخصوص شیر، خطرناک میباشد اما اینطور نیست. توصیه میشود که سالمندان برای جلوگیری از تاثیر مخرب آلودگی، از لبنیات استفاده کنند. برای جذب کلسیم بیشتر و مصرف کمتر چربی، بهتر است از لبنیات کم‌چرب استفاده کنند تا کلسیم بیشتری جذب شود. کلسیم موجود در شیر، فرآیند جذب مواد فلزی مانند سرب را کاهش میدهد. سالمندانی که مشکلات ریوی دارند، حتما قبل از مصرف، با دکتر خود مشورت کنند.
مصرف سیر و پیاز در زمان آلودگی هوا
پیاز و سیر همانطور که میدانید، یک آنتی‌اکسیدان به شدت قوی و مفید برای بدن میباشد. به غیر از این موارد، سیر و پیاز، میتوانند در درمان سینوزیت، التهاب و سرماخوردگی، کمک بسیاری میکنند
از کجا متوجه شویم دچار مسمومیت در اثر آلودگی هوا شده‌ایم؟
آلوده بودن هوا که مشخص است. اگر دچار نفس تنگی شدید، سرگیجه، خستگی شدید، سردرد، سوزش چشم و بینی و حلق، بی‌تابی و بی‌حوصله بودن از علائم مسمومیت آن است.
سالمندان در هنگام مسمومیت با آلودگی هوا چه کاری انجام دهند؟
- تا حد امکان در منزل بمانید.
- رانندگی نکنید، چرا که سرگیجه و خستگی میتواند از تاثیر آلودگی هوا روی سالمندان باشد که باید آن را جدی گرفت.
- تمامی کارهایی که میشود از طریق تکنولوژی انجام داد، را به صورت آنلاین انجام دهید. بسیاری از فعالیت‌های بانکی، خرید مواد غذایی و دارویی، خرید وسایل مختلف، پرداخت قبوض و بسیاری از کارهای روزانه ما به صورت آنلاین و با گوشی تلفن همراه قابل انجام است.
- در رژیم غذایی خود تجدید نظر کنید. در این روزها از خوردن غذاهای چرب و سرخ شده پرهیز کنید. سبزیجات و میوه‌های تازه را در میان وعده فراموش نکنید. خوردن دمنوش گیاهی و شیر گرم هم بسیار توصیه شده است.
- اگر هوا با توجه به فصل، خشک بود، برای چند دقیقه کتری آب بر روی شعله گاز قرار دهید تا رطوبت خانه تامین شود و تاثیر آلودگی هوا روی سالمندان، به میزان قابل توجهی کم شود.
- در صورتی که مسمومیت شما با این روش‌ها برطرف نشد، به پزشک مراجعه کنید.
مراقبت های لازم برای سالمندان در آلودگی هوا
- مراقب پوست خود باشید
ذرات معلق در هوا میتواند به پوست نفوذ کنند و باعث پیری زودرس شوند. روزی چند بار پوست خود را با پاک‌کننده‌های مناسب بشویید و خشک کنید. خیس بودن پوست، باعث جذب بیشتر این آلاینده‌ها میشود.
کرم ضد آفتاب را در طول روز برای جلوگیری از آلودگی و جوانسازی پوست فراموش نکنید. گاهی آلاینده‌های هوا به قدری زیاد است که تصور می‌کنیم هوا مانند روزهای ابری و گرفته، جلوی نور خورشید را می‌گیرد. اما اشعه‌های مضر خورشید میتوانند حتی در حضور آلاینده های هوا هم تاثیرات مخربی بر روی پوست ما بگذارند.
- آرام نفس بکشید
منظورمان این است که فعالیت‌های سخت را کنار بگذارید و در حد امکان آن را به روزهای آتی که هوای بهتری تنفس می‌کنید، موکول کنید. برای مثال بهتر است ورزش‌های هوازی انجام ندهید یا کوهنوردی و پیاده‌روی نکنید.
ورزش یوگا بهترین پیشنهاد برای این روزهاست.
- درمان گلودرد احتمالی را بشناسید
غرغره کردن آب نمک یکی از بهترین توصیه‌های پزشکان برای پاکسازی گلو است که اثر آلودگی هوا برای سالمندان را تا حد قابل توجهی کاهش میدهد. آب گرم که چند قطره لیمو ترش تازه درون آن چکانده شده همراه با عسل، میل کنید.
کشیدن سیگار و دیگر دخانیات برای روزهایی که هوا به قدر کافی آلوده باشد، ضرر چندبرابری برای شما دارد.
- خواب کافی داشته باشید
زمانی که به خوبی استراحت کرده باشید، بخش زیادی از استرس‌های روزمره را از خود دور می‌کنید. بی‌خوابی در سالمندان، جسم و روحشان را تحت تاثیر قرار میدهد و در برابر عوامل خارجی آسیب‌پذیر می‌کند.
این نکته را هم در نظر بگیرید، در هنگام خواب نیاز به میزان اکسیژن کمتری خواهید داشت.
- گیاهان راه‌حل خوبی‌اند
برخی از گل و گیاهان آپارتمانی هستند که با کمترین زحمتی همیشه سالم و شاداب می‌مانند. از بین آن‌ها چندین گیاه هستند که هوای خانه و محل کار را میتوانند تصفیه کنند و به وضوح میتوان تاثیر آلودگی هوا برای سالمندان را تا حد زیادی کاهش داد.
سانسوریا، انواع نژاد پتوس، دراسینا مارگیناتا، بنجامین فوکوس، آزالیا، پاپیتال، نخل بامبو، برگ قاشقی از نمونه گیاهان تصفیه کننده هوا هستند که می‌توانید در آپارتمان از آن‌ها نگهداری کنید. نگهداری این گیاهان برای افراد سالمند هم کار چندان سختی نیست و میتواند بر روحیه آن‌ها تاثیرات مثبتی هم داشته باشد.
تعریفی از آلودگی هوا
ذرات معلق و گازهایی که به درجه مضری برای سلامت موجودات برسند، آلودگی هوا نام دارند. دو نتیجه واضح از این اتفاق، بروز بیماری‌های مختلف برای موجودات و گرم شدن زمین است که نمی‌توان به سادگی از کنار این مسائل عبور کرد.
شاخص کیفیت هوا چیست؟
شاخص کیفیت هوا (Air quality index) و با نام اختصاری AQI شناخته میشود. این شاخص درواقع عددی است که برای سنجیدن کیفیت و میزان آلودگی هوا استفاده میشود. این اعداد برای هر منطقه و در زمان‌های مختلف، میتواند متفاوت باشد.
سطوح مختلف شاخص کیفیت هوا به صورت زیر است:
پاک: بهترین حالت ممکن برای کیفیت هواست و خطری سلامتی موجودی را تهدید نمی‌کند. (عدد شاخص: ۰ تا ۵۰)
سالم: کیفیت هوای خوب و قابل قبول (عدد شاخص: ۵۱ تا ۱۰۰)
ناسالم: شامل ۳ دسته ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم و بسیار ناسالم است. اگر شاخص هوا بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ باشد، میتواند برای گروه‌های حساس مشکل‌ساز باشد. اما اگر شاخص هوا بین ۱۵۱ تا ۲۰۰ اعلام شود، خطرات برای همه افراد تذکر داده میشود. در صورتی که شاخص هوا عددی بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ اعلام شود، تمامی افراد با همه سنین در معرض خطر هستند. در این محدوده است که میتوانیم تاثیر آلودگی هوا روی سالمندان را مشاهده کنیم.
خطرناک: شرایط اضطراری و بسیار خطرناک است. (عدد شاخص: ۳۰۱ تا ۵۰۰)
معمولا اطراف میدان‌های اصلی شهرها، دستگاه تشخیص آلودگی هوا نصب میشود. این دستگاه علاوه بر نمایش عدد شاخص آلودگی هوا، میزان رطوبت و دمای هوا را هم اندازه‌گیری می‌کند. نمونه‌های کوچک و قابل حمل دستگاه سنجش آلودگی هوا هم ساخته شده‌اند و برای نصب در خانه و محل کار مناسبند.
کنترل کیفیت هوا را در سایت airnow.tehran.ir مشاهده کنید.
در این سایت اطلاعات زیادی درباره شاخص فعلی و شاخص ۲۴ ساعت گذشته بر روی نمودار، روزشمار شاخص آلودگی، نقشه شاخص کیفیت هوای امروز و پیش بینی تا ۱ روز آینده، مقایسه تعداد روزهای سالم و ناسالم امسال و سال گذشته را می‌توانید ببینید. هر کدام از این بخش‌ها دارای اطلاعات بیشتری هستند که با کلیک روی آن وارد صفحه اصلی و آمارهای بیشتری از آن خواهید شد.
آلودگی هوا و تشدید ویروس کووید ۱۹ در سالمندان
طبق مطالعات دانشگاه علوم پزشکی تهران، تاثیر آلودگی هوا در سالمندان به قدری اهمیت دارد که میتواند خطر کرونا برای سالمندان را افزایش دهد. آلودگی هوا میتواند باعث بیماری‌های قلبی و دستگاه تنفسی افراد شود. یکی از گزینه‌های مورد حمله ویروس کرونا، بدن افرادی است که دستگاه‌های تنفسی و قلب و عروق آن‌ها دچار مشکل شده باشد. به همین دلیل رابطه این ۲ موضوع انکارشدنی نیست.
افرادی که به صورت طولانی مدت در مناطق آلوده زندگی کرده باشند، ریسک بیشتری برای بیماری‌های آنفولانزا، کرونا ویروس و دیگر بیماری‌های شایع تنفسی را دارند. این موضوع میتواند درباره افراد مسن خطرناک‌تر باشد.
آلودگی هوا باعث التهاب و آسیب دیدن سلول‌های فرد میشود. به همین دلیل بدن فرد در هنگام مواجه با بیماری‌های خطرناکی مانند کووید ۱۹ مقاومت کمتری از خود نشان داده و به راحتی پذیرای این ویروس خواهد شد.
گفته میشود غلظت آلودگی هوا در شهر تهران، عددی معادل ۲ برابر میزان استاندارد است. از همین گزارش میتوان یکی از علت‌های شیوع سریع این ویروس را متوجه شد.
