اگر سابقه ابتلا به بیماری نارسایی قلبی در خانواده شما وجود دارد به نکات مربوط به پیشگیری از ابتلا به نارسایی قلبی توجه کنید و لازم به ذکر است تشخیص زود هنگام و به موقع این عارضه بسیار اهمیت دارد.
نارسایی قلبی چیست
ناتوانی قلب در پمپ کردن خون بطور استاندارد به‌دلیل کاهش قدرت اتقباض و یا انبساط عضله قلبی را نارسایی قلبی می نامند؛ که موجب بازگشت خون به سرخگ ها می‌شود. یا به عبارت دیگر قلب قدرت کامل خورسانی به کل اعضا جهت تامین نیاز آنها را ندارد. این اختلال به نام های دیگری چون نارسایی احتقانی قلب یا CHF نیز خوانده می‌شود. (اغلب افرادی که دچار این اختلال هستند سابقه ی حملات قلبی دارند اما نارسایی قلبی با سکته ی قلبی متفاوت بوده و به معنای حمله ی قلبی و یا ایست قلبی نمی باشد.) بیماری هایی مثل: تنگی شریان های خون رسان به قلب یا بیماری عروق کرونر و بالا بودن فشار خون می توانند زمینه ساز نارسایی قلبی باشند.
انواع نارسایی قلبی
نارسایی قلبی می تواند نواحی سمت راست قلب، چپ و یا هردو سمت را دربرگیرد. دودسته نارسایی قلبی سیستولی (سیستول به معنی انقباض) و دیاستولی (دیاستول به معنای استراحت) داریم.
آسیب دیدن دریچه های قلبی نیز می تواند موجب نارسایی قلبی باشد.
- نارسایی قسمت چپ قلب
این نوع از نارسایی خیلی شایع می باشد. نواحی بطن چپ قلب، زیر قلب و در سمت چپ در برگرفته است. این قسمت وظیفه دارد و خونی سرشار از اکسیژن را به همه بخش های بدن پمپ کند. نارسایی در قسمت چپ قلب وقتی رخ می‌دهد که عمل پمپ کردن توسط بطن چپ به درستی صورت نگیرد. بنابراین خون دارای اکسیژن به اعضا و دستگاه های بدن نمی رسد. در این مواقع خون به ریه بازگشت پیدا می کند و در اثر آن تنگی نفس و تجمع مایع را شاهدیم. - نارسایی قسمت راست قلب
بطن راست قلب، وظیفه‌ی پمپ کردن خون به ریه ها و گرد آوری اکسیژن را دارد. نارسایی در قسمت راست وقتی رخ می دهد که عمل پمپ خون به درستی صورت نگیرد. جمع شدن خون در ریه ها ممکن است به خاطر نارسایی در قسمت چپ بوده که تحت تاثیر آن کارکرد بطن راست قلب نیز به مشکل خورده است. البته بیماری های ریوی و برخی شرایط دیگر نیز می توانند علت نارسایی در قسمت راست قلب باشند. - نارسایی قلبی دیاستولی
این نوع از نارسایی در خانم ها شیوع بیشتری دارد. نارسایی دیاستولی وقتی رخ می دهد که عضله قلبی، سفت تر از حالت طبیعی باشد. و این سفت شدن ممکن است به خاطر بیماری های قلبی بوده، بدین معنا که قلب به سهولت از خون پر نمی گردد. این حالت را به اصطلاح نارسایی دیاستولی می خوانند که در اثر آن خون رسانی به باقی دستگاه‌های بدن هم کمتر می شود. - نارسایی قلبی سیستولی
این نوع از نارسایی در مردان شیوع بیشتری دارد. نارسایی سیستولی، هنگامی رخ می دهد که انقباض قلب دچار اختلال می گردد. انقباض ماهیچه قلب، برای پمپاژ غنی از اکسیژن دار به بدن حیاتی است. این اختلال موجب ضعیف و بزرگ شدت ابعاد قلب در گذر زمان می باشد..
بیشتر بخوانید: مشکلات قلبی عروقی
علائم نارسایی قلبی در سالمندان و بزرگسالان
علائم با توجه به شدت نارسایی می توانند متفاوت باشند. در نوع مزمن این اختلال نیز علائمی بطور ناگهانی بروز می کند اما به سرعت هم ناپدید می شود؛
علائم کلی
- خستگی با شدت زیاد
- کاهش وزن بصورت ناگهانی
- کاهش اشتها
- سرفه های با تداوم
- ضربان قلب نا منظم
- ایجاد ورم در نواحی شکمی
- بروز تنگی نفس
- برجستگی و بیرون زدگی رگ های نواحی گردنی
نارسایی درحالت خفیف
هیچ گونه محدودیتی درانجام فعالیت های فیزیکی نمی‌باشد. فعالیت فیزیکی روزمره موجب خستگی بی دلیل، ایجاد تپش قلب و تنگی نفس نمی‌گردد.
نارسایی قلبی در حالت متوسط
محدودیت در انجام فعالیت‌های فیزیکی به وضوح دیده می‌شود. بیمار موقع استراحت مسئله ای ندارد اما فعالیت حتی کم تر از حالت معمول نیز موجب خستگی، تپش قلب یا تنگی نفس می‌باشد.
نارسایی قلبی در حالت شدید
بیمار قادر به پایان رساندن هیچ گونه فعالیت فیزیکی نبوده. علائم نارسایی قلبی حتی زمان استراحت نیز بروز می کند. انجام هر نوع از فعالیت های فیزیکی موجب افزایش علائم و بیشتر اذیت شدن بیمار است.
تشخیص بیماری نارسایی قلبی
در ابتدا توجه داشته باشید تشخیص و درمان به موقع نارسایی قلبی موجب کاهش عوارض و بالا رفتن احتمال رفع این عارضه می گردد.
انواع روش های تشخیص نارسایی قلب
- معاینات فیزیکی
- تهیه عکس از قفسه سینه یا رادیو گرافی
- انجام آزمایش خون
- انجام آزمایش ادرار
- اکوکاردیوگرام
- الکتروکاردیوگرافی یا نوار قلب
بیشتر بخوانید: علائم سکتی قلبی در سالمندان
خطرات نارسایی قلبی در سالمندان
- بزرگ شدن قلب: بازگشت خون در اثر نارسایی قلب اگر شدت داشته باشد باعث بزرگ شدن قلب است.
- تجمع مایعات در ریه: نشتی خون ممکن است فشار وارده بر دهلیز چپ را افزایش دهد. از طرفی ممکن است باعث افزایش فشار رگ‌های خونی بین قلب و ریه شده که اگر شدید باشد، ممکن باعث تجمع مایعات در ریه شود.
- سرگیجه: سرگیجه در سالمندان ممکن باعث اختلال در تعادل آنها شده و عواقبی به بار آورد. مصرف داروهای تجویز شده جهت درمان نارسایی قلب هم برای بیماران سالمند عوارضی را درپی خواهد داشت.
نحوه پیشگیری از نارسایی قلبی چیست؟
از راه های پیشگیری نارسایی قلبی می توان به کنترل زمینه های بروز این بیماری اشاره کرد. مثلا: بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا و دیابت یا چاقی …
- امتناع از نشستن طولانی مدت: بیش از ۵ ساعت نشستن در طول روز از نشانه های بی تحرکی بوده و یکی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به بیماری های قلبی است. راهکار رفع این مشکل ۵ دقیقه پیاده روی بعد از هر ۴۵ دقیقه نشستن است.
- کنترل خشم و خوش بینی: اضطراب به همرا خشم از مهم ترین عوامل زمینه ساز بیماری های قلبی بوده و افرادی که بیش از حد معمول دچار عصبانیت می‌شوند چند برابر بیش از سایرین در معرض بیماری های قلبی می باشند. از آنجایی که بدبینی موجب ابتلا به بیماری های مختلف از جمله بیماری های قلبی است می توان با نگرش مثبت از این خطر رهایی یافت.
- برنامه خواب منظم: کم خوابی برای بدن اندازه استرس مخرب می‌باشد. درنتیجه ی آن هورمون های کورتیزول و آدرنالین دچار اختلال شده و ریسک بیماری های قلبی را بالا می برد.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: از مهم‌ترین دلایل ابتلا به بیماری های قلبی نفوذ باکتری ناشی از بیماری های لثه به عروق کرونر قلب می باشد. مراجعه دوره ای به دندانپزشک، مسواک کردن، استفاده از دهانشویه و نخ دندان در این مورد توصیه می‌شود.
- انجام چکاپ های دوره ای: در بیماری های قلبی مخصوصا نارسایی قلبی تشخیص زود هنگام اهمیت ویژه ای دارد و انجام چکاپ به این امر کمک می‌کند.
پیشنهاد مطالعه: کاردیومیوپاتی چیست
درمان نارسایی قلبی چگونه است
هدف از درمان افزایش طول عمر بیمار بوده و تمام عواملی که باعث نارسایی قلبی هستند، کاملا برگشت پذیر نمی باشند صرفا درمان علائم و نشانه های نارسایی قلبی را بهبود داده و موجب افزایش طول عمر خواهد بود.
درمان اولیه با تجویز و مصرف دارو به سرعت علائم را کاهش داده ومانع بدتر شدن وضعیت بیماری است و باید پس از آن بیمار در دوره های منظم چکاپ شود.
لیست داروهای پی که برای درمان نارسایی قلبی تجویز می شوند:
- داروهای گشاد کننده رگ
- اسپرینولاکتون
- داروهایی که موجب دفع مایعات اند مانند: فوروزماید
- داروهای مهاری آنژیوتاسین مانند: انالاپریل و لوزارتان
- داروهای افزایش دهنده قدرت عضلانی مانند: دیگوگسین
- داروهای مربوط به آریتمی قلب
- داروهای مهار کننده سمپاتیک مانند: متوپرولول و کارودیلول
نارسایی قلبی و تنگی نفس
تنگی نعس از علائم نارسایی قلبی در حالت های متوسط و شدید می باشد.
خونرسانی به ریه ها تماما به عهده ی قلب می باشد. واضح است هرگونه اختلال در عملکرد قلب موجب کاهش این خونرسانی و درنتیجه اختلال در عمعملکرطبیعی ریه ها نیز می گردد. مهم ترین بیماری های قلبی آسیب رسان به ریه که موجب تنگی نفس می شود هم نارسایی قلبی می باشد.
افزایش فشار خون ریوی ناشی از نارسایی قلبی موجب تورم در ریه شده و تنگی نفس ایجاد می کند. این نوع از تنگی نفس معمولا با انجام فعالیت های بدنی ایجاد شده و گاها هنگام خواب و حالت دراز کشیده هم تشدید می‌شوند.
پیشنهاد مطالعه: ورزش برای واریس پا
کلام آخر
برای درمان اختلال نارسایی قلبی روش درمانی درمان قطعی وجود نداشته ولی بیماران مبتلا به این عارضه با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و استفاده از برنامه های صحیح دارو درمانی، توجه و مراقبت و رعایت توصیه های پزشکی مربوطه، می‌توانند زندگی طولانی تر و سالم تری را تجربه کنند.
سوال متداول
طول عمر و امید به زندگی بیماران نارسایی قلبی چه قدر است؟
امید به زندگی باتوجه به فاکتور های : سبک زندگی، شدت بیماری و زمان تشخیص، سن، ژنتیک و… متفاوت بوده و طبق تحقیقات، ۵۰ درصدشان عمر بالای ۵ سال و ۱۰ درصد زندگی ده ساله دارند.
آیا در اثر کرونا هم نارسایی قلبی ایجاد می شود؟
بله، شایعترین دلیل مرگ در بیماران کرونایی بروز نارسایی قلبی است. کرونا با ایجاد التهاب در عروق و عضله ی قلب و افزایش انعقاد پذیری خون، موجب بروز انواع سکته های قلبی و نارسایی های قلبی است.
آیا بیماری نارسایی قلبی ارثی است؟
بله، ببماری های قلبی می توانند علت های مختلفی داشته باشند و زمینه ژنتیکی نیز یکی از این دلایل است.
