انواع سرطان در سالمندان: سرطان های شایع در افراد مسن

همانطور که میدانید سرطان در سالمندان انواع مختلفی دارد ولی شدت و تاثیر آن بر روی انسان ها متفاوت است. اما چیزی که قابل تامل است، فراگیری میزان سرطان در جهان است. زمانی که یک نوع بیماری این چنین فراگیر می‌شود و افراد زیادی را در جهان مبتلا می‌سازد، قطعا توجه پزشکان و متخصصان را به خود جلب می‌کند، که این عامل باعث یافتن روش های جدید درمانی و در نهایت افزایش بهبودیافتگان می‌شود. در این مقاله سعی کردیم شما را با مفاهیم اولیه این بیماری آشنا کنیم تا بدون ترس از آن به سمت شکست سرطان گام بردارید.

سرطان در سالمندان چگونه به وجود می آید؟

زمانی سرطان بروز می‌یابد که سلول ها به صورت مهارنشدنی تکثیر پیدا کنند و به صورت یک بافت اضافه در بدن شکل بگیرند. این بافت تشکیل شده قطعا می‌تواند کارکرد بدن و اندام تحت تاثیر قرار گرفته را دچار اختلال و مشکل کند. علت این پدیده هنوز نامشخص است اما نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که سرطان می‌تواند تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و اختلال در عملکرد هسته سلول ها باشد. همچنین عواملی چون مواد رادیو اکتیو، مواد شیمیایی و حتی اشعه های تابش نور خورشید می‌توانند تعادل میزان تقسیم سلول، مرگ و ایجاد تمایز سلولی را برهم زنند و باعث شکل گیری سرطان شوند.

طی تحقیقات تخصصی انجام شده در انگلیس، دریافتند که پروتئین ها می‌توانند تاثیر مستقیمی بر ایجاد سرطان داشته باشند. در زمان تکثیر سلولی دو پروتئین Plcy1 و Grb2 شرکت دارند که اولی مسئول تکثیر سلولی است و دومی مسئول کنترل مقدار تکثیر سلول هاست که هنگام نقص در عملکرد این پروتئین، کنترل سلول از دست رفته و تکثیر بی رویه انجام می‌شود. این تکثیر سلولی اضافه، باعث ایجاد بافت هایی به نام تومور می‌شود.

انواع سرطان شایع در سالمندان 

مهم ترین نکته در رابطه با سرطان های شایع در سالمندان بالا بودن اطلاعات شما در رابطه با علائم آنهاست و انجام تست های تشخیصی در انواع با ریسک بالاتر بسیار کمک کننده خواهد بود.

سرطان از دسته بیماری هایی است که در سنین سالمندی شایع می شود و درکشور ما افزایش سن مهم ترین عامل ابتلا به سرطان بروز سرطان شده است. (محدوده سنی بالای ۶۵ سال سالمند تلقی می شود). در انتخاب روش درمان سرطان در سالمندان علاوه بر سن، وضعیت عمومی فرد و فاکتور های روانی بیمار هم در نظر گرفته می شود. 

برخی از سرطان ها مانند سرطان سینه و پروستات مربوط به جنس خاصی بوده و معمولا در سنین بالاتر بروز می کنند؛ البته سایر سرطان ها هم ممکن است درجنس خاصی شایع تر باشند.
در ابتدا توصیه می شود به لیست زیر که شامل اسامی سرطان های موروثی است توجه کنید؛ چراکه وجود این سرطان ها در اطرافیان شما ریسک ابتلا را درشما به خصوص در سنین بالاتر افزایش میدهد. با داشتن اطلاعات می توانید از بروز آنها پیشگیری کنید.

انواع سرطان‌های ارثی در بانوان

• سرطان تخمدان
• سرطان سینه
• سرطان رحم

انواع سرطان در آقایان

• سرطان پروستات

در هر دو جنس:

• سرطان معده
• سرطان پوست
• سرطان پانکراس
• سرطان روده

سرطان پروستات شایع در آقایان سالمند

کاملا مشخص نیست که چه عواملی موجب بزرگ شدن غده پروستات مردان در سنین بالای ۴۰ سال می شود؛ انواع مشکلات در دفع ادرار، وجود خون در منی و اختلالت نعوظ و…جزء علائم می باشد.

سرطان پستان شایع در بانوان سالمند

به طور معمول بروز سرطان سینه در زنان ۶۵ سال یا بالاتر حدود ۵۰% می باشد. در بانوان مسنی که تناسب اندام دارند بروز سرطان پستان کاهش می یابد و امید به زندگی بالاتر است.

سرطان ریه شایع در هردو جنس

علت اصلی مرگ در سالمندان سرطان ریه است. جزء کشنده ترین سرطان ها است. و اخیرا به دلیل افزایش تعداد بانوانی که دخانیات استعمال می کنند آمار سرطان در این جنس رشد داشته است.

سرطان حنجره شایع در آقایان، به ندرت در بانوان 

عموما بعد از ۴۰ سالگی بروز می کند. گرفتگی صدا و تنگی نفس از علائم بوده و مصرف دخانیات و ماده تریاک و نوشیدنی های الکلی در بروز این نوع سرطان تاثیر مستقیم دارد.

سرطان کولون یا روده بزرگ

از انواع سرطان های ارثی با احتمال بالا می باشد. ناراحتی مداوم در شکم را جدی بگیرید از جمله: گرفتگی شکم ، گاز درد، احساس عدم تخلیه کامل روده، وجود خون در مدفوع و…

سرطان تیروئید

با افزایش سن آرام آرام  بافت تیروئید فیبروزه می شود و دچار آتروفی می گردد؛ نوع آناپلاستیک سرطان تیروئید در سنین سالمندی بیشتر بروز می کند. 

سرطان معده

اکثر بیماران مبتلا به سرطان معده به  این گروه سنی تعلق دارند. 

سرطان معده انواع مختلفی داشته و علائم موثر در بروز: رژیم غذایی، عفونت باکتریایی هلیکوباکترپیلوری و کاهش اسید معده به صورت طبیعی یا مصرف دارو ….

سرطان داخل دهان، سرطان غدد بزاقی

احتمال بروز با افزایش سن بالا می رود. مصرف سیگار و قلیان موجب زخم های داخل دهان هستند و از نشانه ها و عوامل این نوع از سرطان.

سرطان پوست

جزء سرطان هایی است که در سالمندان بیشتر دیده می شود. بدخیم ترین نوع آن هم ملانوما است. ضایعاتی که بیش تر از دوهفته روی پوست می مانند را جدی بگیرید.

سرطان سینوس و بینی

سرطان شایعی نیست ولی مبتلایان موجود اغلب گروه سالمندان هستند. گرفتگی بینی از علائم اصلی بوده و ترشحات چرکین و خونی با بوی بد سایر علامت ها می باشند.

بروز توده های لنفاوی در سرو گردن

در کل با افزایش سن شایع تر شوند و برخی از انواع این سرطان در سالمندان دیده می شود. با علامت هایی چون: کاهش وزن و کم اشتهایی، ضعف و… بروز می کند.

تومور های گوش

در خارج و داخل گوش می تواند تومور ایجاد شود. بدلیل اینکه سنگینی گوش در سالمندان شایع است ممکن است به این علامت توجه نشود اما در این سرطان مشکل شنوایی پیش رونده بوده و افزایش می یابد.

تومور و انواع تکثیر آن

رشد و تکثیر غیر طبیعی سلول ها تومورها را ایجاد می‌کند. این تومورها جلوی فعالیت قسمت هایی از بدن را می‌گیرند و به تدریج کارایی آن‌ها را به صفر می‌رسانند. این تومورها به دو دسته خوش و بدخیم تقسیم می‌شوند.

• تومور بدخیم: این تومور به سرعت در قسمت های دیگر بدن سرایت کرده و اعضاء بدن را درگیر می‌کند. این تومورها توسط غدد لنفاوی و گردش خون در بدن جا به جا می‌شوند تا قسمت های سالم را از بین ببرند و دچار مشکل کنند. اکثر این تومورها، سرطانی را ایجاد می‌کنند که درمان آن بدون عمل جراحی غیر ممکن است.
• تومور خوش خیم: خوشبختانه این نوع از تومور نمی‌تواند در بافت ها و اعضای دیگر بدن گسترش پیدا کند. تومور خوش خیم گاهی اوقات می‌تواند بسیار بزرگ باشد اما اثرات تخریبی بسیار کمتری را نسبت به تومور بدخیم خواهد داشت. البته تومورهای خوش خیمی که در مغز شکل می‌گیرند می‌توانند بسیار خطرناک و کشنده باشند به همین علت درمان این نوع تومورهای مغزی بسیار اهمیت دارد.

بروز سرطان در جهان هستی

احتمال بروز سرطان در تمام سنین وجود دارد، اما طی تحقیقات انجام شده دریافتند که افزایش سن می‌تواند باعث بالا رفتن آمار ابتلا به سرطان شود. بنابراین سرطان در سالمندان آمار بالاتری دارد. متاسفانه سهم سرطان از بروز مرگ و میر در انسان ها ۱۳ درصد است که البته درصد بالایی هم هست. گفتنی‌ست که بروز سرطان فقط مربوط به انسان ها نمی‌شود و هر جانور و حتی گیاهان پرسلولی را می‌تواند درگیر خود کند.

سرطان یک بیماری پیش‌رونده است و ۷۰ درصد مرگ های ناشی از سرطان در کشور های در حال توسعه اتفاق میفتد. این در حالی است که کنترل و درمان سرطان در کشور های توسعه یافته و پیشرفته بسیار بیشتر است. اما میزان مرگ و میر از سرطان در کشورها بسیار متفاوت گزارش شده است. به عنوان مثال میزان فوت ناشی از سرطان معده در ژاپن ۸ برابر آمریکاست اما در مقابل، میزان مرگ و میر از سرطان ریه در آمریکا ۲ برابر کشور ژاپن است. همچنین سرطان پوست در نیوزلند ۶ برابر کشور ایسلند قربانی دارد.

سرطان سینه و پروستات همچنان شایع ترین سرطان ها در مردان و زنان دنیا هستند. میزان ابتلا به سرطان ریه در زنان در حال افزایش است و سرطان مری در افراد چاق بیشتر گزارش می‌شود.

یک نظریه جالب در مورد سرطان در سالمندان

سبک زندگی بهتر و اصلاح آن مانند کاهش وزن، ترک سیگار و کاهش مصرف گوشت قرمز (به خصوص گوشت خوک) میتواند تاثیر شگرفی در کاهش ابتلا به سرطان بگذارد. اما به تازگی نتایج پژوهشی و آزمایشگاهی یک نظریه جالب و خاص را تایید کرد؛ طبق این آزمایش، خطر ابتلا به سرطان سینه و سرطان پوست در افرادی که قد بلندتری نسبت به باقی افراد دارند بیشتر است. طبق این نتایج هر ۱۰ سانتی متر بلندتر بودن قد، خطر ابتلا به سرطان در زنان را تا ۱۸ درصد و در مردان ۱۱ درصد افزایش میدهد.

چه چیز هایی باعث سرطان میشوند؟

همانطور که گفته شد علت بیماری سرطان هنوز نامشخص است؛ اما طی آزمایشات طولانی مدت برخی از عوامل شناسایی شده که می‌تواند برای رشد این بیماری کارساز باشد. شاید نتایجی که سازمان بهداشت جهانی عنوان می‌کند، به آشنایی ما از این عوامل کمک بزرگی کند. عوامل خطرساز و سرطان زایی که در ادامه خواهیم گفت جزء مهم ترین عوامل سرطان ساز به شمار می‌رود.

• چاقی: طبق گزارشات چاقی در جوامع بشری مخصوصا کشورهای توسعه یافته یکی از عوامل بروز سرطان در سالمندان به شما می‌رود. در سال ۲۰۱۲ تنها ۴۸۱ هزار نفر از مردمان چاق کشورهای توسعه یافته مبتلا به سرطان شده‌اند که اکثر آنان، بانوان بودند. پیش بینی می‌شود با کنترل وزن و مبارزه با چاقی می‌تواند تا ۲۵ درصد از ابتلا به سرطان را کاهش داد که این خود درصد بالایی را شامل می‌شود.
• دخانیات: یکی از مهم ترین عوامل ایجاد سرطان مجاری تنفسی مخصوصا سرطان ریه، مصرف دخانیات است. ۹۰ درصد ابتلا به سرطان ریه به علت کشیدن سیگار رخ می‌دهد. همچنین این عامل یک عامل کشنده در آمریکا محسوب می‌شود.
• مواد غذایی: مصرف الکل می‌تواند باعث بروز سرطان های دهان، حنجره، مری و سرطان کبد شود. همچنین مصرف قند بیش از حد عاملی قوی برای افزایش سرطان و عود این بیماری محسوب می‌شود. سلول های سرطانی می‌توانند با مصرف قند بزرگتر شوند و تکثیر پیدا کنند. هر سلول سرطانی دارای ۹۴ گیرنده مولکول قند است که با مصرف آن به راحتی این سلول ها تقویت می‌شود. مصرف بیش از اندازه برخی از مواد غذایی مانند نان تست شده، گوشت خوک، گوشت های دودی شده، سوسیس و گوشت های فرآوری شده می‌تواند به بروز سرطان کمک کند.
• پرتوها: برخی از پرتوها مانند پرتوهای فرابنفش خورشید، باعث سرطان هایی مانند سرطان پوست می‌شوند. همچنین برخی از افرادی که کارکنان بخش عکسبرداری پزشکی هستند، مدام در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار می‌گیرند؛ که با آزمایشات برنامه ریزی شده می‌توانند از سلامتی خود آگاه شوند.
• عفونت ها: عفونت های باکتریایی و همچنین برخی از ویروس ها می‌تواند باعث برخی سرطان ها مانند سرطان رحم؛ سرطان سر و گردن، دهان و حتی سرطان مری شوند.
• پروتئین: طبق آزمایشات انجام شده پروتئینی به نام PACS-2 می‌تواند به رشد و تکثیر سلول های سرطانی کمک کند. اگر بتوانیم این پروتئین را مهار کنیم، می‌توان گفت که رشد تومورهای سرطانی را متوقف کرده‌ایم.
• عوامل ژنتیکی: سرطان را می‌توان یک بیماری ژنتیکی دانست. “ژنتیک سرطان” تخصصی درحال پیشرفت است. با جهش های DNA می‌توان شاهد بروز سرطان در سالمندان و دیگر گروه‌های سنی بود. برخی افراد این جهش ها را به ارث می‌برند که متخصصان در تلاشند تا حد ممکن این جهش ها را کنترل کنند.

سرطان چگونه در بدن ما گسترش پیدا می‌کند؟

سلول های سرطانی به ۳ شکل می‌توانند فعالیت خود را در بدن ما گسترش دهند:

• از طریق بافت: به سادگی سلول های سرطانی به بافت های سالم اطراف خود حمله کرده و شروع به تخریب و از کار انداختن این بافت می‌کنند.
• از طریق دستگاه لنفاوی: در این روش سلولهای سرطانی به این دستگاه حمله کرده و با وارد شدن در عروق و رگ های لنفاوی حرکت و به دیگر اعضا و بافت ها صدمه می‌زنند.
• از طریق خون: سلولهای سرطانی به سیاهرگ ها و مویرگ ها حمله کرده و با جریان خون وارد تمام قسمت های بدن می‌شوند.

تشخیص به موقع، بهترین راه پیشگیری از سرطان

یکی از مهم‌ترین مشکلات در درمان انواع سرطان ها بحث تشخیص به موقع و زودهنگام آن است. بسیاری از بیماران به دلیل تشخیص دیر هنگام این بیماری قادر به درمان بیماری خود نبوده‌اند که این عامل باعث سخت شدن روند های تشخیصی و درمانی این بیماری می‌شود.

برخی کارها مانند عدم استعمال دخانیات، ورزش، اجتناب از اشعه های پرتوی، مصرف غذاهای سالم و کم گوشت، خودداری از رفتارهای پرخطر جنسی و همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند برای پیشگیری از سرطان ها موثر باشد.

بیشتر بخوانید: علائم سرطان روده در افراد مسن

روش های درمانی انواع سرطان در سالمندان کدامند؟

روش های متداولی که عام مردم از آن‌ها باخبرند، شیمی درمانی، پرتو درمانی، جراحی و ژن درمانی است. در این میان ۴ نوع درمان کمتر گفته شده وجود دارد که به توضیح آنان می‌پردازیم.

• درمان بیولوژیکی یا ایمونولوژیک: در این درمان با بازسازی، تحریک، هدایت و تقویت سیستم طبیعی دفاعی بدن بیمار و با به کارگیری آنتی ‌بادی و هدایت سیستم دفاعی خود بیمار جهت مبارزه با سرطان روی می‌‌دهد. تحریک عواملی مانند اینترفرون، سلول ‌هایی که فعالیت ضدتوموری مستقیم دارند و پادتن‌ های تک ‌تیره رشد سرطان را کاهش می‌دهد.
• درمان فوتودینامیک: در این شیوه رنگ به داخل یک رگ تزریق و سپس در تمام بدن منتشر می‌شود. پس از چند روز این رنگ تنها در سلول‌ های بدخیم باقی می‌‌ماند. سپس نور قرمز رنگ لیزری به سلول تابانده شده و رنگ درون سلول سرطانی این نور را جذب می‌‌کند. این امر منجر به واکنش فوتوشیمیایی که ویرانگر سلول‌های سرطانی است، می‌شود.
• سوزاندن تومور بدخیم با اشعه لیزر: در برخی موارد ضایعه بدخیم سرطان ریه منجر به مسدود شدن نای می‌شود. در چنین موردی پزشک با سوزاندن ضایعه بدخیم با اشعه لیزر راه عبور هوا را برای بیمار باز می‌کند. این روش به گونه کامل نمی‌تواند منجر به از بین بردن ضایعه بدخیم شود ولی کمکی برای آسان شدن تنفس در بیمار است.
• استفاده از نانوذرات: به تازگی محققان آمریکایی موفق به رهاسازی نوعی دارو به بدن موش شدند که موجب از بین رفتن تومور سرطانی در این حیوان می ‌شود، این ذرات نانو، شانس زنده ماندن در موش‌ها را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد که امیدواریم با نمونه‌های انسانی نیز سازگار باشد.

روانشناسی چه زمانی به یک سالمند سرطانی کمک می‌کند؟

یکی از پررنگ‌ترین و موثرترین روش های درمانی برای سرطان در سالمندان، تفکر مثبت یا مثبت اندیشی است. اغلب افراد به محض مبتلا شدن و آگاهی از این موضوع خود را می‌بازند و تصور مرگ دارند. بسیاری از آنان با وجود این بیماری به اختلالات روانی نیز دچار می‌شوند. اختلالاتی نظیر افسردگی، اضطراب، ترس از مرگ و حتی انزوای اجتماعی می‌تواند در کمین افراد سرطانی باشد. به عقیده فروید ترس و اضطراب مترادف هم هستند که با ادامه یافتن آن فرد به روان رنجوری و روان نژندی می‌رسد. اما این بیماری آنقدرها هم ترسناک و کشنده نیست. همانطور که تحقیقات پزشکی مثبت اندیشی را عامل بسیار مهمی برای درمان سرطان می‌داند، حضور یک روانشناس را در کنار این افراد توصیه می‌کند.

مثبت اندیشی می‌تواند با اصلاح طرز تفکر و همچنین اصلاح سبک زندگی علاوه بر افزایش روحیه و شادکامی بیماران سرطانی نتایج بهبود جسمانی و روان تنی را حاصل کند. پزشکان معتقدند تفکر مثبت می‌تواند مانند یک داروی شیمیایی اثر کند و به شکست دادن سرطان کمک کند. بسیاری از بیماران که مبتلا به سرطان هستند درمان های پزشکی را با درمان های روانشناسی باهم تجربه می‌کنند و سالیان سال به زندگی نرمال خود ادامه می‌دهند. همچنین درمان های گروهی روانشناسی می‌تواند باعث استفاده کردن از تجربیات دیگر افراد سرطانی شود و احساس همدلی و همدردی را افزایش دهد.