به طور خلاصه بیماری ذات‌الریه، به ریه آسیب می‌‌زند و ریه در اثر این بیماری دچار عفونت می‌شود. عفونت در ریه می‌تواند باکتریایی، ویروسی یا قارچی باشد. براساس آمارهای موجود، جمعیت کسانی که به بیماری ذات‌الریه مبتلا شده‌اند، معمولا بالای ۶۵ سال سن دارند. تیم تحقیقاتی دانشکده‌ی پزشکی لندن معتقد است که بیماری‌های دستگاه تنفسی یکی از سه عامل مرگ و میر در سال‌های اخیر بوده است.
این موضوع نشان می‌دهد که باید علائم و نشانه‌های این بیماری را بشناسیم و در صورت بروز علائم زودتر اقدام کنیم. به علاوه، تحقیقات پزشکان نشان می‌دهد که بیماری ذات‌الریه ممکن است باعث لخته شدن خون در ماهیچه‌های قلب و حمله‌ی سکتی و قلبی شود. در این مقاله می‌خواهیم راجع به بیماری ذات‌الریه، علائم این بیماری، انواع بیماری ذات‌الریه و درمان آن صحبت کنیم.
بیماری ذات‌الریه چیست؟
عفونت عامل اصلی بیماری ذات‌الریه است و تنفس فرد بیمار را دچار مشکل می‌کند. وقتی تنفس به درستی انجام نشود، اکسیژن کمتری وارد بدن می‌شود و اعضای بدن هم به خوبی کار خودشان را انجام نمی‌دهند. مثلا در اثر بیماری ذات‌الریه سلول‌های بدن عملکرد خوبی از خودشان نشان نمی‌دهند و تعداد گلبول‌های سفید خون هم زیاد می‌شود.
اما عفونت داخل ریه چیست و چگونه راه اکسیژن را می‌بند؟ عفونت‌های داخل ریه، حباب‌های هوایی هستند که داخل آنها مواد چرکی و مایع‌های دیگری قرار دارد. وجود این حباب‌ها عامل اصلی بیماری ذات‌الریه است. مواد عفونی داخل کیسه‌های هوایی باکتری قارچ یا ویروس هستند. در صورتی که دو تا از این‌ها وارد ریه شود، ذات‌الریه دوگانه خواهد بود.
پیشنهاد مطالعه: امبولی ریه در سالمندان
انواع بیماری ذات‌الریه
به طور کلی می‌توانیم بیماری ذات‌الریه را به دو دسته اصلی تقسیم کنیم. ذات‌الریه اکتسابی از جامعه و ذات‌الریه اکتسابی از بیمارستان. در واقع بیمارستان و محیط جامعه اصلی‌ترین مکان‌هایی هستند که ممکن است فرد به ذات‌الریه مبتلا شود. از آنجایی که در محیط بیمارستان باکتری‌ها و ویروس‌های مختلفی وجود دارد، سالمندی که در بیمارستان بستری شده است، ممکن است به ذات‌الریه هم مبتلا شود.
بیماری ذات‌الریه براساس عامل ابتلا به چهار نوع باکتریایی، ویروسی، قارچی و انگلی تقسیم می‌شود. شایع‌ترین ذات‌الریه، ذات‌الریه باکتریایی است و باکتری‌های مختلفی هم باعث این نوع بیماری می‌شوند. ذات‌الریه‌ی ویروسی در اثر ویروس‌های آنفولانزا و آبله مرغان ایجاد می‌شود.
حدود یک سوم از سالمندان در اثر ویروس به ذات‌الریه دچار می‌شوند. درصد کمی از ذات‌الریه‌ها هم در اثر قارچ و انگل هستند. در صورتی که سالمند به دلیل داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی یا بیماری ایدز، سیستم ایمنی‌اش ضعیف شده باشد، ممکن است به ذات‌الریه قارچی مبتلا شود.
علائم بیماری ذات‌الریه
علائم بیماری ذات‌الریه ممکن است ناگهانی یا به تدریج ظهور کند. این بیماری علائمی مثل سرما خوردگی و آنفولانزا دارد و با تب و لرز شدید، سرفه و درد قفسه‌ی سینه شروع می‌شود. تب بیشتر در جوانان مشاهده شده است اما سالمندان ممکن است با لرز و درد قفسه‌ی سینه مشکوک به ذات‌الریه باشند. اصلی‌ترین تاثیری که ذات‌الریه در بدن می‌گذارد، کمبود اکسیژن است. کمبود اکسیژن منجر به آبی شدن لب‌ها و ناخن‌ها، خستگی و احساس ضعف می‌شود. به علاوه، فرد بیمار ممکن است دچار گیجی شود و حالت تهوع، اسهال و استفراغ پیدا کند. کاهش اشتها، خلط زرد رنگ همراه با خون، سرفه‌های خشک یا خلط‌دار، تنگی نفس و تنفس سطحی و سریع از دیگر علائم ذات‌الریه هستند.
پیشگیری بیماری ذات‌الریه در سالمندان
به طور کلی بهتر است سالمندان در محیط‌های آلوده قرار نگیرند. مصرف سیگار، مصرف خودسرانه‌ی دارو و تغذیه‌ی نامناسب، قرار گرفتن در هوای سرد و تماس با افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی ممکن است باعث ابتلا به بیماری ذات‌الریه در سالمندان شود. سالمندانی که سیگار می‌کشند بیشتر از بقیه در معرض ابتلا به بیماری ذات‌الریه هستند. بنابراین ترک سیگار از ابتلا به این بیماری پیشگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: آسم در سالمندان
بعضی از سالمندان بیماری زمینه‌ای دارند و مجبور هستند داروهای شیمیایی یا داروهای تضعیف‌کننده‌ی سیستم ایمنی بدن مصرف کنند. این افراد مستعد بیماری ذات‌الریه هستند. بنابراین بهتر است تحت نظر پزشک باشند و در این خصوص با پزشک مشورت کنند.
افرادی که طحال‌شان برداشته شده است، بیمارهای قلبی و سرطانی، سالمندان دیابتی هم مستعد ابتلا به ذات‌الریه هستند و توصیه می‌شود در مورد این بیماری و پیشگیری از آن با پزشک مشورت کنند. به علاوه توصیه می‌شود که برای پیشگیری از بیماری ذات‌الریه تا حد امکان بهداشت شخصی را رعایت کنید. در هنگام عطسه یا سرفه، با دستمال جلوی دهان‌تان را بگیرید. دستمال کثیف را سریعا دور بیاندازید و دست های‌تان را مرتب بشویید
عوارض بیماری ذات‌الریه برای سالمندان
به طور کلی در صورتی که علائم بیماری ذات‌الریه را مشاهده کردید، هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. یعنی اگر علائم سرماخوردگی و آنفولانزا طولانی شد، به بیماری ذات‌الریه شک کنید. ممکن است عفونت ایجاد شده در ریه منجر به عفونت مغزی و گیجی در سالمندان شود.
بیشتر بخوانید: علائم سرطان ریه در سالمندان
درمان بیماری ذات‌الریه
درمان بیماری ذات‌الریه در سالمندان با توجه به علت و شدتش متفاوت است. درمان‌های سرپایی، مصرف داروهای مختلف و بستری در بیمارستان از روش‌های درمانی متداول برای درمان ذات‌الریه هستند. در درجه‌ی اول پزشک با توجه به عامل اصلی بیماری داروهای ضد باکتری، ضد قارچ و ضد ویروس تجویز می‌کند. اگر وضعیت تنفسی بیمار خوب نباشد، فیزیوتراپی قفسه‌ی سینه هم انجام می‌شود. در صورتی که بیمار مبتلا به ذات‌الریه، تب، درد خفیف و احتقان داشته باشد، استامینوفن، قطره‌ی بینی، اسپری یا قرص‌های ضد احتقان تجویز می‌شود.
بهتر است بیماران مبتلا به ذات‌الریه در محیطی با هوای مرطوب بمانند. می‌توانید برای سالمند مبتلا به ذات‌الریه دستگاه‌های مرطوب‌کننده با بخار سرد تهیه کنید. برای بیمارانی که درد سینه دارند، بالشتک گرم‌‌کننده یا کمپرس گرم روی قفسه‌ی سینه توصیه می‌شود.
بعضی‌ها هم از روش‌های طبی و سنتی برای درمان بیماری ذات‌الریه استفاده می‌کنند. فراموش نکنید که برای شروع طب سنتی و استفاده از داروهای گیاهی حتما با پزشک‌تان مشورت کنید. طبق تحقیقات متخصصین تغذیه و طب سنتی، استفاده از آب هویج، آب، آب چغندر، آب اسفناج، سیر، زنجبیل و جوش شیرین باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. مصرف سیر یا مخلوط آن با آب و لیمو، سینه و ریه را پاک‌سازی می‌کند. ترکیب زنجبیل با عسل و لیمو، محلول جوش شیرین با آب گرم، مخلوط زردچوبه با شیر یا آب هم به بهبود تنفس کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: آب آوردن ریه در سالمندان
ذات‌الریه در سالمندان
در این مقاله با بیماری ذات‌الریه، علائم، درمان و عوارض آن صحبت کردیم و متوجه شدیم که یکی از بیماری‌های شایع در سالمندان ذات‌الریه یا عفونت در ریه است. با توجه به نکات گفته شده، توصیه می‌شود که سالمندان با اتخاذ سبک زندگی سالم و به دور از آلودگی، رعایت بهداشت شخصی، ترک سیگار و نوشیدنی‌های الکلی و مشورت با پزشک متخصص از ابتلا به بیماری ذات‌الریه پیشگیری کنند.
