A
سلامت جسمی سالمندان

فیزیوتراپی سالمندان، انواع فیزیوتراپی و روش های درمانی

فیزیوتراپی سالمندان ، برای سالمندانی که با کاهش قدرت عضلات، افزایش وزن، درد در مفصل­‌های بدن و کاهش توانایی در برخورد با اتفاقات ناگهانی مواجه شدند یا در دوران نقاهت پس از بیماری یا عمل جراحی به سر می‌­برند، بسیار کاربردی بوده و به بهبود زندگی در دوران سالمندی کمک فراوانی می­‌کند.

بیماری­‌هایی همچون:

  • فشارخون بالا
  • بیماری قلبی
  • بیماری مزمن ریه
  • آرتروز، پوکی استخوان
  • دیابت
  • پارکینسون
  • آلزایمر
  • بی اختیاری ادرار
  • ام اس
  • سکته مغزی
  • استرس و به طورکلی شرایط عصبی

تاثیر مهمی در نحوه عملکرد و توانایی افراد در محیط خانه و اجتماع دارند. این تغییرات به این منظور نیستند که در دوران سالمندی، افراد با این بیماری­‌ها درگیر بوده و باید این بیماری‌­ها را بپذیرند. بلکه می­توان کارهایی را انجام داد تا از بدترشدن وضعیت جلوگیری کرده و حتی به بهبود شرایط کمک نمود تا سالمندان، زندگی بهتری را در دوران سالمندی تجربه کنند.

فیزیوتراپیست کیست و چه کارهایی را انجام می­‌دهد؟

اگر پزشک معالج مخصوص دارید، برای کمک به درمان و سرعت بهبود شرایط فعلی­‌تان از وی در مورد فیزیوتراپی و فعالیت­‌هایی که فیزیوتراپیست می­‌تواند با آن­‌ها به بهبود شرایط شما کمک کنند، بپرسید.

در ملاقات اول با فیزیوتراپیست، همیشه یک ارزیابی اولیه صورت گرفته و برنامه‌­ای برای درمان، تدوین می‌­شود.

ارزیابی به دو بخش تقسیم می‌­شود :

  • معاینه ذهنی (بیشتر صحبت کردن)
  • معاینه عینی (آزمایش توانایی­‌های فرد)

معاینه ذهنی: در واقع همان صحبت­‌هایی است که فیزیوتراپیست در مورد زمان شروع بیماری، علت بیماری و اینکه چه مواردی باعث بهتر و بدتر شدن بیماری می­شود با شما داشته و تاریخچه‌­ای از بیماری‌­هایی که تا به حال با آن درگیر بوده و از آن رنج برده­‌اید را در حین صحبت کردن با شما به دست می‌­آورد.

معاینه عینی: زمانی که فیزیوتراپیست از شرایط عمومی شما مطلع می­شود، شروع به معاینه عضو درگیر با بیماری نموده تا دید کلی از شرایط و میزان تعادل و قدرت آن به دست آورد. برای نمونه بررسی حرکت مفصل شانه، بررسی و آزمایش میزان توانایی شانه در حرکت عادی یا انجام فعالیت­های روزمره همه در دسته معاینه عینی قرار می­گیرند.

پس از ارزیابی دقیق وضعیت سالمند و مشکلاتی که از آن رنج می­‌برد، فیزیوتراپیست یک برنامه مدون را طراحی کرده و در مورد آن با سالمند صحبت و توضیحاتی به وی ارائه می‌­کند.

برنامه درمانی طراحی شده، شامل تغییر در نحوه انجام یک کار یا فعالیت بدنی در فعالیت­‌های روزانه و ارائه برنامه ورزشی است تا سالمند بتواند به صورت منظم ورزش کند.

بهبود تعادل، قدرت و تحرک اغلب هدف اصلی در سالمندان است. ولی در زمانی که فرد از درد رنج می­‌برد، ممکن است این موضوع با آبدرمانی، ماساژ، درمان­‌های سرد یا گرم، مشاوره و … به همراه باشد.

تمرینات ورزشی، شامل تمرین­‌هایی است که منجر به تسکین درد، تمرین استقامتی، تمرین افزایش قدرت انعطاف­‌پذیری، تمرین پله، بلندشدن از صندلی و یا بلندشدن از روی زمین و… می­باشد.

یک فیزیوتراپیست همچنین می­تواند در مورد نحوه استفاده صحیح از وسایلی همچون عصا و اصلاح راه رفتن، راهنمایی­های کاربردی به سالمندان ارائه دهد.

فیزیوتراپی سالمندان در منزل
فیزیوتراپی سالمندان در منزل

فیزیوتراپی سالمندان چگونه به بهبود بیماری آن‌ها کمک می­‌کند؟

برخی از بیماری­‌ها و مشکلات بالای ۴۰ سالگی در بین سالمندان شایع بوده و فیزیوتراپی به درمان و بهبود وضعیت سالمند کمک قابل توجهی می‌کند را بررسی می­‌کنیم.

سکته مغزی

چهارمین عامل مرگ و میر و علت قابل توجهی از ناتوانی‌­ها، سکته مغزی است که اغلب افراد سالمند را درگیر می‌­کند.

اما با پیشرفت علم و با کمک گرفتن از فیزیوتراپیست­‌های متخصص مغز و اعصاب، ناتوانی­‌هایی که سالمند بعد از سکته مغزی به آن دچار می­‌شود، قابل پیگیری و رفع است.

ناتوانی­‌هایی که بعد از سکته مغزی اغلب به آن دچار می‌­شوند:

  • ضعف یا فلج عضلات در یک طرف بدن است که ممکن است توانایی حرکت را از بین ببرد.
  • اسپاسم، افزایش مداوم اسپاسم در عضلات، ممکن است در حرکت طبیعی تداخل ایجاد کند.
  • از دست دادن احساس یا وجود احساسات غیرمعمول.
  • از دست دادن رفلکس­های کیفیتی و تعادل ممکن است به معنای دشواری در حفظ ایمن وضعیت نشستن یا ایستادن و محدودکردن توانایی راه رفتن باشد.
  • مفاصل سمت آسیب‌­دیده بدن، ممکن است سفت، دردناک و محکم شود.

فیزیوتراپیست‌­های اعصاب برای تشویق توانایی مغز در سازماندهی مجدد مسیرهای خود برای جبران خسارت ناشی از سکته مغزی، به کمک برنامه درمانی دقیق و منظم، درمان را هدایت کرده و سمت و سویی مناسب و کاربردی به آن می‌­دهند. این نوع فیزیوتراپی سالمندان روزانه حداقل ۴۵ دقیقه به طول انجامیده و با توجه به شرایط بیمار حتی ممکن است از بیمارستان شروع شده و پس از اینکه در برخی از قسمت­‌های بدن پیشرفت­‌هایی حاصل شد، سالمند از بیمارستان ترخیص و ادامه درمان به خارج از محیط بیمارستان منتقل شود.

پارکینسون

پارکینسون، بیماری است که در اثر از بین رفتن سلول­‌ها در بخشی از مغز که وظیفه حرکات خودکار و اتوماتیک بدن را برعهده دارد، به وجود می­‌آید. علائمی چون:

  • لرزش تمام بخش­‌های بدن
  • مشکل در شروع حرکت و فعالیت بدنی
  • سفت شدن عضلات بدن
  • کندشدن حرکات بدن
  • از بین رفتن قدرت بیان یا از بین رفتن قدرت صحیح بیان کلمات

این بیماری که اکثر مواقع در افراد سالمند به وجود می‌­آید و باعث بروز مشکلات برای سالمند و خانواده وی می‌­شود با کمک گرفتن از فیزیوتراپیست و انجام فیزیوتراپی بهبود یافته یا حداقل به کمک فیزیوتراپی از سرعت رشد بیماری کاسته می‌­شود.

فیزیوتراپی در این شرایط بر بهبود وضعیت بدن، عملکرد بهتر بازو، پیاده‌­روی، تعادل و تمرین در مورد مدیریت ایمن برای تغییر از یک موقعیت به موقعیت دیگر متمرکز است. پزشکان از ورزش و راهکارهایی برای کمک به ابتکار عمل برای بهبود استقلال و ایمنی استفاده می­‌کنند.

افتادن و سقوط در سالمندان

شایع­ترین علت مرگ و میر ناشی از آسیب ­دیدگی در افراد بالای ۶۵ سال، از افتادن و سقوط ناشی می­‌شود. صدماتی که به بدن وارد می­‌شود و شکستگی­‌های وارد شده به سر، از شایع­ترین نتایج سقوط در سالمندان است.

در افراد بالای ۶۵ سال، یک نفر از سه نفر و در افراد بالای ۸۰ سال، یک نفر از هر دو نفر، سالانه دچار سقوط می‌شوند. متاسفانه در طی ۱۲ ماه آینده نیمی از این سالمندان دوباره سقوط کرده و ۱۰ تا ۲۵ درصد آسیب جدی­‌تری می‌­بینند.

آمارها نشان می‌­دهد بیش از نیمی از سالمندانی که از عوارض سقوط­شان شکستگی در ناحیه لگن است، دیگر قادر به زندگی مستقل نبوده و نیاز به مراقبت دائم دارند. همچنین هزینه‌­های مراقبت از سالمندانی که پس از سقوط آسیب جدی دیده و نیاز به بستری و مراقبت دارند، بسیار قابل توجه است.

برنامه­‌هایی که فیزیوتراپیست برای بهبود تعادل و قدرت در سالمندان اجرا می­‌کند و همچنین اصلاحاتی که در شیوه فعالیت­‌های روزانه سالمندان انجام می‌­دهد باعث می­‌شود خطر سقوط در سالمندان تا ۵۵ درصد کاهش یافته و پیشگیری گسترده­‌ای در جلوگیری از سقوط در سالمندان صورت گیرد. این پیشگیری علاوه بر اینکه باعث بهبود زندگی سالمندان، افزایش امید به زندگی در آن‌­ها می‌­شود نیاز آن­‌ها از مراقبت­ دائم را کاهش داده و توانایی زندگی مستقل و عادی را در آن­ها افزایش می­‌دهد، علاوه بر اینکه صرفه اقتصادی بهتری برای سالمندان در پی دارد.

در فیزیوتراپی سالمندان با بررسی قدرت عضله، تعادل، ثبات و تحرک بدن سالمند، برنامه تقویت و بهبود تعادل را در اختیار وی قرار می­‌دهد تا با انجام آن از سقوط و عوارض ناشی از آن ایمن باشد.

پیشنهاد مطالعه: انتخاب کفش سالمندان

پوکی استخوان

از بین رفتن بیش از ۳۰% تراکم مواد معدنی استخوان یا BMD را پوکی استخوان می­‌گویند. تراکم استخوان با افزایش سن به خصوص پس از یائسگی در زنان به طور پیوسته کاهش یافته و پوکی استخوان را به وجود می­‌آورد.

شکستگی لگن، ناشی از سقوط به دلیل پوکی استخوان شایع­ترین صدمه‌­ای است که سالمندان از سقوط می­‌بینند و تنها حدود ۳۰% از این افراد به طور کامل بهبود می­‌یابند.

فیزیوتراپیست­‌ها می‌­توانند با تدوین برنامه­‌های ورزشی برای تقویت عضلات کمر، تشویق توانایی عملکردی و افزایش تراکم استخوان با ارتقاء فعالیت­‌های بدن، تحمل وزن و تعادل کمک‌کننده باشند.

ورزش منظم و فعالیت، نشان می‌­دهد افراد سالمندی که مرتبا درگیر فعالیت بدنی هستند، از مزایای بسیاری از جمله تعادل بهتر، افزایش قدرت، افزایش ظرفیت شغل، کاهش فشار خون و کلسترول، کاهش وزن و حافظه بهتر بهره می­برند. ورزش همچنین باعث بهبود خلق و خو می­شود و در صورت انجام منظم ورزش، افسردگی و اضطراب کاهش می­یابد. کشش و تقویت برنامه­‌ها به همراه پیلاتس یا یوگا می‌­تواند به خصوص در حفظ قدرت جسمی و استقلال سالمند تا زمان ممکن، کمک کننده باشد.

فیزیوتراپیست‌­ها همچنین در زمینه ارتقاء سلامت، توانبخشی قلب، بی­‌اختیاری و توانبخشی ریوی با افراد سالمند فعالیت دارند.

فواید فیزیوتراپی سالمندان

فیزیوتراپی سالمندان در سال ۱۹۸۹ به یک تخصص مطالعات فیزیوتراپی تبدیل شد. از آن زمان، فیزیوتراپیست­‌ها برای درک مشکلات سالمندی تلاش کرده‌­اند. لیست گسترده‌­ای از مواردی که در فیزیوتراپی در زمینه­‌های مختلفی مورد بررسی قرار می­‌گیرد، وجود دارد.

انواع مشکلاتی که در فیزیوتراپی سالمندان با آن روبرو هستیم، به سه دسته مختلف طبقه بندی می­شوند:

  1. مشکلاتی که در پی آن سالمند نمی‌­تواند به سادگی از اندام خود استفاده کند یا ورزش نماید. این مشکلات را می­‌توان از طریق تمرین­‌های حرکتی متنوع برطرف نمود.
  2. مشکلاتی که در بیماران قلبی-عروقی مانند بیماری قلبی و سکته مغزی وجود دارد. متخصص فیزیوتراپی این مشکلات را با کمک ابزارهایی من جمله ورزش، آب درمانی، تحریک الکتریکی و … بهبود می­‌بخشد.
  3. دسته سوم مربوط به مشکلات اسکلتی در سالمندان است که می­‌توان به بیماری­‌هایی از جمله پوکی استخوان و آرتروز اشاره نمود.

فیزیوتراپی سالمندان ابزاری اثبات شده برای افراد سالمند است تا بتوانند تحرک و تعادل را تقویت بخشند، استحکام لازم را ایجاد نمایند، اعتماد به نفس خود را نسبت به توانایی­‌های جسمی خود تقویت کنند و سال­‌ها فعال باشند.

البته باید همواره به یاد داشت که مهم­ترین هدف این است که سالمندان در بهترین حالت توانایی­های خود عمل کرده و توانایی انجام کارهای روزمره خود را داشته باشند. انجام امور زندگی و فعالیت­‌های عمومی و عادی دارایی­‌های ارزشمندی برای عموم افراد به خصوص سالمندان است.

انواع فیزیوتراپی در پیری

انواع فیزیوتراپی سالمندان

درمان دستی manual Therapy

نوعی روش درمانی است که توسط دستان فیزیوتراپیست یا درمانگر انجام می‌­شود و هدف از انجام آن کاهش درد در سالمند، افزایش میزان انعطاف‌پذیری بدن و استراحت دادن به سالمند است.

درمان سرد (سرمادرمانی)

از بین بردن تورم و التهاب به وجود آمده از بیماری­‌هایی همچون آرتروز یا از بین بردن درد، توصیه می‌­شود. سرمادرمانی شامل استفاده از کیسه­‌های یخ، ماساژ با یخ و بهره­‌گیری از روش RICE (مخفف کلمات استراحت، یخ، فشرده­سازی و بالا نگه­داشتن اندام آسیب دیده) است. این کار در بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در هر نوبت برای سالمند توسط فیزیوتراپیست انجام می­گیرد.

درمان گرم (گرمادرمانی)

گرما درمانی، سبب گردش خون بهتر در سطح بدن می­‌شود. یکی از نتایج گردش خون بهتر، برقراری آرامش و احساس ریلکسی در عضلات است. از گرمادرمانی، معمولا برای از بین بردن ورم مفاصل و استخوان­ها استفاده می­شود. استفاده دیگر درمان گرم در مواقعی است که سالمند برای مدت طولانی در بستر به صورت بی­حرکت بوده و مفاصل وی خشک و سفت شده است، کاربرد دارد، البته گرم کردن قبل از شروع ورزش که برای شل کردن عضلات استفاده می­شود نیز در این نوع درمان دسته‌­بندی می­‌شود.

آبدرمانی (Hydrotherapy)

آبدرمانی برای حفظ سلامتی، بهبود بافت­‌های نرم بدن، افزایش جریان خون و از بین بردن استرس و اضطراب به طور کلی برقراری آرامش در بدن، موثر است.

فیزیوتراپی سالمندان با تحریک الکتریکی

تحریک الکتریکی که به کمک برقراری جریان الکتریکی در بدن سالمند به وجود می­‌آید، راهی است که به کمک آن فیزیوتراپیست یک اثر دلخواه را در بدن سالمند به وجود می‌­آورد. برای مثال، تحریک الکتریکی در افرادی که دچار سکته مغزی شده‌­اند برای منقبض کردن عضلات کاربرد دارد.

تحریک الکتریکی عموما با لیزردرمانی سرد همراه است تا میزان اثربخشی درمان، بیشتر باشد.

مطالعه بیشتر: رازهای سلامتی در افراد مسن

فیزیوتراپی سالمندان با روش اولتراسوند یا شاکویوتراپی

اولتراسوند به کمک امواج مکانیکی صوت، برای کاهش انقباض عضلات و آرامش بخشیدن به ماهیچه­‌های بدن، قبل و بعد از ورزش به بدن تابیده می‌­شود. امواج صوتی تولید شده از اولتراسوند به گرما تبدیل شده و با اعمال حرارت به بدن باعث بهبود گردش خون و آرام شدن بدن سالمند می­‌شود.

 

خرید وسایل ضروری سالمندان

منبع
functionalhealthlocal-physio.co

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا