سلام! در این مطلب قصد داریم روش‌های مناسبی از یادآوری دارو برای سالمندان به شما ارائه دهیم. با استفاده از این روش‌ها سالمندان همیشه داروی خود را به موقع مصرف می‌کنند.
عدم مصرف به موقع دارو، فراموشی دوز قرص‌هایی که باید مصرف شود و از یاد بردن نحوه استفاده دارو از جمله دلایلی است که موضوع یادآوری داروی سالمندان را برای ما پراهمیت می‌کنند. تحقیقات نشان داده که ۵۵ درصد سالمندان داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف نمیکنند. متاسفانه سالیانه حدود دویست‌هزار سالمند به خاطر مشکلات ناشی از تداخل دارویی در بیمارستان بستری می‌شوند. و هر نوزده دقیقه یک نفر بخاطر مصرف دارو، بیش از میزان تجویز شده، اوردوز می‌کند. با توجه به اینکه خطر بستری شدن افراد مسن در بیمارستان به دلیل عوارض جانبی داروها تقریبا ۶ برابر جمعیت جوان‌تر است، باید به عنوان یک شخص مسئول اطلاعات خود را از علل فراموشی داروها و انواع متدهای یادآوری داروی سالمندان بیشتر کنیم.
اگر یکی از نزدیکان شما پا به سن گذاشته و سالمند محسوب می‌شود به احتمال زیاد باید داروهای خاصی را مصرف کند. آیا تا به حال از او پرسیده‌اید که دارو را به شیوه درست مصرف می‌کند یا نه؟ آیا نگران عوارض و تداخل دارویی هستید؟ این مدل نگرانی‌ها کاملا معقول هستند. اگر چه داروها غالبا برای حفظ سلامتی ما هستند اما مطالعات بارها نشان داده‌اند که سالمندان زیادی هستند که پیش و پس از مصرف دارو با معظلات بسیاری روبرو می‌شوند. اگر فردی هستید که در خانواده خود یک سالمند دارید یا از یک فرد مسن مراقبت می‌کنید یا سالمندی هستید که دوست دارید بتوانید مصرف داروهای خود را مدیریت کنید، خواندن مقاله روش‌های یادآوری قرص سالمندان را به شما توصیه می‌کنیم. در این مقاله به اهمیت مصرف صحیح و به موقع دارو توسط سالمندان، دلایل فراموشی نوبت و دوز دارو و روش‌های یادآوری آن مانند جعبه قرص یا یادآور دیجیتالی دارو برای سالمندان می‌پردازیم.
راه‌هایی هم برای افزایش یادگیری و قدرت حافظه وجود دارد؛ روش‌های آن را در مقاله “راهکارهایی برای تقویت حافظه سالمندان” بخوانید.
اهمیت مصرف صحیح و به موقع دارو برای سالمندان
اکثر داروهایی که سالمندان مصرف می‌کنند حیاتی هستند و نحوه مصرف آن‌ها تعیین‌کننده عملکرد آن داروها است. اگر از مصرف دوز روزانه چشم‌پوشی شود یا فراموش کنند که به موقع آن را بخورند یا بیش از حد دارو مصرف کنند نتیجه می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. ممکن است در جوانی عجیب به نظر برسد که چرا یک نفر مصرف قرص‌هایش را فراموش می‌کند اما حقیقت این است که این یک مشکل رایج در میان سالمندان است. مثلا فرد سالمند حس می‌کند که حال بهتری دارد و درمان را موقتاً قطع می‌کند. یا شاید چون دارو اثرگذاری سریع ندارد، سالمند فکر می‌کند دارو کارایی لازم را نداشته و تصمیم به قطع دارو می‌گیرد. همچنین بخاطر عملکرد سریع و مثبت دارو میزان دوز مصرفی روزانه را بیشتر می‌کند. یا چون فرد به خاطر اثر جانبی رایج دارو مانند تهوع، سرگیجه و… اذیت می‌شود، خیال می‌کند که به این داروی آزاردهنده نیازی ندارد. شاید هم هزینه داروها گران است و فرد سالمند برای صرفه‌جویی تصمیم می‌گیرد دارو را کمتر از میزان دستور پزشک مصرف کند. به همین دلایل است که همیشه توصیه می‌کنیم یک فرد جوان‌تر که اطلاعات بهتری دارد باید بر مصرف داروهای سالمندان نظارت داشته باشد یا ارتباط با پزشک و داروساز به طور مدام برقرار باشد.
یادآوری دارو برای سالمندان مبتلا به آلزایمر و زوال عقل
اگر سالمند عزیز شما درمورد مصرف داروهای خود گیج‌شده یا علائم آلزایمر و زوال عقل را دارد، احتمالا برای مصرف داروهای خود به کمک شما احتیاج پیدا می‌کند. بیماری آن‌ها به این معنی است که ایجاد یک سیستم یادآوری برای اینکه شخصاً داروهای خود را مصرف کنند به اندازه کافی مفید نیست و مصرف نادرست داروها می‌تواند به سلامت آن‌ها آسیب جدی و غیرقابل جبران وارد کند.
چرا باید مصرف داروهای سالمندان را به آن‌ها یادآوری کنید
خطرات جانی، تعداد زیادی از افراد مسن که دوا و درمان خود را قطع می‌کنند یا به دلیل ناتوانی شخصا نمی‌توانند دارو مصرف کنند را تهدید می‌کند.
یادآوری دارو برای سالمندان به علت مشکلات بینایی و حافظه
سالمندانی که مشکلات بینایی دارند، نمی‌توانند نوشته‌های ریز روی برچسب دارو یا دستورالعمل دکتر را بخوانند و تفاوت بین قرص و داروهای مختلف را متوجه نمی‌شوند. این افراد ممکن است کلا قید دارو را بزنند یا داروی اشتباهی مصرف کنند. سالمندانی که حافظه ضعیفی دارند یا دچار آلزایمر هستند نیز با خطرات مشابهی روبرو می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که بعد از گذشت سی دقیقه از مصرف دارو برخی از سالمندان فراموش می‌کنند که دارو را خورده‌اند یا نه و دوباره آن را مصرف می‌کنند. نیمی از بیماران مسن نمی‌دانند میزان دوزی که باید مصرف کنند چقدر است و نزدیک دو سوم آن‌ها فراموش می‌کنند که چه زمانی از روز باید دارو مصرف کنند.
در نظر گرفتن فاکتور نیازمندی در تداوم یادآوری داروی افراد سالمند
حدود ۴۰ درصد از بیماران سالمند اصلا از هدف و کاربرد داروی خود سردر نمی‌آورند. چون پزشک یا فرد مراقب اطلاعات مفید و واضحی به آن‌ها نمی‌دهد. یک مسئله اساسی در تداوم مصرف دارو برطرف کردن ابهام برای مصرف دارو است. یعنی به سالمند توضیح بدهید که چرا باید این دارو را استفاده کند و چگونه باعث بهبود یا کنترل بیماری او می‌شود. در غیر این صورت برخی دارو را استفاده نمیکنند، چون حس خوبی برایشان ندارد.
عدم اعتماد، نگرانی و حجم بالای داروهای سالمندان
یادآوری دارو برای سالمندان کافی نیست. شما باید به روان فرد سالمند توجه ویژه‌ای داشته باشید. ممکن است برخی از سالمندان مجبور باشند روزانه تا پنج نوع دارو را به صورت همزمان مصرف کنند و علاوه بر فراموشی این موارد، گاهی این کار برای آن‌ها آزاردهنده است. وظیفه شما علاوه بر یادآوری داروی سالمند، دادن روحیه و رفتار محبت‌آمیز است. همچنین سالمندان ممکن است بخاطر اثرات جانبی بالقوه داروها نوعی ترس و نگرانی را تجربه کنند یا به عملکرد داروها یا درمانگر (پزشک، پرستار، داروساز…) اعتماد نداشته باشند. در این مواقع از یک مشاور کمک بگیرید تا یاری‌دهنده بهتری باشید.
روش‌های یادآوری دارو برای بیماران مسن
دستگاه‌ها، ابزارها و استراتژی‌های بسیاری برای یادآوری داروهای سالمندان به وجود آمده است. شما به راحتی می‌توانید یک گجت (ابزارهای الکترونیکی) یادآور داروی ارزان قیمت تهیه کنید. وسیله‌ای که به شما کمک می‌کند قرص‌ها، شربت‌ها و داروهای تزریقی خود را سازمان‌دهی کرده تا با تنظیم هشدار‌های صوتی و تصویری زمان مصرف دارو را یادآوری می‌کند. در ادامه روش‌های کاربردی یادآوری دارو برای سالمندان را به تفصیل توضیح می‌دهیم. فراموش نکنید ایده گرفتن از این متدها هم برای سالمندان و هم مراقبان بسیار مفید است.
تمام داروها را در یک محل نگهداری کنید
اگر تمام داروهایی که سالمند مصرف می‌کند در یک محل نگهداری شوند استفاده آن‌ها نیز راحت است. برای مثال ممکن است بخواهید داروها را در آشپزخانه، میزی در سالن یا کمد اتاق خواب نگهداری کنید. هر چه دارو بیشتر جلوی چشم باشد، احتمال یادآوری مصرف داروی سالمندان نیز بالاتر است. با این روش دقیقا می‌دانید که چه دارویی را باید مصرف کنید و تاریخ کدام دارو منقضی شده است. برای یادآوری داروی سالمندان و افزایش ایمنی می‌توانید تمام قرص‌ها و بطری شربت‌های خود را در یک ظرف پلاستیکی قرار دهید.
اطمینان از این که شرایط نگهداری دارو مناسب است
به طور معمول، دارو باید در محل خشک و خنک نگهداری شود. مثلا کابینت دستشویی و حمام محل مناسبی برای نگهداری داروها نیست. رطوبت و گرما روی داروها اثر می‌گذارد. همچنین داروها باید از دسترس حیوانات خانگی و کودکان دور باشند.
نکته مهم: برای داروهایی که شرایط نگهداری خاصی دارند، مثلا باید در یخچال قرار داده شوند، حتما از دستور پزشک پیروی کنید.
تهیه یک لیست به‌روز از فهرست داروهای مصرفی سالمندان
برای جلوگیری از تداخل دارویی و یادآوری به موقع داروی سالمندان ضروری است که بدانید سالمند شما چه دارویی را مصرف می‌کند. مواردی که باید در فهرست خود ثبت کنید:
- نام هر داروی با نسخه و بی‌نسخه، ویتامین یا مکمل
- تعداد دفعات مصرف هر دارو
- میزان دوز مصرفی در هر بار استفاده
- هدف از مصرف هر دارو و بیماری سالمند
- اطلاعات و نسخه پزشک یا داروسازی که این داروی خاص را تجویز می‌کند
از قبل داروها را برای یک هفته مرتب کنید
سازمان‌دهی داروها برای مدیریت یادآوری داروهای سالمندان ضروری است. یک برنامه بریزید که حداقل برای یک هفته سالمند دوز داروهای مورد استفاده را جدا کرده و در محل مشخصی (مانند یک محفظه نگهداری یا جعبه قرص) قرار دهید. اگر در بعضی از موارد سالمند باید نصف یک قرص را مصرف کند بهتر است آن را از قبل نصف کنید. با این کار در روند یادآوری داروی سالمند مشکلی ایجاد نمی‌شود.
بررسی چندباره تداخل دارویی هنگام یادآوری داروی سالمندان
بسیاری از افراد مسن چندین دارو، قرص، ویتامین، داروهای بدون نسخه یا انواع مکمل‌ها را مصرف می‌کنند. به همین دلیل مهم است که پیش از ایجاد سیستم یادآوری دارو برای سالمندان مطمئن شوید که هیچ‌کدام از این داروها روی یکدیگر تاثیر مخرب نمی‌گذارند. بسیار مهم است که عوارض و موارد تداخل دارویی را بشناسید. با این کار می‌توانید مراقب هرگونه تغییر در سلامتی و علائم حیاتی سالمند خود باشید. در صورت مشاهده هرگونه تغییر یا مشکلی فورا با پزشک سالمند تماس بگیرید.
عوارض جانبی ناشی از مصرف نادرست داروها می‌توانند خطر افتادن، ناراحتی معده، درد و ضعف و موارد دیگر را افزایش دهد. سوء‌مصرف در برخی از داروها منجر به بروز رفتارهایی که از نشانه‌های زوال عقل هستند، می‌شوند. برای اینکه خیالتان راحت شود که داروساز یا پزشک سالمند اشتباه نکرده، یک بار دیگر خودتان نام دارو و کاربرد و موارد تداخلی آن را در اینترنت چک کرده و یادداشت کنید. اگر تداخلی پیدا کردید، برای راهنمایی بیشتر با داروساز یا پزشک تماس بگیرید و به هیچ وجه خودسرانه دارو را تغییر ندهید یا مصرف آن را قطع نکنید.
پیروی دقیق از دستورالعمل دقیق مصرف برای یادآوری دارو افراد مسن
وقتی حرف از یادآوری داروی سالمندان می‌شود بسیار ضروری است که از دستورالعمل پزشک پیروی کنید. تنها در این صورت است که آثار منفی، عوارض یا احتمال تداخل دارویی را می‌توان تا حد بسیار زیادی کاهش داد. مطمئن شوید که شما و سالمندی که از آن مراقبت می‌کنید، می‌دانید که مصرف همزمان چه داروهایی بی‌خطر است و برای جلوگیری از عوارض جانبی، کدام داروها باید با فاصله مصرف شوند. مثلا لازم است برخی از داروها با معده پر و بعضی با معده خالی مصرف شوند. اگر در مورد دستور مصرف داروی سالمند خود مطمئن نیستید، حتما از پزشک بپرسید.
خرید جعبه قرص یا محفظه نگهداری دارو
جعبه قرص یا محفظه نگهداری دارو یک ابزار بسیار خوب برای قرار گرفتن قرص‌های سالمندان است که در هر داروخانه‌ای به راحتی یافت می‌شود. جعبه‌های قرص هفتگی، ماهانه و روزانه وسیله‌ای عالی و کاربردی برای استفاده خود سالمندان هستند. برای سالمندانی که باید روزانه در زمان‌های متفاوتی داروهای مختلفی را مصرف کنند، داشتن یک جعبه قرص، کمک‌کننده است. جعبه قرص در ابعاد و شکل‌های مختلفی عرضه می‌شود. هر جعبه بخش‌های مختلفی دارد. حتی ممکن است بخشی که به مصرف روزانه اختصاص داده شده نیز طبق زمان‌بندی (ساعت یا روز و شب) تقسیم‌بندی شده باشد. جعبه قرص دیجیتالی نیز در بازار به وفور موجود است. وقتی این مدل جعبه‌ها را تهیه می‌کنید کافی است یک‌بار پیش از مصرف تنظیمات دوز و زمان را وارد کنید و سپس روزانه داروها را در محفظه قرار دهید. هر بار که زمان مصرف دارو برسد، جعبه هشدار صوتی می‌دهد.
بیشتر جعبه‌های قرص را می‌توان به راحتی در کیف‌های دستی یا مسافرتی قرار داد. اما دقت کنید که نباید آن را در هوای گرم در ماشین رها کنید.
استفاده از نرم‌افزار و یادآوری دارو برای سالمندان
نرم‌افزارهایی که به بیماران کمک می‌کنند تا زمان مصرف داروها را به یاد داشته باشند، ابزار مناسبی برای مراقبت کنندگان از افراد مسن هستند. به این مدل نرم‌افزارهای موبایلی اصطلاحاً «دارویار» گفته می‌شود. در دارویار می‌توانید یک فهرست از تمامی داروهایی که سالمند شما مصرف می‌کند ایجاد کنید. با مشخص کردن زمان مصرف دارو طبق دستور پزشک در نرم‌افزار، هر روز در زمان مشخصی یک آیکون روی صفحه موبایل شما ظاهر می‌شود که زمان مصرف دارو را یادآوری می‌کند. یا اینکه زنگ هشدار به صدا در می‌آید. در این نرم‌افزارها همچنین می‌توانید یادداشت‌های شخصی را اضافه کرده و به اطلاعات مهم درباره داروی خود به صورت آنلاین دسترسی داشته باشید. استفاده از برنامه‌های دارویار این مزیت را دارد که هنگام مراجعه به پزشک همیشه لیستی از داروهای خود را همراه دارید.
ساخت تقویم یادآور مصرف دارو برای سالمندان
اگر علاقه‌ای به استفاده از نرم‌افزار موبایل یا دستگاه یادآور داروی دیجیتالی ندارید و یک روش ساده‌تر می‌خواهید، می‌توانید از تقویم کاغذی یا کامپیوتری استفاده کنید. دوز روزانه دارو و زمان مصرف را در تقویم یادداشت کنید.
داشتن یک روتین روزانه جهت یادآوری دارو برای سالمندان بسیار مهم است. پس روشی را انتخاب کنید که بیشترین کارایی را برای شما دارد و با آن راحت هستید.
۲ دیدگاه ها